Του Θανάση Μιχαλόπουλου

Συζητώ αρκετές φορές με τον αδελφό μου, αναλύοντας το νευρικό εκφυλισμό των κυττάρων. Άκουσα προσφάτως σε μια επιστημονική ημερίδα για την ανθεκτικότητα των οικογενειακών σχέσεων και των παιδιών στο κοινωνικό γίγνεσθαι τη χρήση του όρου «κύτταρο» αναφορικά με την κοινωνία.

Πράγματι, πολλά «κύτταρα» - ομάδες ανθρώπων συνθέτουν τον πολυκώδικα του κοινωνικού συνόλου. Ως λοιπόν, ένα άλλο, άκρως ανεπτυγμένο νευρικό κύτταρο, η κοινωνία έχει εκφυλιστεί.

Ακούγοντας τις επιστημονικά τεκμηριωμένες και βιωματικές απόψεις σχετικά με την ψυχοσύνθεση των εφήβων σήμερα, καθίσταται πρόδηλο πώς γύρω μας υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, που ενδεχομένως, δεν έχουμε αντιληφθεί τη σπουδαιότητά του.

Τα παιδιά είναι αποπροσανατολισμένα. Δείκτες καθομολογούν τη ραγδαία διολίσθηση της καθημερινότητας, όπως για παράδειγμα η εξωφρενική κατά 70% αύξηση των φαινομένων βίας ή το εξίσου εκκωφαντικό ποσοστό των παιδιών που χρήζουν παράλληλης στήριξης στο σχολείο.

Παιδιά που δεν είναι παιδιά, αλλά δεν είναι και τίποτε άλλο. «Delulu». Παιδιά που δεν ξέρουν ποιος φταίει για αυτά που νιώθουν ή πολύ χειρότερα δεν ξέρουν τί νιώθουν και πώς να το εκφράσουν. Παιδιά, χαμένα στην ευκολία της επιλογής, που τόσο ανερυθρίαστα προσφέρει το Tik Tok. Είναι πια απλό, δεν θέλω να κοπιάσω, σκρολάρω παρακάτω.

Είναι άραγε θέμα των προ-εφήβων (πλέον από τα 11 έτη, όπως αποκαλύπτουν οι νέες ευρωπαϊκές έρευνες);

Γυρνάω στο κύτταρο. Το παιδί κάπως προέκυψε, γνωρίζουμε πώς ο μύθος του πελαργού δεν ισχύει. Οι δυο άνθρωποι που επέλεξαν να φέρουν στον κόσμο το παιδί αναφοράς, πού βρίσκονται σε όλη αυτή τη δυσεπίλυτη εξίσωση;

Αποσυνδεδεμένη (σαν WiFi) οικογένεια. Άλλος ένας «τσιτάτος» όρος που ακούμε όλο και πιο συχνά. Η οικογένεια δεν επικοινωνεί δηλαδή. Όμως, τότε, γιατί τη λέμε οικογένεια ακόμα; Ευσχήμως, θα μπορούσαμε να την ορίζουμε ως πολυγωνική σχέση τριών ή περισσοτέρων οντοτήτων. Οικογένειες που ξέχασαν να ζουν σαν οικογένεια.

Ο μακαριστός Σιατίστης Παύλος χρησιμοποιούσε τη φράση «απουσία θεού και γονιού». *Προσοχή, στο σημείο αυτό χρησιμοποιώ τον όρο «θεός» με πεζό «θ» -όχι κεφαλαίο- προς αποφυγήν σχολίων περί θρησκοληψίας.

Όπου θεός, ένα σύνολο κανόνων και αξιών μιας κοινωνίας, δηλαδή οι τύποι που κρατούν άσβεστη την ουσία των πραγμάτων.

Η απουσία αρχών λειτουργεί ως η βασικότερη αιτία εκφυλισμού του κυτταρικού ιστού της κοινωνίας. Ολοκληρωτική πληγή, η απουσία γονιού. Γονείς που δεν ξέρουν πώς να είναι γονείς. Τα παραδοσιακά πρότυπα καταρρίφθηκαν σε μια προσπάθεια συμπεριληπτικότητας, ανοίγματος του κυττάρου ή χαλάρωσης των δεσμών. Στην πραγματικότητα συντελείται μια ολωσδιόλου απορρύθμιση του πιο σημαντικού πράγματος για ένα νέο παιδί: η κατάρρευση του γονεϊκού προτύπου.

Η αντικατάσταση της γονεϊκής σχέσης με τη φιλική σχέση (σ.σ. «το παιδί μου είναι @ κολλητ@ μου), καθώς και η μόνιμη έκθεση στην υπεροχή των προσωπικών/κτητικών αντωνυμιών (σ.σ. «εγώ παιδί μου…» / «εσύ καλό μου…») που φυσικά πηγαία προκαλεί το… «για όλα φταίει κάποιος/α/τι άλλος/η/ο – όχι εσύ/εγώ» προκαλεί την ηχηρή απουσία του γονιού που έχεις ανάγκη, προσφέροντας ένα φίλο, που δεν έχεις ανάγκη. Ίσως οι γονείς έχουν την ανάγκη να αποκτήσουν φίλους, τοποθετώντας σε αυτή τη θέση τα παιδιά τους.

Ψάχνουμε απεγνωσμένα λύσεις και θεραπείες για τα παιδιά, χωρίς να προσπαθούμε για το απλούστατο. την εύρεση και αξιοποίηση χρόνου μαζί τους στις πιο τρυφερές ηλικίες.

Με την ενοχή του χρόνου, που απεγνωσμένα κάτι αγοράζουμε ως ισοζύγιο, υπεραμυνόμαστε για την υπεροχή του «δικού μου» παιδιού, θεωρώντας πώς έτσι εκφράσαμε τη μύχια λατρεία μας στον απόλυτο βαθμό. Η ανάταση του δείκτη στον απέναντι δεν είχε γίνει ποτέ ευκολότερη.

Σε ένα κύτταρο, λοιπόν, που οι άμυνές του έχουν εξασθενήσει και ο εκφυλισμός είναι σε προχωρημένο στάδιο, το σχολείο δεν μπορεί να ανασχέσει αυτό που ήδη έρχεται έτοιμο ολοταχώς από το σπίτι. Να κοινωνήσει ποια αξία, όταν το αξιακό σύστημα έχει βιαστεί; Πολλώ δε μάλλον, το σχολείο γραφειοκράτης, ήτοι το εκπαιδευτικό σύστημα «διεκπεραιωτής υποθέσεων», δεν μπορεί να κάνει σχεδόν τίποτε.

Εάν κάτι, λοιπόν, πρέπει να τεθεί στο δημόσιο διάλογο περί ανάσχεσης της υφιστάμενης και όλο διογκούμενης κατάστασης είναι όχι μόνο η εκ βάθρων αλλαγή της διδασκαλίας των παιδιών, μα κυρίως η εκκίνηση της διδασκαλίας των γονιών. Να μη φοβούνται, δηλαδή, να είναι τα πρότυπα και να διαχειρίζονται πρωτίστως τα δικά τους συναισθήματα.

Κάθε κύτταρο έχει στην πραγματικότητα πολύ απλή δομή, φτάνοντας στον πυρήνα. Στο δικό μας πυρήνα αρκεί να γίνει η πρώτη -θεμελιώδης- κίνηση: να αντιτάξουμε τον αντίχειρα απέναντι στην εξουσία του δείκτη, δείχνοντας το πρωταρχικό πρόβλημα· εμάς τους ίδιους και όχι τα παιδιά.

 *Διεθνολόγος – Πολιτικός Επιστήμονας, Αντιδήμαρχος Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Νέας Γενιάς και Ψηφιακής Πολιτικής στο Δήμο Παιανίας

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Απογευματινή