Οι πρόωρες εκλογές που έγιναν στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτέλεσαν προσωπικό θρίαμβο για τον Μπόρις Τζόνσον και το σχέδιό του για το Brexit. Οι Συντηρητικοί σάρωσαν σε όλη τη χώρα, ακόμα και σε περιοχές της βόρειας Αγγλίας, εκεί που οι ψηφοφόροι παραδοσιακά ψήφιζαν το Εργατικό Κόμμα. Η «σούμα» ήταν πραγματικά εντυπωσιακή: 365 έδρες επί συνόλου 650.

Στις εκλογές όμως συνέβη και ένας δεύτερος πολιτικός σεισμός. Στη Σκωτία, το κυβερνών κόμμα SNP κατάφερε να επικρατήσει στο σύνολο σχεδόν των εκλογικών περιφερειών: Η δική του «σούμα» ήταν εξίσου εντυπωσιακή: Από τις 59 έδρες κέρδισε τις 48. Οι Εργατικοί σχεδόν εξαφανίστηκαν από τον χάρτη, ενώ οι Φιλελεύθεροι δεν κατάφεραν να εκλέξουν ούτε την αρχηγό τους.

Η εξέλιξη αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να επανέλθει η συζήτηση για τη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Η επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης, Νίκολα Στέρτζεον (πρόεδρος του SNP) ήταν ξεκάθαρη: «Το είπαμε προεκλογικά, είναι ώρα να το κάνουμε πράξη». Άλλωστε, οι Σκωτσέζοι δεν αγάπησαν ποτέ το Brexit. Στο περίφημο δημοψήφισμα του 2016, το 62% ψήφισε Remain.  

Υπενθυμίζεται ότι στο δημοψήφισμα του 2014, το 55% των Σκωτσέζων απέρριψε την ανεξαρτησία. Τότε, το δημοψήφισμα είχε γίνει μετά από συμφωνία του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον και του επικεφαλής της σκωτικής κυβέρνησης Άλεξ Σάλμοντ.

Αρμοδίως είχε ειπωθεί ότι εκείνο θα ήταν το ένα και μοναδικό δημοψήφισμα. Ήδη, από το Λονδίνο στέλνονται τα σχετικά μηνύματα ότι δεν υπάρχει θέμα νέου δημοψηφίσματος και ότι το αποτέλεσμα του 2014 πρέπει να γίνει σεβαστό.

Αλλά η Νίκολα Στέρτζεον είχε έτοιμη την απάντηση: «Τους είπα ότι αν πιστεύουν ότι το θέμα έχει κλείσει, κάνουν λάθος. Είναι θεμελιώδης δημοκρατική αρχή. Δεν μπορεί η Σκωτία να μείνει στην Ένωση ενάντια στη βούλησή της. Δεν μπορείς να μας κλείσεις στην ντουλάπα, να πετάξεις το κλειδί και να πιστέψεις ότι το θέμα λύθηκε.»

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι πώς και πότε θα καταφέρουν να συνεννοηθούν οι δύο πλευρές για το ζήτημα.

Ένα από τα κλειδιά» της υπόθεσης είναι η συνεννόηση. Σε αντίθεση με το δημοψήφισμα για την απόσχιση της Καταλονίας, όπου οι κινήσεις της Βαρκελώνης έγιναν μονομερώς και ενάντια στο ισπανικό σύνταγμα (σύμφωνα με την ετυμηγορία του Συνταγματικού Δικαστηρίου), στη Βρετανία οι δύο πλευρές συνεννοούνται, ώστε το όλο θέμα να γίνει με απόλυτη νομιμότητα. 

Μάλιστα, το 2014 ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Αλεξ Σάλμοντ αποφάσισαν από κοινού ακόμα και το πώς θα διατυπωθεί το ερώτημα του δημοψηφίσματος. Για αυτό και κανείς δεν πήγε φυλακή, όπως έγινε στην Καταλονία.

Ένα δεύτερο «κλειδί» είναι οι ημερομηνίες. Στο τοπικό κοινοβούλιο της Σκωτίας (το λεγόμενο Holyrood), το κυβερνών SNP δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν και οι επόμενες τοπικές εκλογές θα γίνουν το 2021, δεν αποκλείεται η επίσπευση με δεδομένο ότι στις 31 Ιανουαρίου 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο θα εγκαταλείψει την ΕΕ. Η Νίκολα Στέρτζεον έχει κάθε λόγο να πάει σε πρόωρες εκλογές, ώστε να εκμεταλλευθεί την ευνοϊκή για το κόμμα της συγκυρία.

Αν όντως γίνουν πρόωρες εκλογές και το SNP εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στο Holyrood, δύσκολα το Λονδίνο θα επιμείνει στη θέση του ότι δεν μπορεί να γίνει νέο δημοψήφισμα.

Αλλά και το Λονδίνο έχει ένα όπλο στη διάθεσή του και αυτό είναι η μελλοντική συμφωνία για τη σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ. Ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έχει δεσμευθεί να φέρει μια «πολύ καλή συμφωνία» μέχρι το τέλος του 2020, ώστε να αποφύγει την μακρά μεταβατική περίοδο. Οι περισσότεροι θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί συμφωνία Βρυξελλών-Λονδίνο τόσο γρήγορα, ωστόσο, αν όντως φέρει ένα καλό κείμενο, ίσως και να ικανοποιήσει τους σκωτσέζους.

Δύσκολα βέβαια και σε αυτή την περίπτωση θα αποφύγει το δημοψήφισμα, όμως, θα έχει περισσότερες πιθανότητες να επικρατήσει η παραμονή στην Ένωση.

Με λίγα λόγια: Το 2020 θα είναι μια εξαιρετικά κρίσιμη χρονιά για το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ένωσης Αγγλίας-Σκωτίας που πάει πίσω στο 1707. 

Θα έχει πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον να φανεί πώς μπορούν να (μην) συνεννοηθούν ο Μπόρις Τζόνσον με την Νίκολα Στέρτζεον, δύο πολιτικοί με τελείως διαφορετικό χαρακτήρα, ιδεολογία, ταμπεραμέντο και... προφορά.