Θρίλερ σε πτήση της Ryanair από την Αθήνα προς το Βίλνιους της Λιθουανίας επικράτησε την Κυριακή, όταν το αεροπλάνο πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ της Λευκορωσίας προκειμένου οι Αρχές της χώρας να συλλάβουν τον αντικαθεστωτικό δημοσιογράφο Ρόμαν Προτάσεβιτς, προκαλώντας ορυμαγδό δηλώσεων καταδίκης από τη διεθνή κοινότητα.
Σε συνεργασία με πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, με πρόσχημα τρομοκρατικό κίνδυνο, οι Αρχές της Λευκορωσίας υποχρέωσαν το αεροσκάφος να κάνει… μεταβολή και, ενώ κινείτο βόρεια, να στραφεί νοτιοανατολικά ώστε να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της λευκορωσικής πρωτεύουσας.
Οι αρχές επικαλέστηκαν λόγους καταπολέμησης της τρομοκρατίας για να υποχρεώσουν το αεροσκάφος σε αλλαγή πορείας και προσγείωση, ενώ σκοπός τους ήταν η σύλληψη του λευκορώσου δημοσιογράφου, ιδρυτή του καναλιού στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Telegram με την ονομασία NEXTA.
Χρησιμοποιήθηκε η απειλή βόμβας για να αναγκαστεί το αεροπλάνο να προσγειωθεί. Σύμφωνα με τον Ταντέους Γκιζάν, διευθυντή σύνταξης του NΕΧΤΑ, πράκτορες της λευκορωσικής KGB επιβιβάστηκαν στην πτήση στην Αθήνα και προκάλεσαν αναστάτωση κατά τη διάρκεια της πτήσης, με σκοπό την αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ.
Στην ανάρτησή του στο Twitter, o Γκιζάν γράφει ότι το αεροσκάφος της Ryanair συνοδεύτηκε στο αεροδρόμιο του Μινσκ από μαχητικό της λευκορωσικής πολεμικής αεροπορίας.
Ο Προτάσεβιτς, που έχει πρωτοστατήσει στην κάλυψη των γεγονότων του περασμένου έτους -την ευρείας κλίμακας εκλογική απάτη την οποία φέρεται να ενορχήστρωσε το καθεστώς του Λευκορώσου προέδρου Αλεξάνταρ Λουκασένκο τον περασμένο Αύγουστο και την άγρια καταστολή των διαδηλώσεων που ακολούθησαν- αντιμετωπίζει κατηγορίες που συνεπάγονται το ενδεχόμενο επιβολής της θανατικής ποινής.
Το παρακάτω γράφημα της εταιρίας παρακολούθησης πτήσεων Flight Radar 24 δείχνει την απότομη αλλαγή πορείας του αεροσκάφους λίγο πριν εξέλθει του λευκορωσικού εναέριου χώρου, κι ενώ βρισκόταν μερικά χιλιόμετρα πριν το Βίλνιους ώστε να πάρει τον δρόμο για το Μινσκ.
Το αεροσκάφος πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση μετά από απειλή για βόμβα, η οποία όμως εν τέλει δεν ίσχυε, όπως κατέστη αργότερα σαφές. Αργότερα, έγινε γνωστό ότι το αεροσκάφος αναχώρησε και προσγειώθηκε με ασφάλεια στο Βίλνιους.
Εν τω μεταξύ, το αεροδρόμιο του Μινσκ ανέφερε ότι η απόφαση για αναγκαστική προσγείωση του αεροσκάφους ελήφθη από τον πιλότο του αεροσκάφους της Ryanair.
Ορυμαγδός αντιδράσεων
Η σύλληψη εν μέσω πτήσης του αντικαθεστωτικού ρεπόρτερ και η στροφή πολιτικού αεροσκάφους στο Μινσκ για αποβίβασή του με αποτέλεσμα να κινδυνεύσουν οι επιβάτες της πτήσης έχει προκαλέσει ορυμαγδό δηλώσεων καταδίκης για κρατική αυθαιρεσία του λευκορωσικού καθεστώτος, με το θέμα να τίθεται επί τάπητος στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής σήμερα και πολλές χώρες να ζητούν την επιβολή κυρώσεων.
Ειδικότερα, την άμεση απελευθέρωση του Ρομάν Προτάσεβιτς ζητεί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι.
Αεροπειρατεία, αλλά και κρατική τρομοκρατία, χαρακτήρισε το συμβάν και ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι, ζητώντας την άμεση λήψη κυρώσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε βάρος του καθεστώτος Λουκασένκο. Το βράδυ της Κυριακής ο κ. Μοραβιέτσκι επρόκειτο να μιλήσει με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, για να συζητήσουν το είδος των κυρώσεων, όπως την απαγόρευση των λευκορωσικών αεροπορικών εταιρειών να εισέρχονται στον εναέριο χώρο της ΕΕ.
Λίγο διαφορετικό είναι και το αίτημα της Λιθουανίας, που κάλεσε τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσουν από κοινού να αποφεύγουν οι αεροπορικές εταιρείες τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. «Πρόκειται για βάναυση προσβολή απέναντι σε όλη την ΕΕ», ανέφερε στην ανακοίνωσή του ο Λιθουανός υπουργός Εξωτερικών Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις.
Το Βερολίνο ζήτησε εξηγήσεις από το Μινσκ ενώ η Γαλλία χαρακτήρισε απαράδεκτη την κίνηση της Λευκορωσίας.Από την πλευρά του το Λονδίνο προειδοποίησε μέσω του υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας Ντόμινικ Ράαμπ τον Λευκορώσο πρόεδρο ότι θα υπάρξουν «σοβαρές συνέπειες».
Την ανησυχία τους εξέφρασαν επίσης ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ. Ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) του ΟΗΕ εξέφρασε την «έντονη ανησυχία» του για το γεγονός.
Το ΝΑΤΟ χαρακτήρισε το συμβάν «σοβαρό και επικίνδυνο» τονίζοντας ότι απαιτείται διεθνής έρευνα για το επεισόδιο αυτό. «Οι λευκορωσικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν την ασφαλή επιστροφή του πληρώματος και όλων των επιβατών στο Βίλνιους», ανέφερε εκπρόσωπος της Συμμαχίας.
Στο ίδιο πνεύμα, η αμερικανική διπλωματία «καταδίκασε σθεναρά» την αναγκαστική εκτροπή επιβατικού αεροσκάφους της Ryanair και τη σύλληψη αντιφρονούντα δημοσιογράφου που επέβαινε σε αυτό, αξιώνοντας να συγκληθεί το ταχύτερο το Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) για να συζητήσει το συμβάν.
Οι ΗΠΑ «καταδικάζουν σθεναρά την αναγκαστική εκτροπή μιας πτήσης μεταξύ δύο κρατών μελών της ΕΕ» και τη «σύλληψη του δημοσιογράφου Ρόμαν Προτάσεβιτς στο Μινσκ. Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωσή του».
Ποιος είναι ο Ρόμαν Προτάσεβιτς
Ο Ρόμαν Προτάσεβιτς είναι συντάκτης στο «Belamova», ένα κανάλι στο Telegram που ιδρύθηκε πέρυσι από τον Ίγκορ Λόσικ, σύμβουλο του αμερικανικού κρατικού οργανισμού ΜΜΕ «RFE/RL».
Το «Belamova» χαρακτηρίστηκε παράνομο, τον περασμένο μήνα, μετά από την ανακήρυξή του ως «εξτρεμιστικό» από δικαστήριο στην πόλη Γόμελ της ανατολικής Λευκορωσίας. Ο Λόσικ συνελήφθη, το προηγούμενο καλοκαίρι, στην πόλη Μπαρανοβίτσι και έκτοτε, βρίσκεται στη φυλακή.
Όσον αφορά στον Προτάσεβιτς, ο ίδιος έχει εργαστεί στο παρελθόν για το εν λόγω πρακτορείο που χρηματοδοτείται από την Ουάσινγκτον και το οποίο υποστηρίζει την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε σχέση με την ανατολική και κεντρική Ευρώπη.
Πέρυσι, εργάστηκε ως αρχισυντάκτης στο κανάλι του Telegram «Nexta Live», το οποίο η κυβέρνηση είχε χαρακτηρίσει προηγουμένως «εξτρεμιστικό».
Ο Προτάσεβιτς έχει συμπεριληφθεί, από τον Νοέμβριο, σε λίστα με καταζητούμενους διεθνώς από τις Αρχές της Λευκορωσίας, καθώς κατηγορείται ότι βοήθησε στη διοργάνωση αντικυβερνητικών διαδηλώσεων, μετά τις προεδρικές εκλογές του περασμένου καλοκαιριού και για «υποκίνηση κοινωνικής εχθρότητας και διχόνοιας».
Το «Nexta Live» εδρεύει στη Βαρσοβία της Πολωνίας δημοσίευε εικόνες από τις διαδηλώσεις και της αστυνομική δράση, υποστηρίζοντας την ενίσχυση της άσκησης πίεσης στην κυβέρνηση. Παρά το ότι αρκετές αναρτήσεις του αποδείχθηκαν παραπλανητικές ή ψευδείς, οι συνδρομητές της έχουν αυξηθεί και ανέρχονται πλέον σε 1,2 εκατομμύρια.
Γιατί ήταν στην Αθήνα
Σημειώνεται πως με εκτενή δήλωσή του το υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα καταδίκασε το περιστατικό σύλληψης αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου εν μέσω πτήσης από την Αθήνα, κάνοντας λόγο για κρατική αεροπειρατεία, και τονίζοντας ότι ο Ράμαν Προτάσεβιτς ήταν μέλος αντιπροσωπείας που φιλοξενήθηκε στην Ελλάδα.
Παράλληλα, ανέφερε ότι στην πτήση που άλλαξε πορεία και κατευθύνθηκε διά της βίας στο Μινσκ έχει και 11 Έλληνες επιβάτες.
