Μιχάλης Τσαμάζ: Ο µάνατζερ που µεγάλωσε τον ΟΤΕ µέσω... σµίκρυνσης
Η πορεία και τα έργα του Μιχάλη Τσαµάζ στο τιµόνι του ΟΤΕ από το 2010 µέχρι την αποχώρησή του – Το παρασκήνιο της πρώτης περιόδου, τα deals και η στρατηγική που χρήζει επανασχεδιασµού
Βαγγελης Μανδραβελης
Ήταν λίγο πριν από την 28η Οκτωβρίου του 2010, σε µια στιγµή που η χώρα έδειχνε να εισέρχεται σε ένα ιδιαίτερα χαµηλό βαροµετρικό, λόγω των Greek Statistics, όταν ανακοινώθηκε η τοποθέτηση του Μιχάλη Τσαµάζ ως διαδόχου του Παναγή Βουρλούµη στο τιµόνι του ΟΤΕ.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιθυµούσε διακαώς την αντικατάσταση του Παναγή Βουρλούµη, ενός ανθρώπου αγαπητού µεν στον βασικό µέτοχο, την Deutsche Telekom, αλλά πολύ κοντά στον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραµανλή και τον πρώην «τσάρο» της οικονοµίας Γιώργο Αλογοσκούφη. Γι’ αυτό και ήταν «κόκκινο πανί» για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που µέχρι τις εκλογές του 2009 συνέχιζε να πλειοδοτεί για την επαναφορά του δηµόσιου ελέγχου στον ΟΤΕ και την έξοδο των Γερµανών από την εταιρεία.
Κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν συνέβη και, εποµένως, αυτό που επιθυµούσε η κυβέρνηση ήταν η αλλαγή του Βουρλούµη, που έφερε τους Γερµανούς στον ΟΤΕ. Οι δύο δελφίνοι για τη θέση αυτή ήταν ο Μιχάλης Τσαµάζ, επικεφαλής της Cosmote, και ο Ιορδάνης Αϊβάζης, Chief Operating Officer του Οµίλου ΟΤΕ. Αν και ο τελευταίος ήταν καλύτερος γνώστης του Οµίλου ΟΤΕ -είχε γενικότερο πρόσταγµα στις επιχειρήσεις του οµίλου-, εντούτοις «ο κύβος ερρίφθη», µε τις ευλογίες του ΠΑΣΟΚ, υπέρ του Μιχάλη Τσαµάζ.
«Είµαι σίγουρος ότι ο κ. Μιχάλης Τσαµάζ, ως κοινή επιλογή των βασικών µετόχων του Οργανισµού, θα ανταποκριθεί µε επιτυχία στο δύσκολο έργο που έχει µπροστά του και θα οδηγήσει τον ΟΤΕ στα επόµενα βήµατά του», σχολίασε σε γραπτή ανακοίνωσή του ο τότε «τσάρος» της οικονοµίας, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, µε αφορµή την ανακοίνωση της αλλαγής φρουράς στον ΟΤΕ.
Ο Μιχάλης Τσαµάζ ανέλαβε αµέσως τα νέα καθήκοντά του στην εταιρεία, περιγράφοντας την κατάσταση του Οµίλου ΟΤΕ µε µελανά χρώµατα. «O ΟΤΕ είναι σε ελεύθερη πτώση», έλεγε σε γραπτή ενηµέρωσή του προς το προσωπικό στις αρχές του 2011. «Η µειωµένη κατανάλωση», σηµείωνε ο κ. Τσαµάζ, «ο έντονος ανταγωνισµός και οι παρεµβάσεις της ρυθµιστικής Αρχής έχουν προκαλέσει αρνητικό ρυθµό ανάπτυξης στην πορεία της εταιρείας. Οι τάσεις θα συνεχίσουν να είναι αρνητικές. Ο ΟΤΕ χάνει πάνω από 30.000 πελάτες φωνής µηνιαίως και παίρνει µόνο το 15% των νέων ευρυζωνικών συνδέσεων. Το 2010 έκλεισε µε 10% πτώση στα έσοδα και 78,5% πτώση στα κέρδη».
Η κατάσταση αυτή αναγνωρίστηκε γρήγορα από τους επενδυτές. Η τιµή της µετοχής του ΟΤΕ από τα 6 ευρώ όπου κινούνταν, όταν ανέλαβε ο νέος επικεφαλής του ΟΤΕ, βρέθηκε τα επόµενα δύο χρόνια στο 1 ευρώ (Μάιος 2012). Ετσι, ο Μιχάλης Τσαµάζ πήρε το… όπλο του.
Το προσωπικό του Οµίλου ΟΤΕ, από 31.000 εργαζόµενοι που ήταν στο τέλος του 2010, στα µέσα του 2023 περιορίστηκε σε 11.000 εργαζοµένους. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι το 2010 το κόστος µισθοδοσίας στη µητρική εταιρεία ήταν 766 εκατ. ευρώ και το 2022 είχε µειωθεί κάτω από τα 100 εκατ. ευρώ.
Η συρρίκνωση του Οµίλου ΟΤΕ έγινε τόσο µέσω εθελούσιας εξόδου, µε κατά κανόνα χρυσοπληρωµένα πακέτα, όσο και µέσω πώλησης περιουσιακών στοιχείων. Ο Μιχάλης Τζαµάζ, προφανώς µε τις ευλογίες των Γερµανών, προ χώρησε σε µια σειρά πωλήσεων θυγατρικών εταιρειών, της Hellasat, της Globul, της Telekom Romania, της Telekom Albania Μobile κ.ά.
Μέσα σε µία δεκαετία µείωσε το προσωπικό του ΟΤΕ και το αποτύπωµά του σηµαντικά. Ο ΟΤΕ από µια επιχείρηση δύο ηπείρων και τριών θαλασσών περιορίσθηκε στην εγχώρια ελληνική αγορά. Η πορεία αυτή αναγνωρίσθηκε από τους επεν δυτές. Η µετοχή του ΟΤΕ ήταν η πρώτη που ανέ καµψε αµέσως µετά το 2015, αφού ξεπεράστηκε ο «κάβος» της παραµονής της χώρας στο ευρώ.
Μάλιστα, η µετοχή στις αρχές του 2022 ανήλθε στα 18 ευρώ, από 1 ευρώ που είχε περίπου 10 χρόνια πριν. Εκτοτε η πορεία αυτή δεν συνεχί στηκε και ίσως ήταν ένας λόγος που δροµολογήθηκε η έξοδος του κ. Τσαµάζ από την εταιρεία. Οι πωλήσεις θυγατρικών αποτέλεσαν το βασικό εργαλείο µείωσης του δανεισµού του ΟΤΕ για τον Μιχάλη Τσαµάζ. Ετσι αποκτούσε έσοδα για την αποπληρωµή του δανεισµού του, ο οποίος οµολογουµένως ήταν πολύ υψηλός. Στο τέλος του 2010 έφτανε τα 5,2 δισ. ευρώ. Υπό αυτό το πρίσµα, ο ΟΤΕ ήθελε νοικοκύρεµα.
Επιπλέον, καθώς η χώρα εισερχόταν στα µνηµόνια και την οικονοµική κρίση, ο Οµιλος ΟΤΕ αντιµετώπιζε προκλήσεις στη συνέχιση της χρηµατοδότησης των δραστηριοτήτων του. Αυτός, άλλωστε, είναι και ένας από τους λόγους που ο Οργανισµός καθυστέρησε να επενδύσει στα δίκτυα νέας γενιάς, παρά τις κατηγορίες που εξαπέλυε κατά καιρούς στη ρυθµιστική Αρχή (ΕΕΤΤ) σχετικά µε δήθεν εµπόδια που έβαζε η τελευταία στη δηµιουργία των δικτύων νέας γενιάς.
Τόσο ο ΟΤΕ όσο και η µητρική Deutsche Telekom, για το µεγαλύτερο µέρος της περασµένης δεκαετίας, δεν πίστευαν στην αναγκαιότητα των οπτικών ινών. Γι’ αυτό και απέρριψαν Βουρλούµης και Deutsche Telekom το σχέδιο του τότε υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, Κωστή Χατζηδάκη, για τη δηµιουργία δικτύου οπτικών ινών που θα φτάνει σε 2 εκατ. νοικοκυριά.
Χρειάστηκε να φτάσουµε στο 2017 για να αρχίσει ο ΟΤΕ να σκέφτεται τις επενδύσεις σε δίκτυα νέας γενιάς. Μάλιστα, οι συζητήσεις δεν αφορούσαν αποκλειστικά οπτικές ίνες που θα έφταναν µέχρι τα σπίτια, αλλά µερικώς, αφού οι οπτικές ίνες θα έφταναν στις καµπίνες και από εκεί και έπειτα θα ακολουθούσε ο χαλκός, όπως συµβαίνει σήµερα.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 23 Δεκεμβρίου
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιθυµούσε διακαώς την αντικατάσταση του Παναγή Βουρλούµη, ενός ανθρώπου αγαπητού µεν στον βασικό µέτοχο, την Deutsche Telekom, αλλά πολύ κοντά στον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραµανλή και τον πρώην «τσάρο» της οικονοµίας Γιώργο Αλογοσκούφη. Γι’ αυτό και ήταν «κόκκινο πανί» για την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που µέχρι τις εκλογές του 2009 συνέχιζε να πλειοδοτεί για την επαναφορά του δηµόσιου ελέγχου στον ΟΤΕ και την έξοδο των Γερµανών από την εταιρεία.
Κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν συνέβη και, εποµένως, αυτό που επιθυµούσε η κυβέρνηση ήταν η αλλαγή του Βουρλούµη, που έφερε τους Γερµανούς στον ΟΤΕ. Οι δύο δελφίνοι για τη θέση αυτή ήταν ο Μιχάλης Τσαµάζ, επικεφαλής της Cosmote, και ο Ιορδάνης Αϊβάζης, Chief Operating Officer του Οµίλου ΟΤΕ. Αν και ο τελευταίος ήταν καλύτερος γνώστης του Οµίλου ΟΤΕ -είχε γενικότερο πρόσταγµα στις επιχειρήσεις του οµίλου-, εντούτοις «ο κύβος ερρίφθη», µε τις ευλογίες του ΠΑΣΟΚ, υπέρ του Μιχάλη Τσαµάζ.
«Είµαι σίγουρος ότι ο κ. Μιχάλης Τσαµάζ, ως κοινή επιλογή των βασικών µετόχων του Οργανισµού, θα ανταποκριθεί µε επιτυχία στο δύσκολο έργο που έχει µπροστά του και θα οδηγήσει τον ΟΤΕ στα επόµενα βήµατά του», σχολίασε σε γραπτή ανακοίνωσή του ο τότε «τσάρος» της οικονοµίας, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, µε αφορµή την ανακοίνωση της αλλαγής φρουράς στον ΟΤΕ.
"Ο ΟΤΕ είναι σε ελεύθερη πτώση" έλεγε ο Τσαμάζ το 2011
Ο Μιχάλης Τσαµάζ ανέλαβε αµέσως τα νέα καθήκοντά του στην εταιρεία, περιγράφοντας την κατάσταση του Οµίλου ΟΤΕ µε µελανά χρώµατα. «O ΟΤΕ είναι σε ελεύθερη πτώση», έλεγε σε γραπτή ενηµέρωσή του προς το προσωπικό στις αρχές του 2011. «Η µειωµένη κατανάλωση», σηµείωνε ο κ. Τσαµάζ, «ο έντονος ανταγωνισµός και οι παρεµβάσεις της ρυθµιστικής Αρχής έχουν προκαλέσει αρνητικό ρυθµό ανάπτυξης στην πορεία της εταιρείας. Οι τάσεις θα συνεχίσουν να είναι αρνητικές. Ο ΟΤΕ χάνει πάνω από 30.000 πελάτες φωνής µηνιαίως και παίρνει µόνο το 15% των νέων ευρυζωνικών συνδέσεων. Το 2010 έκλεισε µε 10% πτώση στα έσοδα και 78,5% πτώση στα κέρδη».
Η βύθιση της μετοχής και η συρρίκνωση του ομίλου ΟΤΕ: Οι περικοπές και η παρουσία μόνο στην Ελλάδα
Η κατάσταση αυτή αναγνωρίστηκε γρήγορα από τους επενδυτές. Η τιµή της µετοχής του ΟΤΕ από τα 6 ευρώ όπου κινούνταν, όταν ανέλαβε ο νέος επικεφαλής του ΟΤΕ, βρέθηκε τα επόµενα δύο χρόνια στο 1 ευρώ (Μάιος 2012). Ετσι, ο Μιχάλης Τσαµάζ πήρε το… όπλο του.
Το προσωπικό του Οµίλου ΟΤΕ, από 31.000 εργαζόµενοι που ήταν στο τέλος του 2010, στα µέσα του 2023 περιορίστηκε σε 11.000 εργαζοµένους. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι το 2010 το κόστος µισθοδοσίας στη µητρική εταιρεία ήταν 766 εκατ. ευρώ και το 2022 είχε µειωθεί κάτω από τα 100 εκατ. ευρώ.
Οι αποφάσεις του Τσαμάζ που οδήγησαν στην ανάκαμψη μετά την παραμονή της χώρας στο ευρώ το 2015
Η συρρίκνωση του Οµίλου ΟΤΕ έγινε τόσο µέσω εθελούσιας εξόδου, µε κατά κανόνα χρυσοπληρωµένα πακέτα, όσο και µέσω πώλησης περιουσιακών στοιχείων. Ο Μιχάλης Τζαµάζ, προφανώς µε τις ευλογίες των Γερµανών, προ χώρησε σε µια σειρά πωλήσεων θυγατρικών εταιρειών, της Hellasat, της Globul, της Telekom Romania, της Telekom Albania Μobile κ.ά.
Μέσα σε µία δεκαετία µείωσε το προσωπικό του ΟΤΕ και το αποτύπωµά του σηµαντικά. Ο ΟΤΕ από µια επιχείρηση δύο ηπείρων και τριών θαλασσών περιορίσθηκε στην εγχώρια ελληνική αγορά. Η πορεία αυτή αναγνωρίσθηκε από τους επεν δυτές. Η µετοχή του ΟΤΕ ήταν η πρώτη που ανέ καµψε αµέσως µετά το 2015, αφού ξεπεράστηκε ο «κάβος» της παραµονής της χώρας στο ευρώ.
Μάλιστα, η µετοχή στις αρχές του 2022 ανήλθε στα 18 ευρώ, από 1 ευρώ που είχε περίπου 10 χρόνια πριν. Εκτοτε η πορεία αυτή δεν συνεχί στηκε και ίσως ήταν ένας λόγος που δροµολογήθηκε η έξοδος του κ. Τσαµάζ από την εταιρεία. Οι πωλήσεις θυγατρικών αποτέλεσαν το βασικό εργαλείο µείωσης του δανεισµού του ΟΤΕ για τον Μιχάλη Τσαµάζ. Ετσι αποκτούσε έσοδα για την αποπληρωµή του δανεισµού του, ο οποίος οµολογουµένως ήταν πολύ υψηλός. Στο τέλος του 2010 έφτανε τα 5,2 δισ. ευρώ. Υπό αυτό το πρίσµα, ο ΟΤΕ ήθελε νοικοκύρεµα.
Γιατί ο Όμιλος ΟΤΕ καθυστέρησε να επενδύσει στις οπτικές ίνες
Επιπλέον, καθώς η χώρα εισερχόταν στα µνηµόνια και την οικονοµική κρίση, ο Οµιλος ΟΤΕ αντιµετώπιζε προκλήσεις στη συνέχιση της χρηµατοδότησης των δραστηριοτήτων του. Αυτός, άλλωστε, είναι και ένας από τους λόγους που ο Οργανισµός καθυστέρησε να επενδύσει στα δίκτυα νέας γενιάς, παρά τις κατηγορίες που εξαπέλυε κατά καιρούς στη ρυθµιστική Αρχή (ΕΕΤΤ) σχετικά µε δήθεν εµπόδια που έβαζε η τελευταία στη δηµιουργία των δικτύων νέας γενιάς.
Τόσο ο ΟΤΕ όσο και η µητρική Deutsche Telekom, για το µεγαλύτερο µέρος της περασµένης δεκαετίας, δεν πίστευαν στην αναγκαιότητα των οπτικών ινών. Γι’ αυτό και απέρριψαν Βουρλούµης και Deutsche Telekom το σχέδιο του τότε υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, Κωστή Χατζηδάκη, για τη δηµιουργία δικτύου οπτικών ινών που θα φτάνει σε 2 εκατ. νοικοκυριά.
Χρειάστηκε να φτάσουµε στο 2017 για να αρχίσει ο ΟΤΕ να σκέφτεται τις επενδύσεις σε δίκτυα νέας γενιάς. Μάλιστα, οι συζητήσεις δεν αφορούσαν αποκλειστικά οπτικές ίνες που θα έφταναν µέχρι τα σπίτια, αλλά µερικώς, αφού οι οπτικές ίνες θα έφταναν στις καµπίνες και από εκεί και έπειτα θα ακολουθούσε ο χαλκός, όπως συµβαίνει σήµερα.
Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 23 Δεκεμβρίου
