Το «κρυφτό» του Πατριαρχείου Μόσχας πίσω από τις λέξεις για το δόγμα της «Τρίτης Ρώμης» - Η δραστηριοποίηση στον Καύκασο
Η συνέντευξη του προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα
Με μία συνέντευξή του στο ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti ο πρόεδρος του του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, επιχείρησε να απαντήσει σε όσα ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στην προσπάθεια της Ρωσικής Εκκλησίας να παρέμβει στις υποθέσεις της Γεωργιανής Εκκλησίας με στόχο να γίνει η «Τρίτη Ρώμη».
«Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει το δικό της κανονικό σύστημα. Η Μητέρα Εκκλησία ως το συντονιστικό κέντρο της Ορθοδοξίας επιδιώκει την ενότητα. Θέλουμε να αγαπάμε τους αδελφούς μας και τις Εκκλησίες μας, αλλά θέλουμε επίσης να τηρούμε τους ιερούς κανόνες», δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος σχολιάζοντας την «εισπήδηση» της Ρωσικής Εκκλησίας η οποία είναι αντίθετη στο Κανονικό Δίκαιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. ,
Το δόγμα της «Τρίτης Ρώμης», ευρύτερα γνωστό στους χώρους της εκκλησιαστικής διπλωματίας, υποστηρίζει ότι μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (Νέα Ρώμη) από τους Οθωμανούς το 1453, η Ρωσία και η Μόσχα, διαφυλάττουν και υπερασπίζονται την Ορθοδοξία, αυτοκρατορίες διατηρώντας την καθαρότητα και πληρότητα της ορθόδοξης πίστης. Με γνώμονα τα παραπάνω, το Πατριαρχείο Μόσχας διεκδικεί τα πρωτεία μεταξύ των Πατριαρχείων με βασικό επιχείρημα ότι η Ρωσική Εκκλησία αποτελεί το πολυπληθέστερο ορθόδοξο ποίμνιο.
Ο άτυπος υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Εκκλησίας, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, στη συνέντευξή του επιχείρησε να αντικρούσει το παραπάνω επιχείρημα. Συγκεκριμένα το χαρακτήρισε ως «ξεπερασμένη ρητορική της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, από τη δεκαετία του 1960», αποδίδοντας το δόγμα στη CIA. «Εκείνη την εποχή, η υπηρεσία πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών προωθούσε ενεργώς, σε επαφές με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, την ιδέα ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης θα μπορούσε να είναι χρήσιμο ως αντιστάθμισμα της σοβιετικής επιρροής στον Ορθόδοξο κόσμο. Τότε προβλήθηκαν τα επιχειρήματα ότι η Ρωσική Εκκλησία δήθεν λαχταρά το πρωτείο στην παγκόσμια ορθοδοξία, ότι δήθεν κηρύττουμε το ιδεολόγημα της «Τρίτης Ρώμης».» ανέφερε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων. Στη συνέχεια της συνέντευξης ωστόσο, μιλάει για το συγκεκριμένο ιδεολόγημα και την ιστορία του, λέγοντας με νόημα: «Η «Τρίτη Ρώμη» αποτελεί μια θρησκευτική και πολιτική ιδέα που ήρθε στη Ρωσία από το Βυζάντιο τον 16ο αιώνα.».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «Πριν από την αναγκαστική διακοπή της κοινωνίας με την Κωνσταντινούπολη, αναγνωρίζαμε (σσ. το Πατριαρχείο Μόσχας) και τα πρωτεία τιμής της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με τη διατύπωση των κανόνων των Οικουμενικών Συνόδων».
Το «κρυφτό»
Σε όλη τη συνέντευξή του, ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, υποστηρίζει ότι κανείς στη Ρωσική Εκκλησία δεν αμφισβητεί το πρωτείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου αλλά αμφισβητεί ευθέως την οικουμενικότητά του.
Συγκεκριμένα, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων αναφέρεται σε Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και όχι σε Οικουμενικό Πατριαρχείο κάτι το οποίο επαναλαμβάνει και όταν αναφέρεται στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολμαίο, αποκαλώντας τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Αναφέρεται μάλιστα σε «οικουμενικές» όταν κάνει λόγο για τις Οικουμενικές Συνόδους και τις αποφάσεις τους.
Η περιοχή του Καυκάσου
Είναι η δεύτερη φορά που το Πατριαρχείο Μόσχας επιχειρεί να ασκήσει επιρροή στην περιοχή του Καυκάσου, προκαλώντας την αντίδραση του Πατριαρχείου Γεωργίας.
Η προηγούμενη φορά ήταν τον περασμένο Ιανουάριο όταν ο διευθυντής του γραφείου εξωτερικών υποθέσεων της Εκκλησίας της Γεωργίας, μητροπολίτης Ζουγκντίντι και Τσαΐσι, Γεράσιμος, αναφερόταν με επιστολή του προς τον μητροπολίτη Βολοκολάμσκ, Ιλαρίωνα ότι ανήμερα των Χριστουγέννων (7 Ιανουαρίου σύμφωνα με το Ιουλιανό –παλαιό- ημερολόγιο), ιερέας της Ρωσικής Εκκλησίας λειτούργησε στον καθεδρικό ναό του Τσχινβάλι, ο οποίος υπάγεται στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Γεωργίας.
Αυτή τη φορά στο επίκεντρο βρέθηκε η πρόθεση της Ρωσικής Εκκλησίας να παραχωρήσει αυτοκεφαλία ούτε στην Αμπχαζία.
Αμπχαζία και Νότια Οσετία
Και οι δύο περιοχές στις οποίες επιχειρεί να παρέμβει το Πατριαρχείο Μόσχας βρίσκονται στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Γεωργίας και συμπίπτουν με δύο περιοχές, οι οποίες de jure βρίσκονται εντός των αναγνωρισμένων συνόρων της Γεωργίας, αλλά de facto έχουν ανακηρύξει την ανεξαρτησία τους η οποία αναγνωρίζεται από τη Ρωσία. Ανήκουν στο γεωγραφικό τόξο στο οποίο η Ρωσία ασκεί επιρροή και στην περίπτωση αυτή το Πατριαρχείο Μόσχας εμφανίζεται σε κοινή γραμμή πλεύσης με το Κρεμλίνο.
