Φυτίλι στο Αιγαίο η εσωτερική πόλωση στην Τουρκία – Τι επιδιώκει με τις νέες συλλήψεις ο Ερντογάν

Οι «εκκαθαρίσεις», η «μετωπική» με τους απόστρατους και η κρίσιμη επίσκεψη Σαρλ Μισέλ και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αύριο στην Άγκυρα

ΔΙΕΘΝΗ 05.04.2021 14:09

Parapolitika Newsroom

Σε κρίσιμες ισορροπίες για άλλη μια φορά το πολιτικό σκηνικό της γειτονικής χώρας, με τον Ταγίπ Ερντογάν να επιχειρεί να διασφαλίσει την απόλυτη εξουσία του, μέσα από εντολές συλλήψεων απόστρατων ναυάρχων, φοβούμενος νέο πραξικόπημα, λίγες ώρες πριν την κρίσιμη επίσκεψη στην χώρα του αντιπροσωπείας κορυφαίων αξιωματούχων της ΕΕ, που θα τεθεί και πάλι στο στόχαστρο των συζητήσεων η σχέση Άγκυρας – Βρυξελλών.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στην Τουρκία με τις πρώτες συλλήψεις απόστρατων που υπέγραψαν την ανακοίνωση των 103, με την οποία που στρέφονται κατά του Ερντογάν φέρνουν νέα ένταση και κλιμάκωση των εξελίξεων στο πολιτικό πεδίο για την γειτονική χώρα, ενώ ήδη εκδόθηκε εντολή κράτησης για 10 εξ αυτών και οι επόμενες ημέρες θεωρούνται κομβικές.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Εισαγγελίας Άγκυρας έχει ξεκινήσει «αυτεπάγγελτη έρευνα για το έγκλημα» και αποφασίστηκε η σύλληψη 10 υπόπτων προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων, ενώ για άλλους 4 αποφασίστηκε να κληθούν να καταθέσουν εντός 3 ημερών χωρίς να τεθούν υπό κράτηση, λόγω προχωρημένης ηλικίας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση έχουν συλληφθεί όλοι οι ύποπτοι.

Ξεκαθάρισμα λογαριασμών

Το θέμα των συλλήψεων εκτιμάται από πολλούς αναλυτές, ότι αφορά σε ένα εσωτερικό «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» στα πολιτικά μέτωπα του Ερντογάν, λόγω της κακής διαχείρισης της πολιτικής του.

«Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι χαρακτηριστική μεσανατολική πολιτική», δεδομένης της μακροχρόνιας σύγκρουσης μεταξύ κοσμικών κεμαλιστών και συντηρητικών ισλαμιστών, λέει στον ιστότοπο Ahvalnews o Δρ. Γκιοκάν Μπατζίκ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο Παλάτσκι της Τσεχίας.

Ωστόσο, οι τελευταίες εξελίξεις πιθανόν να αποτελούν ένδειξη σχίσματος στη συμμαχία υπό τον Ερντογάν μεταξύ ισλαμιστών, υπερεθνικιστών και στοιχείων κεμαλιστών, όπως αυτή μορφοποιήθηκε μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, τον Ιούλιο του 2016, αναφέρει.

Χαρακτηρίζοντάς τη «συμμαχία συμφερόντων», ο Τούρκος αναλυτής εστιάζει στη συνεργασία της συμμαχίας υπό τον Ερντογάν με τους λεγόμενους Ευρασιανιστές στις τάξεις του στρατού, οι οποίοι τάσσονται υπέρ της αποσύνδεσης από την Ευρώπη και τη Δύση και της ενδυνάμωσης των δεσμών με τη Ρωσία και στην Κίνα.

Ο συνδετικός κρίκος μεταξύ τους, παρατηρεί ο Δρ. Μπατζίκ, ήταν η κοινή έχθρα τους απέναντι στον Φετουλάχ Γκιουλέν και στους υποστηρικτές του, που η Άγκυρα κατηγορεί για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.

Δεδομένης της αποδυνάμωσης των γκουλενιστών, εκτιμά ο Δρ. Μπατζίκ, ορισμένα στοιχεία στις τάξεις των Κεμαλιστών-Ευρασιανιστών δείχνουν, μέσω της επιστολής, δυσαρέσκεια για την υφιστάμενη κατανομή της εξουσίας και πιθανόν προς μία αλλαγή στη σύνθεσή της.

Όχι τυχαία, στην κοινή επιστολή τους, οι 103 καταγγέλλουν τις προσπάθειες ισλαμοποίησης του στρατού και «να εμφανιστούν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και το Πολεμικό Ναυτικό ότι απομακρύνονται από τις αξίες και την σύγχρονη πορεία που χάραξε ο Ατατούρκ».

«Το τουρκικό κράτος βρίσκεται σε διαδικασία επαναπροσδιορισμού της ιδεολογίας του», λέει στην Ahval ο Τούρκος αναλυτής. Οι εκκαθαρίσεις στο στράτευμα πριν και μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα αποτελούν ένα σαφές παράδειγμα.

Εκτιμάται ότι τις απόψεις των 103 συμμερίζονται και άλλοι στις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας. Προς το παρόν, ωστόσο, παραμένει άγνωστο το εύρος της στήριξης ή εάν αυτή θα εκφραστεί εμπράκτως.

Υπό το βάρος των εξελίξεων, εν τω μεταξύ, ο Γκιοκάν Μπατζίκ επισημαίνει τον κίνδυνο η δημοσιοποίηση της επιστολής των απόστρατων ναυάρχων να εξελιχθεί σε «πολιτική αυτοκτονία». Το καθεστώς Ερντογάν ήδη φαίνεται να εκμεταλλεύεται την περίσταση, προχωρώντας σε νέο κύμα συλλήψεων, με ισχυρισμούς περί απειλής πραξικοπήματος.

Τώρα που οι γκιουλενιστές έχουν περιοριστεί, φαίνεται ότι ο Ερντογάν βρίσκει ευκαιρία για την επόμενη φάση του ξεκαθαρίσματος, βάζοντας αυτή τη φορά στο «στόχαστρο» τους Ευρασιανιστές, εκτιμά ο Τούρκος αναλυτής. «Την ημέρα που ο Ερντογάν δεν τους χρειάζεται πια, θα εκκαθαριστούν», υπογραμμίζει.

Ακριβώς την αντίθετη εκτίμηση είχε, πάντως, εκφράσει πριν από σχεδόν τρεις μήνες ο πρώην στενός συνεργάτης του Ερντογάν, πρώην πρωθυπουργός και σήμερα αρχηγός του Κόμματος του Μέλλοντος, Αχμέτ Νταβούτογλου.

Στα «μανταλάκια» οι απόστρατοι

Την ίδια ώρα η Σαμπάχ, δημοσιοποιεί τη λίστα των 104 απόστρατων, σχολιάζοντας πως ανάμεσά τους υπάρχουν πρόσωπα που είδαν με «συμπάθεια» το επιχειρούμενο πραξικόπημα τον Ιούλιο του 2016, ενώ κατηγορεί άλλους πως εκφράστηκαν με «συμπάθεια» για τη δράση του κουρδικού κόμματος PYD, που δρα στη Βόρεια Συρία κατά των τουρκικών σχεδιασμών.

Στο στόχαστρο της εφημερίδες μπαίνουν οι: Bulent Bostanoglu, Mesut Ozel, Turker Erturk, Deniz Cora και Ramazan Gem Gurdeniz (θιασώτης της «Γαλάζιας Πατρίδας»), ενώ στη δημοσιότητα δίνονται και φωτογραφίες τους.

Σύμφωνα με την Σαμπάχ, ο Bostanoglu το 2016 ήταν διοικητής των Ναυτικών Δυνάμεων. Κατά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15/7/2016 ο ίδιος με τη σύζυγό του παρευρίσκονταν σε μία γαμήλια τελετή και δεν συνελήφθη από τους πραξικοπηματίες όπως συνέβη με άλλους αξιωματικούς.

Σε σχέση με τον Ozel υπάρχουν υπόνιες πως ο διοικητής της Ναυτικής Ακαδημίας το 2016, έλαβε τηλεφώνημα από συνάδελφό του που είχε συλληφθεί από τους πραξικοπηματίες και μετά από παρέμβασή του αφέθηκε ελεύθερος στη συνέχεια.

O Erturk μπήκε στο στόχαστρο γιατί το 2019 φέρεται να δήλωσε για την επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» και την τουρκική εισβολή στη Βόρεια Συρία, πως: «Είναι καλύτερο να έχουμε Κούρδους (PKK / PYD) στην ομοσπονδιακή δομή σε αυτήν την περιοχή».

Για τον Cora επισημαίνει πως στο παρελθόν κατηγορήθηκε για σχέσεις με τη μυστική, κοσμική και υπερεθνικιστική οργάνωση Εργκένεκον, καθώς και για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 αλλά «αθωώθηκε σε αυτές τις υποθέσεις» σύμφωνα με τη Σαμπάχ.

Ο πέμπτος απόστρατος που αναφέρεται το δημοσίευμα, είναι ο «θεωρητικός» της «Γαλάζιας Πατρίδας» Ramazan Gem Gurdeniz, επισημαίνοντας πως αν και υπήρξε από τους βασικούς υποστηρικτές του εθνικιστικού δόγματος που σήμερα: «ο πρόεδρος Ερντογάν ηγείται του αγώνα στην Ανατολική Μεσόγειο», η υπογραφή του στην ανακοίνωση των 104 απόστρατων, μόνο «σκανδαλώδης» μπορεί να χαρακτηριστεί.

Τι θα συζητήσουν Μισέλ και φον ντερ Λάιεν με τον Ερντογάν αύριο στην Άγκυρα

Η αυριανή επίσκεψη στην Άγκυρα των δύο προέδρων της ΕΕ, του Σαρλ Μισέλ και της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πραγματοποιείται σε μία στιγμή που το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας έχει πάρει κυριολεκτικά «φωτιά», μετά την επιστολή των εν αποστρατεία στρατιωτικών και τη βίαιη αντίδραση του προέδρου και της κυβέρνησης.

Αυτό, ωστόσο, δεν μειώνει τη σημασία της επίσκεψης και όσων θεμάτων συζητηθούν κατά τη συνάντηση που θα έχουν οι πρόεδροι του Συμβουλίου και της Κομισιόν με τον Ταγίπ Ερντογάν – τα οποία, εκτός των άλλων, έχουν άμεσο ενδιαφέρον και για την Ελλάδα. Ειδικά καθώς ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ κάνει λόγο για «ένα νέο κεφάλαιο» στη σχέση ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία.

Οι συνομιλίες της Άγκυρας θα είναι «μια πολύ πολιτική στιγμή», όμως «δεν τίθεται ζήτημα διαπραγμάτευσης», διευκρινίζεται στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με το ΑΠΕ, καθώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν ως δεσμευτική βάση τις αποφάσεις του πρόσφατου συμβουλίου κορυφής, της 26ης Μαρτίου.

«Πολλοί είναι αυτοί που περιμένουν να δουν τι θα πουν ο Σαρλ Μισέλ και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τα ζητήματα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του κράτους δικαίου. Οφείλουν να πουν πράγματα, όπως έκανε ο Ζοζέπ Μπορέλ στη Μόσχα. Δεν τίθεται ζήτημα να φανούν ευγενικοί. Θα είναι δύσκολο», αναλύει ο ευρωπαίος διπλωμάτης.

Οι διαφωνίες παραμένουν

Υπενθυμίζεται πως ηγέτες της ΕΕ αποφάσισαν να ανταποκριθούν στις πρόσφατες κινήσεις «καλής θέλησης» εκ μέρους του Ερντογάν, με μια «σταδιακή, υπό όρους και αναστρέψιμη» επανάληψη της συνεργασίας ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία. «Έχουμε ένα πλαίσιο για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας, όμως είναι απαραίτητο η Τουρκία να μετριάσει τη συμπεριφορά της. Παραμένουμε συνεπώς επιφυλακτικοί», είχε εξηγήσει ο Μισέλ στο τέλος της συνόδου κορυφής.

Πάντως, όπως ξεκαθαρίζουν πηγές των Βρυξελλών, εξακολουθούν να υπάρχουν «σοβαρές διαφορές» ανάμεσα στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, από τη μια πλευρά, και την Ελλάδα, την Κύπρο, τις χώρες της βόρειας Ευρώπης και τη Γαλλία από την άλλη. Όμως η προσέγγιση που αποφασίσθηκε στη σύνοδο κορυφής εγκρίθηκε ομοφώνως, υπενθύμισαν συμμετέχοντες σε αυτήν.

Η ΕΕ είναι έτοιμη να αρχίσει την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης, να επαναλάβει τον διάλογο σε υψηλό επίπεδο, που διακόπηκε το 2019 σε ορισμένα θέματα όπως η ασφάλεια, το περιβάλλον, η υγεία, και να δώσει ορισμένες διευκολύνσεις όσον αφορά τις θεωρήσεις εισόδου (βίζες) για τους τούρκους πολίτες.

Όλα τα ονόματα που δημοσίευει η Σαμπάχ

Στη συνέχεια η Σαμπαχ δημοσιεύει όλα τα ονόματα των 104 απόστρατων, που είναι: