Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στην Τουρκία με τις πρώτες συλλήψεις απόστρατων που υπέγραψαν την ανακοίνωση των 103 απόστρατων ναυάρχων που στρέφονται κατά του Ερντογάν. Εκδόθηκε εντολή κράτησης για 10 εξ αυτών και οι επόμενες ημέρες θεωρούνται κομβικές.

 Σύμφωνα με έκτακτη είδηση της ιστοσελίδας της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Τζουμχουριέτ, συνελήφθη σήμερα το πρωί στο σπίτι του ο απόστρατος ναύαρχος Τζεμ Γκιουρντενίζ.

 Την είδηση επιβεβαίωσε, με ανάρτηση στο twitter η σύζυγός του Ρενγκίν Γκιούρντενιζ η οποία ανέφερε ότι αστυνομικοί έκαναν έφοδο στην κατοικία τους λίγο πριν τις 6.30 πμ και συνέλαβαν το σύζυγό της.  Ο Τζεμ Γκιουρντενίζ, μάλιστα, ανήκει σε αυτούς, που  ανέπτυξε σε συνεργασία με τον τότε επιτελάρχη του πολεμικού ναυτικού Τζιχάτ Γιαϊτζί, το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». 

 Φοβήθηκε πραξικόπημα

Οι απόστρατοι ναυτικοί σήκωσαν “μπαϊράκι” κατά του “σουλτάνου” με επιστολή τους τα ξημερώματα της Κυριακής. Κατηγορούσαν τον Τούρκο πρόεδρο πως θέλει να ισλαμοποιήσει τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας και να καταργήσει τη Συνθήκη του Μοντρέ για τις διελεύσεις από τα Στενά του Βοσπόρου.

 Από την πρώτη στιγμή, η κυβέρνηση Ερντογάν έκανε λόγο για “απειλή πραξικοπήματος”. Και η εισαγγελία της Άγκυρας ξεκίνησε έρευνα. Μοιραία, όλοι περίμεναν ότι θα γίνονταν συλλήψεις.

 Στην επιστολή τους, οι απόστρατοι αναφέρουν πόσο σημαντική είναι η Συνθήκη του Μοντρέ και πως πρέπει να αποφευχθούν οι ενέργειες αλλαγής της. Συμπεριέλαβαν, μάλιστα, και προειδοποιητικές προτάσεις.

 «Η τουρκική δημοκρατία μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση των 103 απόστρατων ναυάρχων.

 Οι «φωνές» για ισλαμοποίηση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων από τον Ερντογάν προκλήθηκαν μετά την εικόνα Τούρκου υποναυάρχου με σαρίκι να προσεύχεται, ενώ στην Τουρκία οι κεμαλικές αρχές επιτάσσουν ο στρατός δεν πρέπει να εμπλέκεται σε θρησκευτικά ζητήματα.

 Εκτός αυτού, υπήρχαν αλλαγές στα κριτήρια εισαγωγής στη σχολή Ναυτικών Δοκίμων και στις σχολές Αξιωματικών, καθώς δεν ελέγχουν πια το παρελθόν των αξιωματικών και των οικογενειών τους. Οι ναύαρχοι εναντιώθηκαν σε αυτές τις αλλαγές καθώς και στις αλλαγές στη Συνθήκη του Μοντρέ.

 Η Συνθήκη του Μοντρέ

Είναι συνθήκη η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε το 1936, παραχωρεί τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζει την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή.

 Η σύμβαση παραχωρεί στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο.

 Υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου 1936 και καταχωρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών (σ.σ. ΟΗΕ) στις 11 Δεκεμβρίου 1936. Eξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις.