Τις ευρύτερες περιφερειακές και γεωπολιτικές εξελίξεις συζήτησαν στο θέρετρο του Σότσι στη Μαύρη Θάλασσα οι πρόεδροι της Ρωσίας και Τουρκίας Πούτιν και Ερντογάν, ενώ σε διπλανό χώρο είχαν εξειδικευμένη συνομιλία οι επικεφαλής των μυστικών τους υπηρεσιών Αλεξάντερ Μπορτνίκωφ και Χακάν Φιντάν για πλειάδα θεμάτων, με έμφαση τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή,τη Λιβύη, τα σύνορα Αρμενίας- Αζερμπαϊτζάν την υποσαχάριο Αφρική , το Αφγανιστάν και τα πορώδη σύνορά του με τμήματα(σημερινά κράτη) της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (Ουζμπεκιστάν-Κιργιζία) ενώ παράλληλα αντάλλαξαν απόψεις αναφορικά με τον εξτρεμισμό που παρατηρείται σε αρκετά επιμέρους πεδία συγκρούσεων.

Πρώτο: Αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι και οι δύο ηγέτες, αλλά ειδικά ο Πούτιν ήταν φειδωλός στις δηλώσεις του. Βασικά για την έκρυθμη και άκρως προβληματική κατάσταση στην βόρεια Συρία ανατολικά και δυτικά του Ευφράτη, είπε ότι υπάρχει συνεργασία με τις Τουρκικές στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις, αλλά πάντοτε υπήρχαν τοπικές ως και ευρύτερες διαφορές. Πρόσθεσε όμως ότι η συνεργασία συνεχίζεται. Σύμφωνα με πληροφορίες του υπογράφοντα ,έχουν παρατηρηθεί ορισμένα βίαια επεισόδια κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου Μ 4 που συνδέει το Χαλέπι με την Λατάκια στη μεσογειακή ακτή της Συρίας. Πάντως η Άγκυρα έχει αριθμητικά ενισχύσει τις δυνάμεις της μέσα στο Ινλίμπ (δυτικά του Ευφράτη), αλλά και τις δυνάμεις της στρατοχωροφυλακής ανατολικά του ποταμού από το Ταλ Αμπιάντ μέχρι δυτικά του Ρας αλ Λέιν. Σημειώνεται ότι έχουν μεταφερθεί δύο τάγματα του στρατού και της στρατοχωροφυλακής σε αυτές τις περιοχές από την Γκαζιαντέμπ, και την περιοχή του Χατάι,που έχουν ενοχλήσει τη Μόσχα....

Δεύτερο: Προφανώς λόγω της κυοφορούμενης (αλλά μη ακόμα επιβεβαιωθείσας από τις ΗΠΑ συνάντησης Μπάιντεν-Ερντογάν στο περιθώριο της G20 στις 30/31 Οκτωβρίου στη Ρώμη, αναφορά επίσημη δεν υπήρξε για περαιτέρω αναβάθμιση και ενδυνάμωση της αμυντικό-εξοπλιστικής συνεργασίας, με τον Τούρκο πρόεδρο απλά να αναφέρει αυτά που είπε σε πρόσφατες συνεντεύξεις του σε Αμερικανικά ΜΜΕ ότι «η χώρα του δεν επηρεάζεται από όλους αυτούς που διαφωνούν με τις επιλογές τους(προφανώς αναφερόμενος στους S400),και οι οποίοι έχουν λάβει την απάντησή μας».

Τρίτο: Πάντως Ερντογάν και Φιντάν έθιξαν για χάρη των Αμερικανών, αυτό που συζήτησαν προ ημερών στο Ελσίνκι οι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ και της Ρωσίας στρατηγοί Μάρκ Μίλει και Βαλέρι Γκεράσιμωφ, με τους πρώτους να επιθυμούν να έχουν μικρές αεροχερσαίες δυνάμεις σε γειτονικές με το Αφγανιστάν χώρες, με σκοπό να προβαίνουν σε άμεσα πλήγματα εναντίον τρομοκρατικών δικτύων (πχ Αλ Κάεντα και ISIS-KHΟRASAN ). Πάνω σε αυτό η Μόσχα δεν έχει απαντήσει στο Αμερικανικό αίτημα, αλλά οι Τούρκοι το έθεσαν στη Ρωσική ηγεσία. Πληροφορίες μου φέρουν τον επικεφαλής της CIA πρέσβη ετ και πρώην υφυπουργό εξωτερικών για τις πολιτικές υποθέσεις Ουίλιαμ Μπερνς να το έθεσε πρόσφατα σε Ρώσους στρατιωτικούς και διπλωμάτες σε κράτη που επισκέφθηκε στην Κεντρική Ασία.

Τέταρτο: Τα οικονομικά και τα ενεργειακά ήσαν μέσα στο μενού των συζητήσεων Πούτιν-Ερντογάν. Ο Πούτιν είπε ότι βελτιώνονται πολύ οι εκατέρωθεν επενδύσεις με τις Τουρκικές στην Ρωσία να φθάνουν το 1.6 δισ δολ, και οι Ρωσικές στην Τουρκία τα 6.5 δισ δολ. Επιπλέον εκτενώς συζητήθηκε το μείζον θέμα της εξελισσόμενης κατασκευής του πυρηνικού σταθμού του Ακούγιου στην νοτιοανατολική Τουρκία. Ο Ερντογάν είπε ότι η πρώτη μονάδα θα είναι πλήρως ενεργή σε ένα χρόνο από τώρα και στα τέλη του 2022 θα εγκαινιαστεί ενώ συνολικά εργάζονται 13.000 άτομα, εκ των οποίων οι 10.500 είναι Τούρκοι και οι υπόλοιποι Ρώσοι, που έχουν εγκλιματιστεί στην περιοχή και διατηρούν πολλή καλή συνεργασία με τους Τούρκους εργαζόμενους.

Συμπερασματικά οι διμερείς σχέσεις σε ορισμένους τομείς εξελίσσονται ομαλά (πχ στην πυρηνική ενέργεια, Τουρκικές κατασκευαστικές εταιρίες στην Ρωσία, ως και σε ένα βαθμό στη Λιβύη από την οποία δηλώνουν ότι δεν αποχωρούν). Σε άλλους τομείς επικρατεί φαινομενική «ηρεμία» ως και εκατέρωθεν καχυποψία. Η προβληματική κατάσταση στη Συρία με την Άγκυρα να ενισχύει την θέση της , η φιλο-Ουκρανική θέση της Άγκυρας σε Κριμαία- Ντονμπάς -εξοπλισμοί του Κιέβου-ΝΑΤΟ -η εντονότατη φιλο-Αζερική στάση στα θέματα του νοτίου Καυκάσου κα) δείχνουν ότι οι σχέσεις είναι ρευστές και απαιτούν καθημερινή παρακολούθηση και διευρυμένη επισκόπηση.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος -Γεωστρατηγικός Αναλυτής