Παγκόσμια κατακραυγή εναντίον της Τουρκίας - WSJ: Σαν να μετατράπηκε σε τζαμί ο Άγιος Πέτρος
Το ζήτημα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ύστερα από απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μονοπωλεί τον διεθνή Τύπο. Η απόφαση του Τούρκου προέδρου να κάνει τζαμί την Αγία Σοφία προκάλεσε αντιδράσεις, με τους Times του Λονδίνου να κάνουν λόγο για «κοσμική υποχώρηση». «Κοσμική υποχώρηση: Η απόφαση του προέδρου Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί έχει απογοητεύσει τους συμμάχους», αναφέρουν σε άρθρο γνώμης.
Times για Αγία Σοφία: Κοσμική υποχώρηση
Αφού αναφέρονται στη στιγμή που ο Κεμάλ Ατατούρκ έκανε την κίνηση να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, οι Times έρχονται στο σήμερα και μιλούν για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αν και ο Ερντογάν είναι συντηρητικός από πλευράς θρησκεύματος, η δική του εκστρατεία για να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τζαμί είναι σχετικά πρόσφατη. Μέχρι πέρυσι δεν είχε μιλήσει ποτέ δημοσίως υπέρ αυτού. Η αλλαγή αυτή συνέπεσε με την κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητάς του. Πέρυσι, το κόμμα του «Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη» (AKP) έχασε τις δημοτικές εκλογές στο πρώην προπύργιό του, την Κωνσταντινούπολη. Στο μεταξύ, δημιουργήθηκαν νέα κόμματα από «αντάρτες» του AKP. Ταυτόχρονα, η τουρκική οικονομία βρίσκεται για δεύτερη φορά σε ύφεση μέσα σε δύο χρόνια. Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της περασμένης εβδομάδας ελήφθη για εσωτερική κατανάλωση, επιτρέποντας στον Ερντογάν να χαρακτηρίσει τους αντιπάλους του μη πατριώτες.
Ωστόσο, το τίμημα της επιτυχίας για εσωτερική κατανάλωση είναι πιθανό να το πληρώσει υπό τη μορφή νέων πιέσεων στις εξωτερικές σχέσεις της Τουρκίας. Η κίνηση έχει αυξήσει τις εντάσεις με τη γειτονική της Ελλάδα, όπου η Αγία Σοφία θεωρείται ένα σημαντικό σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού. Η κίνηση προκάλεσε επίσης καταδίκη από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είπε ότι η μετατροπή «θα προκαλούσε μεγάλο πόνο στον ρωσικό λαό». Έχει επίσης επικριθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ιδιαίτερη ανησυχία επικρατεί τώρα για την τύχη των τοιχογραφιών, που προστατεύονται σύμφωνα με τους κανόνες της Unesco. Γενικότερα, οι δυτικοί σύμμαχοι της Τουρκίας εμφανίζονται νευρικοί σχετικά με το πού θα οδηγήσει η τελευταία στροφή του Ερντογάν προς τον θρησκευτικό εθνικισμό. Ύστερα από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, έχει ενισχύσει τη θέση του προβαίνοντας σε συνταγματικές αλλαγές και -μέσω του δημοψηφίσματος του 2017- αποκτά σχεδόν ανεξέλεγκτη εκτελεστική εξουσία. Ταυτόχρονα, συνεχίζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τα ιδανικά του κοσμικού κράτους του Ατατούρκ.
Sueddeutsche Zeitung: Ο Ερντογάν ανοίγει μέτωπο εναντίον της Δύσης
«Η Αγία Σοφία θα γίνει και πάλι τζαμί. Ξαναήταν, από το 1453 και μετά. Ο Ατατούρκ τη μετέτρεψε εν συνεχεία σε μουσείο -και την Τουρκία σε Δημοκρατία. Τώρα ο πρόεδρος Ερντογάν ανοίγει μέτωπο εναντίον της Δύσης», αναφέρει η γερμανική εφημερίδα.
Ο συντάκτης της εφημερίδας σχολιάζει τον τρόπο με τον οποίο μετέδωσαν τα τουρκικά ΜΜΕ την απόφαση Ερντογάν για την Αγία Σοφία. Το σχόλιο του συντάκτη της γερμανικής εφημερίδας, Τόμας Αβενάριους, αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Διαβάζοντας κανείς τι έγραφαν οι τουρκικές εφημερίδες που πρόσκεινται στην κυβέρνηση την επόμενη μέρα, σίγουρα θα πρέπει να του προκλήθηκε φόβος και τρόμος. Η "ανάσταση της Αγίας Σοφίας" είναι ο "προάγγελος της απελευθέρωσης του τζαμιού Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ, οι Μουσουλμάνοι εγκαταλείπουν την ενδιάμεση περίοδο"». Σε μία άλλη εφημερίδα, κάποιος κομπάζει για τη «διάσωση της Τουρκίας από την τυραννία των Σταυροφόρων», ενώ ένας άλλος λέει: «Οι αλυσίδες έσπασαν, δόξα τω Θεώ». Κάποιος μπορεί να τα παρανοήσει όλα αυτά ως θορυβώδεις εκφράσεις ενός ανατεθειμένου έργου σε ευθυγραμμισμένα μεταξύ τους ΜΜΕ. Αλλά μπορεί επίσης να το δει και ως αυτό που είναι: την προαναγγελία ενός νέου μετώπου.
Από την πλευρά της, η Berliner Zeitung σχολίασε: «[…] Για τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν η εκ νέου μετατροπή σε τζαμί είναι έκφραση μιας ανελέητης, συμβολικής διεκδίκησης της εξουσίας, που εν τέλει συνιστά μήνυμα ισχύος έναντι των υποστηρικτών του. Στους επικριτές του ο Ερντογάν υποσχέθηκε ότι η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή και για μη μουσουλμάνους επισκέπτες. Στην πραγματικότητα η απόφαση είναι μια πολιτισμική κήρυξη πολέμου στην πολυεθνική κοινωνία η οποία κυριαρχεί εδώ και αιώνες στη ζωή της Κωνσταντινούπολης».
Wall Street Journal: Σαν να μετατράπηκε σε τζαμί ο Αγιος Πέτρος
Για την Αγία Σοφία γράφει και η Wall Street Journal, η οποία κάνει λόγο για απόφαση που απογοητεύει Χριστιανούς, ιστορικούς και τους γείτονες της Τουρκίας. «Η απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί προκαλεί απογοήτευση στους Χριστιανούς, τους γείτονές της και τους ιστορικούς», σημειώνει σε άρθρο της η αμερικανική εφημερίδα.
Η Wall Street Journal περιγράφει το θρυλικό κτίσμα και αναφέρεται στην απόφαση του Τούρκου προέδρου. Η απόφαση προκάλεσε απογοήτευση στους Ορθοδόξους, οι οποίοι ανησυχούν για νέες εντάσεις με σουνίτες Τούρκους, τους γείτονες της Τουρκίας να ανησυχούν για τη νεο-οθωμανική ρητορική του Ερντογάν και τους έφορους μουσείων και ιστορικούς να ανησυχούν για τα μοναδικά μεσαιωνικά ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας.
Ο Μάικλ Ταλμπότ, λέκτορας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς, τονίζει ότι «αυτό που συμβαίνει στα ιστορικά αντικείμενα είναι αυτό που με αφορά, γιατί δεν είναι μόνο ιδιοκτησία της Τουρκικής Δημοκρατίας, αλλά μια κληρονομιά για όλη την υφήλιο». «Είναι σαν να μετατράπηκε σε τζαμί ο Άγιος Πέτρος. Είναι γεγονός ότι η έδρα αυτής της εκκλησίας δεν λειτουργεί πλέον ως εκκλησία και βρίσκεται στα χέρια μιας αντίπαλης θρησκείας», είπε. «Είναι μια αφήγηση μεταξύ ορισμένων τμημάτων της Ανατολικής Ευρώπης και της διασποράς τους στην Αμερική και πέραν αυτής», επισημαίνει.
BBC: Πονάει και ο Πάπας Φραγκίσκος
Στα όσα δήλωσε ο Πάπας Φραγκίσκος για την Αγία Σοφία στέκεται το BBC. «O Πάπας Φραγκίσκος πονάει από την απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί», γράφει στην ιστοσελίδα του. O ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αναφέρει ότι οι «σκέψεις του είναι στην Κωνσταντινούπολη», προσθέτει.
Reuters: Η Γερμανία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις με αυτό το «αριστούργημα»
«Η γερμανική κυβέρνηση εξέφρασε τη λύπη της για την απόφαση τουρκικού δικαστηρίου να μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης από μουσείο σε τζαμί, δήλωσε εκπρόσωπος της κυβέρνησης», αναφέρει το πρακτορείο Reuters. Οπως ο ίδιος πρόσθεσε, η Γερμανία θα παρακολουθεί στενά για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί η απόφαση γι' αυτό το «αριστούργημα». Παράλληλα, εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών είπε ότι η UNESCO, η πολιτιστική οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών, θα έπρεπε να είχε ερωτηθεί για την αλλαγή κι ότι αυτό δεν συνέβη», αναφέρει το πρακτορείο.
Times για Αγία Σοφία: Κοσμική υποχώρηση
Αφού αναφέρονται στη στιγμή που ο Κεμάλ Ατατούρκ έκανε την κίνηση να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί, οι Times έρχονται στο σήμερα και μιλούν για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αν και ο Ερντογάν είναι συντηρητικός από πλευράς θρησκεύματος, η δική του εκστρατεία για να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τζαμί είναι σχετικά πρόσφατη. Μέχρι πέρυσι δεν είχε μιλήσει ποτέ δημοσίως υπέρ αυτού. Η αλλαγή αυτή συνέπεσε με την κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητάς του. Πέρυσι, το κόμμα του «Δικαιοσύνη και Ανάπτυξη» (AKP) έχασε τις δημοτικές εκλογές στο πρώην προπύργιό του, την Κωνσταντινούπολη. Στο μεταξύ, δημιουργήθηκαν νέα κόμματα από «αντάρτες» του AKP. Ταυτόχρονα, η τουρκική οικονομία βρίσκεται για δεύτερη φορά σε ύφεση μέσα σε δύο χρόνια. Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της περασμένης εβδομάδας ελήφθη για εσωτερική κατανάλωση, επιτρέποντας στον Ερντογάν να χαρακτηρίσει τους αντιπάλους του μη πατριώτες.
Ωστόσο, το τίμημα της επιτυχίας για εσωτερική κατανάλωση είναι πιθανό να το πληρώσει υπό τη μορφή νέων πιέσεων στις εξωτερικές σχέσεις της Τουρκίας. Η κίνηση έχει αυξήσει τις εντάσεις με τη γειτονική της Ελλάδα, όπου η Αγία Σοφία θεωρείται ένα σημαντικό σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού. Η κίνηση προκάλεσε επίσης καταδίκη από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είπε ότι η μετατροπή «θα προκαλούσε μεγάλο πόνο στον ρωσικό λαό». Έχει επίσης επικριθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ιδιαίτερη ανησυχία επικρατεί τώρα για την τύχη των τοιχογραφιών, που προστατεύονται σύμφωνα με τους κανόνες της Unesco. Γενικότερα, οι δυτικοί σύμμαχοι της Τουρκίας εμφανίζονται νευρικοί σχετικά με το πού θα οδηγήσει η τελευταία στροφή του Ερντογάν προς τον θρησκευτικό εθνικισμό. Ύστερα από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, έχει ενισχύσει τη θέση του προβαίνοντας σε συνταγματικές αλλαγές και -μέσω του δημοψηφίσματος του 2017- αποκτά σχεδόν ανεξέλεγκτη εκτελεστική εξουσία. Ταυτόχρονα, συνεχίζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τα ιδανικά του κοσμικού κράτους του Ατατούρκ.
Sueddeutsche Zeitung: Ο Ερντογάν ανοίγει μέτωπο εναντίον της Δύσης
«Η Αγία Σοφία θα γίνει και πάλι τζαμί. Ξαναήταν, από το 1453 και μετά. Ο Ατατούρκ τη μετέτρεψε εν συνεχεία σε μουσείο -και την Τουρκία σε Δημοκρατία. Τώρα ο πρόεδρος Ερντογάν ανοίγει μέτωπο εναντίον της Δύσης», αναφέρει η γερμανική εφημερίδα.
Ο συντάκτης της εφημερίδας σχολιάζει τον τρόπο με τον οποίο μετέδωσαν τα τουρκικά ΜΜΕ την απόφαση Ερντογάν για την Αγία Σοφία. Το σχόλιο του συντάκτη της γερμανικής εφημερίδας, Τόμας Αβενάριους, αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Διαβάζοντας κανείς τι έγραφαν οι τουρκικές εφημερίδες που πρόσκεινται στην κυβέρνηση την επόμενη μέρα, σίγουρα θα πρέπει να του προκλήθηκε φόβος και τρόμος. Η "ανάσταση της Αγίας Σοφίας" είναι ο "προάγγελος της απελευθέρωσης του τζαμιού Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ, οι Μουσουλμάνοι εγκαταλείπουν την ενδιάμεση περίοδο"». Σε μία άλλη εφημερίδα, κάποιος κομπάζει για τη «διάσωση της Τουρκίας από την τυραννία των Σταυροφόρων», ενώ ένας άλλος λέει: «Οι αλυσίδες έσπασαν, δόξα τω Θεώ». Κάποιος μπορεί να τα παρανοήσει όλα αυτά ως θορυβώδεις εκφράσεις ενός ανατεθειμένου έργου σε ευθυγραμμισμένα μεταξύ τους ΜΜΕ. Αλλά μπορεί επίσης να το δει και ως αυτό που είναι: την προαναγγελία ενός νέου μετώπου.
Από την πλευρά της, η Berliner Zeitung σχολίασε: «[…] Για τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν η εκ νέου μετατροπή σε τζαμί είναι έκφραση μιας ανελέητης, συμβολικής διεκδίκησης της εξουσίας, που εν τέλει συνιστά μήνυμα ισχύος έναντι των υποστηρικτών του. Στους επικριτές του ο Ερντογάν υποσχέθηκε ότι η Αγία Σοφία θα είναι ανοιχτή και για μη μουσουλμάνους επισκέπτες. Στην πραγματικότητα η απόφαση είναι μια πολιτισμική κήρυξη πολέμου στην πολυεθνική κοινωνία η οποία κυριαρχεί εδώ και αιώνες στη ζωή της Κωνσταντινούπολης».
Wall Street Journal: Σαν να μετατράπηκε σε τζαμί ο Αγιος Πέτρος
Για την Αγία Σοφία γράφει και η Wall Street Journal, η οποία κάνει λόγο για απόφαση που απογοητεύει Χριστιανούς, ιστορικούς και τους γείτονες της Τουρκίας. «Η απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί προκαλεί απογοήτευση στους Χριστιανούς, τους γείτονές της και τους ιστορικούς», σημειώνει σε άρθρο της η αμερικανική εφημερίδα.
Η Wall Street Journal περιγράφει το θρυλικό κτίσμα και αναφέρεται στην απόφαση του Τούρκου προέδρου. Η απόφαση προκάλεσε απογοήτευση στους Ορθοδόξους, οι οποίοι ανησυχούν για νέες εντάσεις με σουνίτες Τούρκους, τους γείτονες της Τουρκίας να ανησυχούν για τη νεο-οθωμανική ρητορική του Ερντογάν και τους έφορους μουσείων και ιστορικούς να ανησυχούν για τα μοναδικά μεσαιωνικά ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας.
Ο Μάικλ Ταλμπότ, λέκτορας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς, τονίζει ότι «αυτό που συμβαίνει στα ιστορικά αντικείμενα είναι αυτό που με αφορά, γιατί δεν είναι μόνο ιδιοκτησία της Τουρκικής Δημοκρατίας, αλλά μια κληρονομιά για όλη την υφήλιο». «Είναι σαν να μετατράπηκε σε τζαμί ο Άγιος Πέτρος. Είναι γεγονός ότι η έδρα αυτής της εκκλησίας δεν λειτουργεί πλέον ως εκκλησία και βρίσκεται στα χέρια μιας αντίπαλης θρησκείας», είπε. «Είναι μια αφήγηση μεταξύ ορισμένων τμημάτων της Ανατολικής Ευρώπης και της διασποράς τους στην Αμερική και πέραν αυτής», επισημαίνει.
BBC: Πονάει και ο Πάπας Φραγκίσκος
Στα όσα δήλωσε ο Πάπας Φραγκίσκος για την Αγία Σοφία στέκεται το BBC. «O Πάπας Φραγκίσκος πονάει από την απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί», γράφει στην ιστοσελίδα του. O ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αναφέρει ότι οι «σκέψεις του είναι στην Κωνσταντινούπολη», προσθέτει.
Reuters: Η Γερμανία παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις με αυτό το «αριστούργημα»
«Η γερμανική κυβέρνηση εξέφρασε τη λύπη της για την απόφαση τουρκικού δικαστηρίου να μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης από μουσείο σε τζαμί, δήλωσε εκπρόσωπος της κυβέρνησης», αναφέρει το πρακτορείο Reuters. Οπως ο ίδιος πρόσθεσε, η Γερμανία θα παρακολουθεί στενά για τον τρόπο που θα εφαρμοστεί η απόφαση γι' αυτό το «αριστούργημα». Παράλληλα, εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών είπε ότι η UNESCO, η πολιτιστική οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών, θα έπρεπε να είχε ερωτηθεί για την αλλαγή κι ότι αυτό δεν συνέβη», αναφέρει το πρακτορείο.
