Ηλιακές καταιγίδες: Πόσο επικίνδυνες είναι για τα κατοικίδιά μας και πώς τα επηρεάζουν

Τον περασμένο Μάιο, ο πλανήτης μας βίωσε τις ισχυρότερες γεωμαγνητικές καταιγίδες των τελευταίων 20 ετών και το βόρειο σέλας έγινε ορατό σε γεωγραφικά πλάτη που δεν εμφανίζεται συνήθως. Φώτισε μέχρι και τον νυχτερινό ουρανό της Ελλάδας, καθώς και πολλών άλλων περιοχών σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία.

Το εντυπωσιακό φαινόμενο δημιουργήθηκε από μία ηλιακή καταιγίδα σπάνιας έντασης, η οποία κατευθύνθηκε προς τη Γη και επηρέασε το μαγνητικό της πεδίο.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι οι ηλιακές καταιγίδες (solar superstorms) θα κορυφωθούν κατά την διάρκεια της νέας χρονιάς. Όπως εξηγεί ο Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος, Καθηγητής Διαστημικής Φυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ιωάννης Α. Δαγκλής, ο Ήλιος είναι ένα αστέρι, που δεν έχει σταθερή δραστηριότητα και κάθε 11 χρόνια βρίσκεται στην πιο ενεργή φάση του. Αυτός ο 11ετής κύκλος φτάνει στο αποκορύφωμά του το καλοκαίρι του 2025 και εμφανίζονται τα λεγόμενα solar superstorms.

Φέτος, η ηλιακή δραστηριότητα αναμένεται ισχυρή με εντονότερη υπεριώδη ακτινοβολία, συχνότερες εμφανίσεις σέλας, και κάποιες δυσλειτουργίες στους δορυφόρους.

Επηρεάζονται τα κατοικίδια μας; 

Επιστημονικές μελέτες έχουν επανειλημμένα αποδείξει ότι οι σκύλοι είναι ευαίσθητοι στις γεωμαγνητικές αλλαγές.


Οι επιπτώσεις των ηλιακών καταιγίδων στους σκύλους μας δεν πρέπει να υποτιμηθούν, ειδικά για τα ευαίσθητα σκυλιά εργασίας (όπως τσοπανόσκυλα, σκύλοι έρευνας και διάσωσης, σκύλοι παρακολούθησης, κυνηγετικοί σκύλοι και σκύλοι ιχνηλάτες), που έχουν αυξημένη αίσθηση κατεύθυνσης. Μπορεί να φαίνεται υπερβολικό, όμως ίσως αξίζει να αξιολογήσετε την κατάσταση και να αναβάλλεται οποιασδήποτε εργασία κατά την διάρκεια μίας ηλιακής καταιγίδας όπου ένας σκύλος μπορεί να χαθεί. Υπάρχουν αναφορές για μερικούς έξυπνους σκύλους που αποπροσανατολίζονται και χάνονται στα βόρεια της Σκωτίας, κάτι που δεν τους χαρακτήριζε.

Επίσης, η αλλαγή στο γεωμαγνητικό πεδίου της Γης λόγω σφοδρών ηλιακών καταιγίδων μπορεί να επιδεινώσει προσωρινά τις υπάρχουσες καταστάσεις ψυχικής υγείας στους ανθρώπους, διαταράσσοντας την ικανότητα προσανατολισμού και αυξάνοντας το άγχος και την υπερ-επαγρύπνηση. Αυτή η αλλαγή στην συμπεριφορά των ανθρώπων, γίνεται αντιληπτή από τους σκύλους συντροφιάς και μπορεεπίσης να τους επηρεάσει. Επιστημονικά πειράματα έχουν δείξει διάφορα είδη ζώων στο ζωικό βασίλειο (μέλισσες, σαλαμάνδρες, θαλάσσιες χελώνες και μεταναστευτικά πουλιά) διαθέτουν εσωτερικές «πυξίδες” για να πλοηγηθούν σε ολόκληρους ωκεανούς. Η συμπεριφορά τους μπορεί να επηρεαστεί, όταν η γη βιώνει μια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα.

Ηλιακές εκλείψεις και κατοικίδια

Τον περασμένο Απρίλιο, μία εντυπωσιακή ολική έκλειψη ηλίου ήταν ορατή στην Βόρεια Αμερική. Το θέμα των επιπτώσεων του φαινομένου στα ζώα συντροφιάς απασχόλησε ιδιαίτερα την κοινή γνώμη. Πολλοί ήταν οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων, που αναρωτήθηκαν αν επηρεάζεται η συμπεριφορά των ζώων τους. Σαφής απάντηση δεν υπάρχει, καθώς οι εκλείψεις συμβαίνουν σπάνια, ενώ η επιστημονική έρευνα για το θέμα είναι σε εξέλιξη. Αν και δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες, κτηνίατροι και ερευνητές ζώων έχουν κάποια ιδέα πώς η έκλειψη μπορεί να επηρεάσει σκύλους, γάτες και άλλα ζώα. «Τα περισσότερα ζώα συντροφιάς – αναφέρει ο επικεφαλής κτηνιατρικός διευθυντής του American Kennel Club, Δρ Jerry Klein- δεν θα επηρεαστούν από την έκλειψη, αλλά οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων μπορεί να παρατηρήσουν στα ζώα τους σύντομες περιόδους σύγχυσης, καθώς οι σκύλοι και οι γάτες μπορεί να εκδηλώσουν φόβο». Η Δρ. Katie Krebs, κτηνίατρος και καθηγήτρια στη Σχολή Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια επισημαίνει ότι «κατά την έκλειψη ηλίου, καθώς ο ουρανός σκοτεινιάζει, ορισμένα κατοικίδια μπορεί να ξεκινήσουν τη νυχτερινή τους ρουτίνα νωρίτερα από το συνηθισμένο.

Ωστόσο, ορσμένα ζώα, που εξαρτώνται περισσότερο από τον κύκλο φωτός - σκότους, όπως τα πουλιά, μπορεί να επηρεαστούν πολύ περισσότερο από την ολική έκλειψη ηλίου». Σύμφωνα με τους κτηνιάτρους, δεν είναι τόσο το φαινόμενο της έκλειψης που επηρεάζει τα κατοικίδια, όσο η ίδια η συμπεριφορά των ανθρώπων.

Επιστημονικές μελέτες έχουν επανειλημμένα αποδείξει ότι οι σκύλοι είναι ευαίσθητοι στις γεωμαγνητικές αλλαγές

Πολλοί συγκεντρώνονται σε ανοιχτούς χώρους και αστρο-πάρτι για να παρατηρήσουν το φαινόμενο. Αν σε αυτές τις πανηγυρικές συγκεντρώσεις φέρουν και τα κατοικίδια τους, τότε τα ζώα επηρεάζονται και μπορεί να εκδηλώσουν στρες και ανήσυχη συμπεριφορά. Επομένως, αν τα κατοικίδια μας βρίσκονται σε κλειστό χώρο και δεν τα εκθέσουμε σε δύσκολες και περίεργες καταστάσεις, τότε θα πρέπει να εμφανίσουν ελάχιστες έως καθόλου αντιδράσεις. Για τα κατοικίδια, τα πυροτεχνήματα και οι έντονες καταιγίδες με αστραπές και βροντές είναι ένα πολύ πιο σημαντικό φαινόμενο, από μια έκλειψη ηλίου που διαρκεί μόνο λίγα λεπτά.

Οι κτηνίατροι συμφωνούν ότι είναι καλύτερα να κρατάμε τα ζωάκια μας στο σπίτι κατά τη διάρκεια της έκλειψης, ειδικά εάν αγχώνονται όταν βρίσκονται σε πολυκοσμία και σε εκδηλώσεις με βεγγαλικά.

Μπορούν τα ζώα να δουν την έκλειψη χωρίς να τυφλωθούν;

Γενικά, τα ζώα ξέρουν να μην κοιτούν κατάματα τον ήλιο – έχουν μάθει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να τα τυφλώσει προσωρινά, αφήνοντάς τα ευάλωτα. Οι σκύλοι γνωρίζουν ότι αν κάτι τους πληγώνει, μάλλον δεν πρέπει να το κάνουν. Συνεπώς, δεν πρόκειται να υψώσουν το βλέμμα τους στον ήλιο.

Υπάρχει περίπτωση να το κάνουν όμως, εφόσον αντιληφθούν ότι οι άνθρωποι γύρω τους ασχολούνται με κάτι ψηλά στον ουρανό. Τα ζώα μας δεν χρειάζονται τα ειδικά γυαλιά παρατήρησης έκλειψης. Αν έχετε τέτοια γυαλιά, καλύτερα να τα κρατήσετε μακριά τους. Το πιθανότερο είναι να τα... μασήσουν!