Η Ευρωπαϊκή Ένωση συχνά έχει κατηγορηθεί ότι κάνει πολύ λίγα, πολύ αργά, κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Όμως, η συλλογική μας απάντηση στον οικονομικό αντίκτυπο του κορωνοϊού δεν ήταν ούτε πολύ μικρή ούτε ήρθε πολύ αργά. Αντιθέτως, απέδειξε τη δύναμη της τολμηρής δράσης που αναλαμβάνεται νωρίς.

Αυτό αναφέρουν μεταξυ άλλων σε κοινό τους άρθρο στους Financial Times ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι, που έχουν συστήσει έναν άτυπο άξονα με πρωταρχικό στόχο το φρενάρισμα των πιέσεων που ασκούνται από την Γερμανία και άλλες χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, για την επαναφορά των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας με την λήξη της πανδημίας. Όπως είναι γνωστό, ο πρωθυπουργός Κυριακος Μητσοτάκης έχει χαρακτηρίσει «απαρχαιωμένο» το Σύμφωνο.

Όπως χαρακτηριτικά αναφέρουν, «σχετικά με την καταπολέμηση της κρίσης, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ξοδέψει σχεδόν 1,8 τρισ. ευρώ για να βοηθήσουν οικογένειες αλλά και επιχειρήσεις. Την ίδια ώρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ενεργοποιήσει ευμεγέθη νομισματική υποστήριξη για την ενίσχυση του δανεισμού. Πάντως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέστειλε τους δημοσιονομικούς της κανόνες και μαζί με τις κυβερνήσεις ξεκίνησε το πρόγραμμα Next Generation, ένα σχέδιο 750 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων, επισημαίνουν οι δύο ηγέτες.

Η ανάκαμψη είναι σε καλό δρόμο. Η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν έχει ακόμη επιστρέψει σε προ πανδημίας επίπεδα. Ωστόσο θα επιστρέψει στα προ Covid εποχή τους επόμενους μήνες. Επιπλέον τα δημόσια οικονομικά βελτιώνονται: η αναλογία μεταξύ δημόσιου χρέους και ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει σταθεροποιηθεί και πρόκειται να μειωθεί το 2022.

Συνεχίζοντας αναφέρουν πως παρά τις αβεβαιότητες, πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά και να αντιμετωπίσουμε τις σημαντικές μακροπρόθεσμες προκλήσεις. Οι κρίσεις του κλίματος και της βιοποικιλότητας επιδεινώνονται, ενώ οι γεωπολιτικές και στρατιωτικές εντάσεις αυξάνονται. Η τεχνολογία γίνεται όλο και μεγαλύτερης σημασίας για την ευημερία μας, ενώ ταυτόχρονα επιδεινώνει υπάρχουσες ανισότητες και δημιουργεί νέους διαχωρισμούς. Οι δημογραφικές εξελίξεις αλλάζουν βαθιά τη δομή των κοινωνιών μας. Σε όλους αυτούς τους τομείς, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενεργήσει με τόλμη και ταχύτητα.

Σύμφωνα με τους δύο ηγέτες στην Ιταλία και τη Γαλλία, έχουμε ήδη προχωρήσει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για να προστατεύσουμε τους πολίτες μας και να διευρύνουμε τις ευκαιρίες που έχουν. Τώρα πρέπει να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Πρέπει να εμβαθύνουμε το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και να το συνδυάσουμε με επενδύσεις μεγάλης κλίμακας στην έρευνα, στις υποδομές, στην ψηφιοποίηση και στην άμυνα. Χρειαζόμαστε μια αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρωπαϊκή Ένωση για την επόμενη δεκαετία και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να την υλοποιήσουμε μέσω κοινών επενδύσεων, καταλληλότερων κανόνων και καλύτερου συντονισμού - όχι μόνο κατά τη διάρκεια κρίσεων.

Η δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τη δημοσιονομική πολιτική για την προστασία των ανθρώπων μας και τον μετασχηματισμό των οικονομιών μας ήταν, και παραμένει, κεντρική σε αυτή τη στρατηγική. Έτσι, μαζί με όλα τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, αφού καθορίσουμε ένα σύνολο κοινών αρχών και μακροοικονομικών στόχων, θα πρέπει στη συνέχεια να συζητήσουμε τον σωστό τρόπο μετατροπής αυτών των στόχων σε ένα λογικό νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, επισημαίνουν Μακρόν και Ντράγκι.

Πριν από την πανδημία, οι υφιστάμενοι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζονταν ήδη μεταρρύθμιση. Είναι πολύ περίπλοκοι, περιόρισαν τις δυνατότητες των κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια κρίσεων και επιβάρυναν υπέρμετρα τη νομισματική πολιτική. Επίσης, απέτυχαν να παράξουν κίνητρα για την ιεράρχηση βασικών δημόσιων δαπανών για το μέλλον, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων επενδύσεων, υποστηρίζουν ο Γάλλος πρόεδρος και ο Ιταλός πρωθυπουργός.

Θα χρειαστούμε ένα αξιόπιστο πλαίσιο διαφανές και ικανό που θα συμβάλει στη συλλογική μας φιλοδοξία για μια ισχυρότερη, πιο βιώσιμη και δικαιότερη Ευρώπη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να μειώσουμε τα επίπεδα χρέους μας. Αλλά δεν μπορούμε να περιμένουμε να γίνει αυτό μέσω περισσότερων φόρων ή μη βιώσιμων περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, ούτε μπορούμε να πνίξουμε την ανάπτυξη μέσω μη βιώσιμης δημοσιονομικής προσαρμογής, συνεχίζουν.

Όμως, η στρατηγική μας είναι να περιορίσουμε τις επαναλαμβανόμενες δημόσιες δαπάνες δια μέσω λογικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Και όπως οι κανόνες δεν πρέπει να μπαίνουν εμπόδιο στην αντίδραση απέναντι στην πανδημία, έτσι δεν πρέπει να μας εμποδίσουν να κάνουμε όλες τις απαραίτητες επενδύσεις.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει μια διαβούλευση για τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και υποβάλλονται ενδιαφέρουσες προτάσεις. Πρέπει να έχουμε μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών και αρκετές κρίσιμες δαπάνες για το μέλλον και τη διασφάλιση της κυριαρχίας μας. Το χρέος που αντλείται για τη χρηματοδότηση τέτοιων επενδύσεων, οι οποίες αναμφισβήτητα ωφελούν την ευημερία των μελλοντικών γενεών και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, θα πρέπει να ευνοείται από τους δημοσιονομικούς κανόνες, δεδομένου ότι οι δημόσιες δαπάνες αυτού του είδους, στην πραγματικότητα, συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους.

Το πρόγραμμα της ΕΕ Next Generation υπήρξε μια επιτυχία στην αξιολόγηση της ποιότητας των δημόσιων δαπανών και στον τρόπο χρηματοδότησής του. Προσφέρει έτσι ένα χρήσιμο οδηγό για τη μελλοντική πορεία. Νέες προτάσεις αξίζουν διεξοδικής συζήτησης, χωρίς ιδεοληψίες, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της ΕΕ ως σύνολο.

Η επικείμενη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα έχει ως στόχο την ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής για το μέλλον της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να αναζωογονήσει το πνεύμα που την στο να αναλάβει δράση στην αρχή της πανδημίας το 2020. Μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική και, στη συνέχεια, ένα ενισχυμένο δημοσιονομικό πλαίσιο στην παραπάνω λογική θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στο να διασφαλίσει ότι η ΕΕ έχει τα μέσα πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες της.