Η Ισπανία είναι από τις χώρες που δοκιμάστηκαν σκληρά από την πανδημία που χτύπησε τον πλανήτη. Οι νεκροί μέχρι την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου πλησίαζαν τους 30.000. Έχει τον δεύτερο (μετά το Βέλγιο) μεγαλύτερο αριθμό θανάτων σε σχέση με τον πληθυσμό: 58 νεκροί ανά 100.000 κατοίκους.

Φυσικά, η τραγωδία δεν ήρθε από μόνη της, αλλά την προκάλεσαν οι χειρισμοί της κυβέρνησης συνασπισμού του σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ και του Ιγκλέσιας των Podemos.

Άργησαν να προχωρήσουν στο lockdown, με αποτέλεσμα ο ιός να εξαπλωθεί σε όλη την χώρα, σε αντίθεση με την Ιταλία όπου το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίστηκε σε δύο περιφέρειες του βορρά.

Τελικά, η κυβέρνηση προχώρησε σε ολική σχεδόν απαγόρευση κυκλοφορίας που διήρκεσε δύο μήνες. Από τα μέσα Μαΐου ξεκίνησε μεν η επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά τα βήματα είναι πολύ αργά.

Το ισπανικό lockdown έχει βαφτιστεί κατάσταση συναγερμού και ισχύει από τον Μάρτιο. Όμως το πολιτικό κλίμα στη χώρα της Ιβηρικής πολώνεται επικίνδυνα.

Μια πρώτη εικόνα έρχεται από το Κοινοβούλιο. Στην πρώτη ψηφοφορία της 23ης Μαρτίου για να κηρυχθεί η χώρα σε κατάσταση συναγερμού, κανένα κόμμα δεν ψήφισε κατά. Ωστόσο, στην ψηφοφορία που έγινε στις 19 Μαΐου για την πέμπτη παράταση της κατάστασης συναγερμού, η κυβέρνηση επιβίωσε οριακά. Υπέρ της παράτασης ψήφισαν 177 βουλευτές, 162 τάχθηκαν κατά και 11 απείχαν. Και το θετικό αποτέλεσμα ήλθε αφού ο Σάντσεθ δέχθηκε να περιοριστεί η παράταση σε 15 μέρες, αντί 30 που ήταν η αρχική του επιδίωξη. Από το βήμα της Βουλής ακούστηκαν βαριές κουβέντες.

Μια δεύτερη εικόνα έρχεται από τους δρόμους αρκετών πόλεων, όπως η Μαδρίτη, η Σεβίλλη, η Βαλένθια όπου σχεδόν καθημερινά πραγματοποιούνται μικρές (για την ώρα) συγκεντρώσεις πολιτών με κατσαρόλες και το σύνθημα να παραιτηθεί ο πρωθυπουργός.

Καταγράφονται επίσης προπηλακισμοί υπουργών, ακόμα και μελών των οικογενειών τους. Τις συγκεντρώσεις στηρίζει εμμέσως το ακροδεξιό κόμμα VOX, η τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας. Δεν λείπουν όμως και οι προπηλακισμοί στελεχών του VOX και οι αντισυγκεντρώσεις ομάδων της ευρύτερης αριστεράς. Ένας ακόμα πονοκέφαλος για τις αστυνομικές αρχές, που καλούνται να διαλύσουν τους διαδηλωτές, αφού δεν επιτρέπονται οι συγκεντρώσεις.

Για την ώρα οι περισσότεροι αποφεύγουν να μιλήσουν για νέο κύμα «Αγανακτισμένων», όπως εκείνο του 2011 από το οποίο γεννήθηκαν οι Podemos. Ωστόσο, οι οικονομικές προβλέψεις για την Ισπανία είναι εξαιρετικά δυσοίωνες με τους διεθνείς Οργανισμούς να προβλέπουν ύφεση κοντά στο 10%, το χειρότερο ποσοστό εδώ και περίπου έναν αιώνα.

Σε αντίθεση με τους περισσότερους Ευρωπαίους ηγέτες, των οποίων οι καλοί χειρισμοί στην αντιμετώπιση της πανδημίας έφεραν και άνοδο της δημοτικότητας, ο Πέδρο Σάντσεθ καταγράφει χαμηλές πτήσεις. Το κόμμα του, πάντως, εξακολουθεί να είναι πρώτο στην πρόθεση ψήφου (έρευνα της CIS για τον Μάιο), ωστόσο, περίπου οι μισοί Ισπανοί δηλώνουν δυσαρεστημένοι.

Εκνευρισμός επικρατεί και σε αρκετές τοπικές κυβερνήσεις που βλέπουν να «καπελώνονται» από τη Μαδρίτη, λόγω της κατάστασης συναγερμού. Στην Καταλονία το έχουν ήδη πει ανοικτά: Αν ήμασταν ανεξάρτητοι, θα τα είχαμε πάει καλύτερα στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Για την ώρα η κυβέρνηση μειοψηφίας παίρνει ανάσες από το γεγονός ότι στην κρίση οι πολίτες συσπειρώνονται γύρω από την ηγεσία τους, το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, η κυβέρνηση έχει καθημερινή παρουσία στα ΜΜΕ, ανακοινώνοντας μέτρα και πρωτοβουλίες, ενώ σε μεγάλο βαθμό η ανεπάρκεια επιμερίζεται και στις τοπικές ισπανικές κυβερνήσεις με διαφορετικά πολιτικά χαρακτηριστικά.

Το crash test όμως για την πολιτική επιβίωση του Πέδρο Σάντσεθ θα έρθει σε λίγους μήνες, όταν θα παρουσιάσει στη Βουλή τον προϋπολογισμό και το πακέτο για την ανάκαμψη της Ισπανίας. Εάν δεν βρει την απόλυτη πλειοψηφία για την έγκρισή του, τότε η Ισπανία θα οδηγηθεί σε μια ακόμα εκλογική αναμέτρηση, την πέμπτη τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιανουάριο του 2020 η κυβέρνηση εξασφάλισε οριακά την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής, και αυτό λόγω της αποχής από την ψηφοφορία του καταλανικού κόμματος ERC, που πρωτοστατεί στο θέμα της ανεξαρτησίας, και του εθνικιστικού κόμματος Bildu από τη Χώρα των Βάσκων. Απείχαν αφού πρώτα εξασφάλισαν συγκεκριμένες δεσμεύσεις από τη Μαδρίτη.

Για πολλούς ο Σάντσεθ είναι όμηρος των κομμάτων που θέλουν τη διάλυση της Ισπανίας. Mάλιστα, προκειμένου να περάσει από τη Βουλή την πέμπτη παράταση της κατάστασης συναγερμού, ο πρωθυπουργός έκανε δεκτό το αίτημα των Βάσκων εθνικιστών του Bildu να ακυρώσει το σχέδιο μεταρρύθμισης της εργατικής νομοθεσίας, που είχε αποτελέσει «σημαία» της συνεργασίας του με τους Podemos.

Αλλά και οι Καταλανοί του ERC είναι εξίσου δυσαρεστημένοι, αφού βλέπουν να μην τηρούνται οι δεσμεύσεις που ανέλαβε απέναντί τους ο πρωθυπουργός. Η πρώτη προειδοποιητική βολή έπεσε και ας μαίνεται η πανδημία.

Τα χειρότερα, μάλλον είναι μπροστά.