Την επόμενη γενιά εμβολίων για την πρόληψη της νόσου Covid-19 σχεδιάζουν ήδη επιστήμονες και φαρμακευτικές εταιρείες. Σύμφωνα με μελέτη που μόλις δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell τα νέα εμβόλια θα στοχεύουν στην ενεργοποίηση των Τ-κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος ώστε να παρέχουν μακροχρόνια προστασία έναντι του κοροναϊού και των νέων παραλλαγών του.

  Τα πρώτης γενιάς εμβόλια για την Covid-19 που ήδη χορηγούνται σε εκατομμύρια πολίτες ανά τον κόσμο, είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη της σοβαρής νόσησης, περιλαμβανομένης και της νοσηρότητας που προκαλούν οι γνωστές μεταλλάξεις του SARS-CoV-2.

 Ωστόσο οι επιστήμονες εκφράζουν φόβους ότι όσο συνεχίζει ο ιός να μεταλλάσσεται ίσως καταφέρει να ξεφύγει των εμβολίων, πράγμα που σημαίνει ότι τα επόμενης γενιάς εμβόλια θα πρέπει να λειτουργούν διαφορετικά.

 Τι δείχνει η μελέτη

Αμερικανική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Cell, αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο τα επόμενης γενιάς εμβόλια μπορούν να ενεργοποιούν τα Τ-κύτταρα για να εξουδετερώνουν τον κοροναϊό.

  Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Broad του ΜΙΤ και του Χάρβαρντ μαζί με το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και άλλα ερευνητικά ιδρύματα, ανέλυσαν μέχρι πρότινος παραγνωρισμένα τμήματα του γονιδιώματος του κορωνοϊού και ανακάλυψαν ένα εκπληκτικά μεγάλο κλάσμα θραυσμάτων της βασικής ιικής πρωτεΐνης, δηλαδή πεπτίδια που προκαλούν ισχυρότερες αποκρίσεις των Τ-κυττάρων, από άλλα έως σήμερα γνωστά πεπτίδια.

 Η νέα αυτή επιστημονική ανακάλυψη θα μπορούσε να βοηθήσει τους παρασκευαστές των εμβολίων να εντοπίσουν καλύτερους ιικούς στόχους για τα εμβόλια νέας γενιάς ώστε να προσφέρουν διαρκή ανοσία έναντι του SARS-CoV-2 και των συνεχόμενων μεταλλάξεων του.

 Οι δύο γραμμές άμυνας του ανοσοποιητικού

 Όταν το σώμα έρχεται αντιμέτωπο με ένα ιό, εγείρει δύο είδη ανοσοαπόκρισης. Στην ανοσία που προκαλείται από Β-κύτταρα, τα ανοσοκύτταρα δημιουργούν αντισώματα που εξουδετερώνουν τον ιό.

  Στην ανοσία που προκαλείται από τα Τ-κύτταρα, τα μολυσμένα κύτταρα «τεμαχίζουν» τις ιικές πρωτεΐνες και σπρώχνουν τα θραύσματα αυτών των πρωτεϊνών στην κυτταρική επιφάνεια χρησιμοποιώντας τις κυτταρικές πρωτεΐνες του ανθρώπινου αντιγόνου των λευκοκυττάρων (HLA).

 Αυτά τα πεπτίδια δρουν σαν «φάροι» για τα Τ-κύτταρα, τα οποία εξαπολύουν επίθεση στα μολυσμένα κύτταρα και τα εξαλείφουν από το σώμα. Τα Τ-κύτταρα έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης τους τελευταίους μήνες και σε ότι αφορά την αλληλεπίδρασή τους με τον SARS-CoV-2.

 Μελέτες έχουν δείξει ότι, η απόκριση των Τ-κυττάρων έναντι των νέων παραλλαγών του κοροναϊού είναι σχεδόν ίδια με την απόκριση των Τ-κυττάρων στον αρχικό ιό. Αυτό είναι ένα κρίσιμο εύρημα επειδή σημαίνει ότι τα εμβόλια που έχουν σχεδιαστεί για να προκαλούν ανοσία δια των Τ-κυττάρων μπορεί να μην χρειάζεται να τροποποιούνται (όπως γίνεται στην περίπτωση των εμβολίων της εποχικής γρίπης) όταν εμφανίζονται νέες παραλλαγές του κοροναϊού.

 Μία πιθανή εξήγηση γι' αυτήν την πιο «συνεπή» απόκριση των Τ-κυττάρων είναι ότι τα αντισώματα που παράγονται δια του εμβολιασμού στοχεύουν γενικά την πρωτεΐνη του ιού.

 Αυτή η πρωτεΐνη είναι από τις πιο ευμετάβλητες περιοχές του κοροναϊού και τα αντισώματα ενδέχεται να μην ανιχνεύουν τις πρωτεΐνες S που είναι πολύ μεταλλαγμένες στις νέες παραλλαγές του SARS-CoV-2.

 Αντιθέτως, τα ιικά πεπτίδια που δημιουργούν αποκρίσεις Τ-κυττάρων προέρχονται από έναν αριθμό ιικών πρωτεϊνών, οι οποίες γενικά είναι γενετικώς πιο σταθερές από την πρωτεΐνη S.

 Ισχυρή ανοσοαπόκριση

 Για να διερευνήσει τον λειτουργικό ρόλο των πεπτιδίων, η επιστημονική ομάδα συνεργάστηκε με το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, το Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber, το Ινστιτούτο Ανοσολογίας La Jolla και την εταιρεία βιοτεχνολογίας Repertoire.

 Διαπίστωσαν λοιπόν ότι μερικά από τα πεπτίδια προκαλούσαν ισχυρότερη ανοσοαπόκριση από άλλα, που προέρχονται από κανονικές περιοχές, τόσο σε ποντίκια όσο και σε δείγματα αίματος από ασθενείς με COVID-19. Αλλά αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι η παρατήρηση ότι ένα «κρυμμένο» πεπτίδιο -που ονομάζεται ORF9b- εμφάνισε ισχυρότερες αποκρίσεις σε ασθενείς συγκριτικά με τα πεπτίδια που γνωρίζαμε μέχρι πρότινος.

 Τα εργαστηριακά αποτελέσματα δείχνουν ότι το πεπτίδιο αυτό μπορεί να είναι ιδανικός στόχος για τα εμβόλια επόμενης γενιάς και η ερευνητική ομάδα έχει ήδη κοινοποιήσει τα ευρήματά της σε επιστήμονες που εργάζονται για την ανάπτυξη εμβολίων.

 Τέλος, οι ερευνητές ανακάλυψαν και άλλους πιθανούς στόχους για θεραπευτικές παρεμβάσεις έναντι της Covid-19, περιλαμβανομένων πρωτεϊνών από ένα κυτταρικό μονοπάτι πρωτεοσωμάτων, που όταν αναστέλλονται από τον SARS-CoV-2, τον βοηθούν να εισβάλλει στο ανοσοποιητικό σύστημα.

 Οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι όσο καλύτερα κατανοήσουμε τις τακτικές που χρησιμοποιεί ο κοροναϊός για να αποφύγει το ανοσοποιητικό σύστημα τόσο ευκολότερο θα είναι για τους επιστήμονες να αναπτύξουν αποτελεσματικές θεραπείες για τη λοίμωξη που προκαλεί. Και προτείνουν έναν προσεκτικό επαναπροσανατολισμό του τρόπου με τον οποίο οι επιστήμονες μελετούν την ανοσοαπόκριση του σώματος στον SARS-CoV-2.