Σε νέα ανακοίνωση προχώρησε την Τρίτη το απόγευμα η εταιρεία Facebook Inc, διαβεβαιώνοντας ότι υπήρξε κάποια «κακόβουλη δραστηριότητα» στις λανθασμένες αλλαγές ρυθμίσεων που είχαν ως αποτέλεσμα να τεθούν εκτός λειτουργίας όλες οι υπηρεσίες της, για πολλές ώρες, τη Δευτέρα.

Προηγουμένως, στην ανακοίνωσή της η εταιρεία δεν είχε διευκρινίσει αν αυτή η αλλαγή ρυθμίσεων ήταν προγραμματισμένη ή αν κάποιος τρίτος σκόπιμα παρενέβη στους διακομιστές της.

Καταγγελία «Χόγκεν»

Μία μέρα μετά την αποκάλυψη της ταυτότητάς της και λίγες ώρες μετά τη λήξη του μπλακ άουτ των πλατφόρμων Facebook, Instagram, WhatsApp και Messenger, οι καταγγελίες της Φράνσς Χόγκεν έφτασαν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ.

Στην καταγγελία αναφέρεται ότι το Facebook παραπλάνησε τους επενδυτές για το μέγεθος του κοινού του και απέκρυψε τη σταθερή μείωση των νεότερων χρηστών στις ΗΠΑ.

Η μείωση των νεότερων χρηστών συνεχίστηκε ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μία χρονική περίοδο που η συνολική χρήση των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης σημείωσε αύξηση. «Κατά τη διάρκεια του Covid, αυξήθηκε η χρήση του Facebook σε όλες τις ομάδες εκτός από την ηλικιακή ομάδα κάτω των 23 ετών, η χρήση της οποίας συνέχισε να μειώνονται», αναφέρεται.

Η Χόγκεν, πρώην product manager στο Facebook, επικαλέστηκε τις εσωτερικές προβλέψεις της εταιρείας ότι η πτώση της συμμετοχής στην πλατφόρμα από τους Αμερικανούς εφήβους θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνολική μείωση των καθημερινών χρηστών στις ΗΠΑ κατά 45 % μεταξύ 2021 και 2023.

Οι τελευταίοι ισχυρισμοί ότι το Facebook «παραποίησε» τις μετρήσεις του για τον αριθμό των χρηστών και τη συχνότητα αποτελούν μία από τις οκτώ καταγγελίες που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Οι καταγγελίες έγιναν αρχικά γνωστές από τη συνέντευξη της Χόγκεν στο CBS News.

Οι δικηγόροι της Χόγκεν παρέθεσαν εσωτερικά έγγραφα της εταιρείας που χρονολογούνται αρκετά χρόνια πίσω για να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς της μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος για «ουσιώδεις παραπλανήσεις και παραλείψεις» στους επενδυτές.

Η ίδια, η οποία εργάστηκε στο Facebook μέχρι τον Μάιο, θα εμφανιστεί την Τρίτη ενώπιον των γερουσιαστών στην Ουάσινγκτον μετά από μια σειρά συνεντεύξεων στο CBS και στη Wall Street Journal, που «βυθίζει»  το Facebook στη μεγαλύτερη κρίση του εδώ και χρόνια. 

Σε επιστολές προς την αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, γραμμένες από την μη κερδοσκοπική νομική οργάνωση Whistleblower Aid, που αυτοπροσιδιορίζεται ως εκπρόσωπος της Χόγκεν, το Facebook κατηγορήθηκε επίσης ότι δεν έλαβε μέτρα κατά του εξτρεμισμού, της ρητορικής μίσους, της εμπορίας ανθρώπων και της εθνικής βίας στις εφαρμογές του, συμπεριλαμβανομένου του Instagram.

«Για χρόνια, το Facebook παραποιούσε μετρήσεις στους επενδυτές και τους διαφημιζόμενους, συμπεριλαμβανομένου του ποσού του περιεχομένου που παράγεται στις πλατφόρμες του και της αύξησης σε μεμονωμένους χρήστες», ειδικά σε «δημογραφικά στοιχεία υψηλής αξίας», όπως οι έφηβοι από την Αμερική, αναφέρει η καταγγελία.

«Κάνοντας πάρα πολλές διαφημίσεις στους χρήστες για τους οποίους οι διαφημιστές δεν ήθελαν να πληρώσουν, το Facebook επιβάρυνε υπερβολικά τους διαφημιστές σε τεράστια κλίμακα», αναφέρεται επίσης.

Η νομική ομάδα της Χόγκεν επικαλέστηκε εσωτερικά αρχεία του  Facebook που έδειχναν ότι πάνω από το 15 % των νέων λογαριασμών που δημιουργήθηκαν από εφήβους είναι δευτερεύοντες ή διπλότυποι. Η χρήση του Facebook μεταξύ των νέων ηλικίας 18 έως 24 ετών «συνεχίζει να μειώνεται», σύμφωνα με αποσπάσματα από εσωτερικά έγγραφα της κατάθεσης στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενώ οι νέοι ενήλικες «περνούν λιγότερο χρόνο, παράγουν λιγότερο και στέλνουν λιγότερα μηνύματα» στο κοινωνικό δίκτυο.

Η εταιρεία έχει χαρακτηρίσει τις κατηγορίες της Χόγκεν εναντίον του ως «παραπλανητικές». «Η προστασία της κοινότητάς μας είναι πιο σημαντική από τη μεγιστοποίηση των κερδών μας», δήλωσε η Λένα Πιτς, διευθύντρια επικοινωνίας πολιτικής του Facebook, σε δήλωσή της την εκπομπή της Κυριακής με τις αποκαλύψεις της Χόγκεν.

Τί προηγήθηκε

Οι μηχανικοί λογισμικού της εταιρείας Facebook απέδωσαν αργά το βράδυ της Δευτέρας σε ανακοίνωσή τους τη διακοπή της λειτουργίας των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης Facebook, Instagram, WhatsApp και Messenger για περίπου έξι ως επτά ώρες σε «προβληματικές αλλαγές ρυθμίσεων» στους εξυπηρετητές τους, που έθεσαν εκτός λειτουργίας τα κέντρα δεδομένων τους.

«Άνθρωποι και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο εξαρτώνται από εμάς για να παραμένουν συνδεδεμένοι», σημείωσε ο όμιλος σε ανάρτησή του (https://engineering.fb.com/2021/10/04/networking-traffic/outage), χωρίς να διευκρινίσει από ποιον έγιναν οι αλλαγές των ρυθμίσεων, ούτε εάν επρόκειτο για προγραμματισμένη αναβάθμιση.

«Ζητάμε συγνώμη»


«Ζητάμε συγγνώμη από όσους επλήγησαν», πρόσθεσαν οι τεχνικοί της εταιρείας, τις πλατφόρμες της οποίας χρησιμοποιούν 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.

Νωρίτερα, υπάλληλοι της εταιρείας του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που δεν θέλησαν να κατονομαστούν, εκμυστηρεύτηκαν στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς πως το μπλακάουτ προκλήθηκε από εσωτερικό λάθος στη διαχείριση της διαδικτυακής κίνησης προς τα συστήματά της.

Το πρόβλημα περιέπλεξε το γεγονός πως η αλλαγή ρυθμίσεων στους εξυπηρετητές της εταιρείας σήμαινε πως δεν ήταν διαθέσιμα ούτε τα εργαλεία λογισμικού των ίδιων των τεχνικών για να διαγνώσουν και να διορθώσουν το πρόβλημα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.

Το σενάριο της κακόβουλης ενέργειας στο οποίο είχαν αναφερθεί ειδικοί στην κυβερνοασφάλεια αποκλείστηκε από τους τεχνικούς της εταιρείας.

Ο εξειδικευμένος ιστότοπος Downdetector, που παρακολουθεί συστηματικά τα τεχνικά προβλήματα στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, περιέγραψε το χθεσινό μπλακάουτ ως «το μεγαλύτερο που έχει παρατηρηθεί ποτέ».

Η λειτουργία των ιστότοπων σταδιακά αποκαταστάθηκε, διαπίστωσαν νωρίτερα δημοσιογράφοι και χρήστες των υπηρεσιών που προσφέρει ο γιγαντιαίος όμιλος, ο οποίος ήδη αντιμετωπίζει κατακραυγή έπειτα από αποκαλύψεις για τις πρακτικές του.


Το χρονικό του blackout

Σύμφωνα με την krebsonsecurity.com, νωρίς το πρωί ώρα Αμερικής, κάτι εντός του Facebook προκάλεσε το εξής φαινόμενο: τα αρχεία που καθόριζαν τα σημεία εισόδου από τα οποία έμπαιναν οι χρήστες και οι ψηφιακές συσκευές στο Facebook αλλοιώθηκαν.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του τμήματος ανάλυσης διαδικτύου της εταιρείας Κέντικ, γύρω στις 11:39 (ώρα ΗΠΑ) κάποιος προκάλεσε μία μεταβολή στο πρωτόκολλο BGP (Border Gateway Protocol) της εταιρείας. Το εν λόγω πρωτόκολλο καθορίζει τον τρόπο με τον οποίον οι internet provider σε όλο τον κόσμο διαχειρίζονται την κίνηση και τα αιτήματα των χρηστών σχετικά με τους ιστότοπους και τις πλατφόρμες που θέλουν να επισκεφτούν. Με απλούς όρους, όπως αναφέρει η ertnews.gr, κάποιος άλλαξε τον «χάρτη του διαδικτύου» και αφαίρεσε από αυτόν τις τρεις μεγάλες πλατφόρμες. Το αποτέλεσμα είναι αν κάποιος πληκτρολογούσε στον φυλλομετρητή που χρησιμοποιεί την ηλεκτρονική διεύθυνση facebook.com, θα λάβει μήνυμα λάθος καθώς ο browser δεν ξέρει πού να τον πάει.

Εκτός αυτού, ακόμα και οι υπάλληλοι του Facebook δεν είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους μέσα από τα εσωτερικά εργαλεία που διαθέτει η εταιρεία. Αιτία για αυτό είναι το γεγονός ότι το εσωτερικό e-mail του Facebook και τα αντίστοιχα εργαλεία διαχειρίζονται από τα ίδια domains στα οποία εμφανίστηκε το πρόβλημα.

Οικονομικό κραχ

Το μπλακ άουτ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξελίχθηκε σε οικονομικό κραχ για την εταιρεία του Ζούκερμπεργκ, η οποία είχε πολύ μεγάλες οικονομικές απώλειες.

Ειδικότερα, οι μετοχές του Ζούκερμπεργκ παρουσίασαν κατακόρυφη πτώση, με τις απώλειες για τον μεγιστάνα των social media να υπολογίζονται σε ένα ποσό άνω των 7 δισ. δολαρίων, ενώ για την εταιρεία, οι απώλειες υπολογίζονται - μέχρι τώρα- στα 50 δισ. δολάρια.

Παράλληλα, ο όμιλος που καταγράφει τα δεύτερα μεγαλύτερα διαφημιστικά έσοδα σε όλο το διαδίκτυο παγκοσμίως έχανε πάνω από μισό εκατομμύριο δολάρια κάθε ώρα διακοπής της λειτουργίας των πλατφορμών του, σύμφωνα με υπολογισμούς της εταιρείας μετρήσεων Standard Media Index.

Το θρίλερ με τις κάρτες εισόδου των υπαλλήλων


Δημοσιογράφος των New York Times αποκάλυψε γιατί καθυστέρησε τόσες ώρες η επαναφορά των τριών δικτύων. Όπως μετέδωσε η ρεπόρτερ τεχνολογίας του αμερικανικού μέσου ενημέρωσης, Σίρα Φρένκελ, οι κάρτες εισόδου των εργαζομένων της εταιρείας Facebook είχαν μπλοκάρει και δεν μπορούσαν να μπουν στο κτίριο των κεντρικών γραφείων για να διορθώσουν το πρόβλημα!

Η δημοσιογράφος, η οποία προχώρησε σε ανάρτηση στο Twitter, επικοινώνησε με εργαζόμενο της Facebook μετά το μπλακ άουτ. Mαζί με τον Μαικ Άιζακ, η Φρένκελ παρακολουθεί από την αρχή το πρόβλημα και ενημέρωνει διαρκώς το θέμα με νέες εξελίξεις.




Το χρονικό της κατάρρευσης

Λίγο μετά τις 6:30 το απόγευμα της Δευτέρας, όσοι Έλληνες χρήστες επιχείρησαν να μπουν στο social μέσο για να δουν τις ενημερώσεις ή τα μηνυματά τους στο Messenger, βρέθηκαν αντιμέτωποι με το μήνυμα: «Δεν είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτό τον ιστότοπο» και κάπου εκεί, ξεκίνησε το χάος!

Όσοι μάλιστα είναι χρήστες κι άλλων πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης και αναζήτησαν σε αυτές τρόπο επικοινωνίας, γνώρισαν νέες «δυσάρεστες» εκπλήξεις, καθώς τόσο το Instagram όσο και το WhatsApp ξεκίνησαν να αντιμετωπίζουν - ταυτόχρονα με το Facebook - το ίδιο πρόβλημα. Όσοι επιχειρούσαν να συνδεθούν μέσω υπολογιστή, απλά έβλεπαν το μήνυμα «Site down», ενω στις κινητές συσκευές αδυνατούσαν να δουν ενημερώσεις και νέα μηνύματα. Το κοινό όλων αυτών των πλατφορμών είναι πως, απλά, ανήκουν στην ίδια «οικογένεια», αυτή του Facebook.

Ο λόγος για την αιτία του κρασαρίσματος δεν έχει αποσαφηνιστεί. Ίσως ένα μήνυμα που εμφανίστηκε στις οθόνες κάποιων χρηστών και το οποίο ανέφερε «5xxx Server Error» ενδέχεται να «δείχνει» πρόβλημα στον κεντρικό σέρβερ στο Μένλο Παρκ της Καλιφόρνια.