Oι αντιεμβολιαστές που ταρακουνούν την Ευρώπη - Έκρυθμη η κατάσταση στις περισσότερες χώρες της «Γηραιάς Ηπείρου»
Διαμαρτυρίες, εκρηκτικές διαδηλώσεις και έντονη δυσαρέσκεια για τις επιλογές των κυβερνήσεων με φόντο την πανδημία
Η επέλαση της μετάλλαξης Όμικρον φέρνει νέα περιοριστικά μέτρα στην Ευρώπη, που με τη σειρά τους προκαλούν νέες διαδηλώσεις και νέα κινήματα οργής. Καθώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις για να διαμαρτυρηθούν κατά της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού και για τα άλλα μέτρα που έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να ανακόψουν το νέο κύμα λοιμώξεων COVID-19, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιχειρούν να συμπληρώσουν το παζλ των «αγανακτισμένων» του κοροναϊού. Ένα εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο, καθώς δεν πρόκειται για ένα συμπαγές, συγκεκριμένο κίνημα, αλλά για ένα «μωσαϊκό», που περιλαμβάνει συνωμοσιολόγους, αντιεξουσιαστές, ακροδεξιούς, αντιεμβολιαστές, αλλά και πολίτες που απλώς έχουν κουραστεί από το «γαϊτανάκι» των μέτρων, τη διγλωσσία των Αρχών και τις δραματικές ελλείψεις στα συστήματα υγείας.
Πολλές από τις ανησυχίες που εκφράζονται τόσο στους δρόμους όσο και σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιέχουν εύλογες ερωτήσεις σχετικά με πρόσφατες πολιτικές αποφάσεις, αλλά υπάρχει επίσης μια πληθώρα ψευδών πληροφοριών που διακινούνται. Από τις αβάσιμες κατηγορίες ότι το εμβόλιο είναι μια συνωμοσία με στόχο τη δηλητηρίαση του πληθυσμού μέχρι την κριτική κατά των κυβερνήσεων ως «δικτατοριών», το πλήθος που κατεβαίνει στους δρόμους έχει ακραία συναισθήματα - την ίδια στιγμή που εκφράζει οργή για τις πολιτικές επιλογές.
Το «δικαίωμα» που υπερασπίζονται
Τα περισσότερα από αυτά τα κινήματα θεωρούν την αντίθεσή τους στα εμβόλια μέρος του γενικότερου αγώνα για τα δικαιώματα των ατόμων ενάντια στο υποτιθέμενο παντοδύναμο κράτος. Η ισχυρότερη αντίθεση στα εμβόλια συναντάται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, τα φτωχότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Όμως, η Γερμανία, στο αντίθετο άκρο του φάσματος, ως το μεγαλύτερο και πλουσιότερο έθνος της Ε.Ε., έχει το δικό της πρόβλημα κατά του εμβολιασμού, με το 80% περίπου του πληθυσμού της να έχει καταγραφεί ως πλήρως εμβολιασμένο μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Η Γαλλία αντιμετώπισε επίσης αντίθεση από λαϊκά κινήματα, που δημιουργήθηκαν για διαφορετικούς σκοπούς, αλλά τώρα έχουν επανατοποθετηθεί για την πανδημία. Οι υποστηρικτές των «Κίτρινων Γιλέκων», που παρέλυσαν τη Γαλλία πριν από δύο χρόνια για τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, έχουν επιστρέψει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της κυβερνητικής «δικτατορίας για την υγεία». «Εμβολιασμένοι ή όχι, πεινάμε! Εμβολιασμένοι ή όχι, χάνουμε τις ελευθερίες μας!», φώναξε ο Ζερόμ Ροντρίγκες, ένας από τους ιδρυτές των «Κίτρινων Γιλέκων», σε πρόσφατη συγκέντρωση στο Παρίσι, ο οποίος προσπάθησε να συνδυάσει τη δυσαρέσκεια για τις τρέχουσες οικονομικές πολιτικές με επιχειρήματα κατά του εμβολιασμού.
Παραδόξως, ορισμένοι Γάλλοι γιατροί συμμετέχουν επίσης στο κίνημα των «αντι- vaxxers». Ο Λουί Φους, γιατρός εντατικής θεραπείας στη Μασσαλία, ίδρυσε τη «ReinfoCovid», μια ομάδα επαγγελματιών γιατρών που είναι δύσπιστοι για τον εμβολιασμό κατά της COVID-19. Ωστόσο, το πιο δηλητηριώδες μίγμα πολιτικής και πολιτικών υγείας βρίσκεται στην Αυστρία, όπου το «Κόμμα της Ελευθερίας», μία από τις μεγαλύτερες αντιπολιτευτικές δυνάμεις της χώρας, έχει υπερασπιστεί την υπόθεση των αντι-vaxxers. Το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο είναι επίσης σθεναρά αντίθετο στους περιορισμούς. Ο νέος ηγέτης του έχει εκφράσει ψευδείς και παραπλανητικές απόψεις, περιγράφοντας μεταξύ άλλων το πρόγραμμα εμβολιασμού ως «γενετικό πείραμα».
Νέο κόμμα με αναφορές στην ακροδεξιά
Επίσης, το νεοσυσταθέν κόμμα κατά του εμβολιασμού, «People, Freedom, Fundamental Rights (MFG)», διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό των διαδηλώσεων. Το MFG έχει κάνει ψευδείς παραλληλισμούς μεταξύ των περιορισμών κατά της COVID-19 και της ναζιστικής κυριαρχίας, χρησιμοποιώντας εμπρηστικές λέξεις, όπως «δικτατορία» και «απαρτχάιντ». Ωστόσο, η αντίθεση στα lockdowns και στα υγειονομικά πάσα δεν περιορίζεται στην Ακροδεξιά, με τη διαφωνία να προέρχεται από ένα ευρύτερο κύμα πολιτών, τουλάχιστον στην Αυστρία, σύμφωνα με έρευνα του BBC Monitoring. Στο Twitter, ένας δημοφιλής Αυστριακός ράπερ δημοσίευσε πρόσφατα μια γελοιογραφία που δείχνει δύο άνδρες στη φυλακή -ο ένας επειδή σκότωσε έξι άτομα και ο άλλος επειδή ήταν ανεμβολίαστος-, παραπέμποντας σε ένα φανταστικό μέλλον, όπου οι άνθρωποι μπορεί να φυλακίζονται επειδή αρνούνται να κάνουν εμβόλιο κατά της COVID-19, και αποκαλύπτοντας έναν κοινό φόβο, ότι οι κυβερνήσεις κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους.
Μια έρευνα για λογαριασμό της Ε.Ε. παρακολούθησε την εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις και διαπίστωσε ότι τα χαμηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην Αυστρία και στην Κροατία μεταξύ της άνοιξης του 2020 και του 2021 - και στις δύο χώρες όπου ξέσπασαν πρόσφατα διαδηλώσεις.
Υπάρχουν όμως και φωνές, όπως εκείνη της καθηγήτριας Melinda Mills, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που προειδοποίησαν ότι η εισαγωγή των διαβατηρίων εμβολιασμού ενέχει τον «κίνδυνο αθέμιτων διακρίσεων στις προσλήψεις, στις εκδηλώσεις, στην ασφάλιση (και) στις αιτήσεις στέγασης». Η ίδια είπε ότι αυτές οι ανησυχίες πρέπει να εξισορροπηθούν με νομικά και ηθικά καθήκοντα για την προστασία της υγείας των ανθρώπων.
Ωστόσο, οι ειδικοί από το γερμανικό think tank Κέντρο Παρακολούθησης, Ανάλυσης και Στρατηγικής (CeMAS) πιστεύουν ότι τα άτομα με τέτοιου είδους ανησυχίες δεν αποτελούν την πλειονότητα των διαδηλωτών. «Αν κοιτάξετε τους διοργανωτές, δεν είναι πολίτες με δίκαιες ανησυχίες, αλλά πολίτες με αφηγήσεις συνωμοσίας ή ακροδεξιές απόψεις», λένε. «Υπάρχουν, φυσικά, πολλοί άνθρωποι που έχουν γνήσια απογοήτευση με τους περιορισμούς που ισχύουν στη χώρα τους», είπε στο «BBC Newsnight» ο Ciaran O’ Connor, ερευνητής στο Ινστιτούτο Στρατηγικού Διαλόγου, ο οποίος παρακολουθεί την παραπληροφόρηση και τον εξτρεμισμό στο Διαδίκτυο. «Ο κίνδυνος αυτού του είδους των γεγονότων, ομάδων ή κινημάτων είναι ότι αντιπροσωπεύουν μια πιθανή οδό προς τη ριζοσπαστικοποίηση ή τον εξτρεμισμό, επειδή βασίζουν τα επιχειρήματά τους σε παραπληροφόρηση, παραπλανητικούς ισχυρισμούς και συνωμοσίες», σημείωσε.
Πολλές από τις ανησυχίες που εκφράζονται τόσο στους δρόμους όσο και σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιέχουν εύλογες ερωτήσεις σχετικά με πρόσφατες πολιτικές αποφάσεις, αλλά υπάρχει επίσης μια πληθώρα ψευδών πληροφοριών που διακινούνται. Από τις αβάσιμες κατηγορίες ότι το εμβόλιο είναι μια συνωμοσία με στόχο τη δηλητηρίαση του πληθυσμού μέχρι την κριτική κατά των κυβερνήσεων ως «δικτατοριών», το πλήθος που κατεβαίνει στους δρόμους έχει ακραία συναισθήματα - την ίδια στιγμή που εκφράζει οργή για τις πολιτικές επιλογές.
Το «δικαίωμα» που υπερασπίζονται
Τα περισσότερα από αυτά τα κινήματα θεωρούν την αντίθεσή τους στα εμβόλια μέρος του γενικότερου αγώνα για τα δικαιώματα των ατόμων ενάντια στο υποτιθέμενο παντοδύναμο κράτος. Η ισχυρότερη αντίθεση στα εμβόλια συναντάται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, τα φτωχότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Όμως, η Γερμανία, στο αντίθετο άκρο του φάσματος, ως το μεγαλύτερο και πλουσιότερο έθνος της Ε.Ε., έχει το δικό της πρόβλημα κατά του εμβολιασμού, με το 80% περίπου του πληθυσμού της να έχει καταγραφεί ως πλήρως εμβολιασμένο μέχρι το τέλος Νοεμβρίου. Η Γαλλία αντιμετώπισε επίσης αντίθεση από λαϊκά κινήματα, που δημιουργήθηκαν για διαφορετικούς σκοπούς, αλλά τώρα έχουν επανατοποθετηθεί για την πανδημία. Οι υποστηρικτές των «Κίτρινων Γιλέκων», που παρέλυσαν τη Γαλλία πριν από δύο χρόνια για τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, έχουν επιστρέψει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της κυβερνητικής «δικτατορίας για την υγεία». «Εμβολιασμένοι ή όχι, πεινάμε! Εμβολιασμένοι ή όχι, χάνουμε τις ελευθερίες μας!», φώναξε ο Ζερόμ Ροντρίγκες, ένας από τους ιδρυτές των «Κίτρινων Γιλέκων», σε πρόσφατη συγκέντρωση στο Παρίσι, ο οποίος προσπάθησε να συνδυάσει τη δυσαρέσκεια για τις τρέχουσες οικονομικές πολιτικές με επιχειρήματα κατά του εμβολιασμού. Παραδόξως, ορισμένοι Γάλλοι γιατροί συμμετέχουν επίσης στο κίνημα των «αντι- vaxxers». Ο Λουί Φους, γιατρός εντατικής θεραπείας στη Μασσαλία, ίδρυσε τη «ReinfoCovid», μια ομάδα επαγγελματιών γιατρών που είναι δύσπιστοι για τον εμβολιασμό κατά της COVID-19. Ωστόσο, το πιο δηλητηριώδες μίγμα πολιτικής και πολιτικών υγείας βρίσκεται στην Αυστρία, όπου το «Κόμμα της Ελευθερίας», μία από τις μεγαλύτερες αντιπολιτευτικές δυνάμεις της χώρας, έχει υπερασπιστεί την υπόθεση των αντι-vaxxers. Το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο είναι επίσης σθεναρά αντίθετο στους περιορισμούς. Ο νέος ηγέτης του έχει εκφράσει ψευδείς και παραπλανητικές απόψεις, περιγράφοντας μεταξύ άλλων το πρόγραμμα εμβολιασμού ως «γενετικό πείραμα».
Νέο κόμμα με αναφορές στην ακροδεξιά
Επίσης, το νεοσυσταθέν κόμμα κατά του εμβολιασμού, «People, Freedom, Fundamental Rights (MFG)», διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό των διαδηλώσεων. Το MFG έχει κάνει ψευδείς παραλληλισμούς μεταξύ των περιορισμών κατά της COVID-19 και της ναζιστικής κυριαρχίας, χρησιμοποιώντας εμπρηστικές λέξεις, όπως «δικτατορία» και «απαρτχάιντ». Ωστόσο, η αντίθεση στα lockdowns και στα υγειονομικά πάσα δεν περιορίζεται στην Ακροδεξιά, με τη διαφωνία να προέρχεται από ένα ευρύτερο κύμα πολιτών, τουλάχιστον στην Αυστρία, σύμφωνα με έρευνα του BBC Monitoring. Στο Twitter, ένας δημοφιλής Αυστριακός ράπερ δημοσίευσε πρόσφατα μια γελοιογραφία που δείχνει δύο άνδρες στη φυλακή -ο ένας επειδή σκότωσε έξι άτομα και ο άλλος επειδή ήταν ανεμβολίαστος-, παραπέμποντας σε ένα φανταστικό μέλλον, όπου οι άνθρωποι μπορεί να φυλακίζονται επειδή αρνούνται να κάνουν εμβόλιο κατά της COVID-19, και αποκαλύπτοντας έναν κοινό φόβο, ότι οι κυβερνήσεις κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους. Μια έρευνα για λογαριασμό της Ε.Ε. παρακολούθησε την εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις και διαπίστωσε ότι τα χαμηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην Αυστρία και στην Κροατία μεταξύ της άνοιξης του 2020 και του 2021 - και στις δύο χώρες όπου ξέσπασαν πρόσφατα διαδηλώσεις.
Υπάρχουν όμως και φωνές, όπως εκείνη της καθηγήτριας Melinda Mills, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που προειδοποίησαν ότι η εισαγωγή των διαβατηρίων εμβολιασμού ενέχει τον «κίνδυνο αθέμιτων διακρίσεων στις προσλήψεις, στις εκδηλώσεις, στην ασφάλιση (και) στις αιτήσεις στέγασης». Η ίδια είπε ότι αυτές οι ανησυχίες πρέπει να εξισορροπηθούν με νομικά και ηθικά καθήκοντα για την προστασία της υγείας των ανθρώπων.
Ωστόσο, οι ειδικοί από το γερμανικό think tank Κέντρο Παρακολούθησης, Ανάλυσης και Στρατηγικής (CeMAS) πιστεύουν ότι τα άτομα με τέτοιου είδους ανησυχίες δεν αποτελούν την πλειονότητα των διαδηλωτών. «Αν κοιτάξετε τους διοργανωτές, δεν είναι πολίτες με δίκαιες ανησυχίες, αλλά πολίτες με αφηγήσεις συνωμοσίας ή ακροδεξιές απόψεις», λένε. «Υπάρχουν, φυσικά, πολλοί άνθρωποι που έχουν γνήσια απογοήτευση με τους περιορισμούς που ισχύουν στη χώρα τους», είπε στο «BBC Newsnight» ο Ciaran O’ Connor, ερευνητής στο Ινστιτούτο Στρατηγικού Διαλόγου, ο οποίος παρακολουθεί την παραπληροφόρηση και τον εξτρεμισμό στο Διαδίκτυο. «Ο κίνδυνος αυτού του είδους των γεγονότων, ομάδων ή κινημάτων είναι ότι αντιπροσωπεύουν μια πιθανή οδό προς τη ριζοσπαστικοποίηση ή τον εξτρεμισμό, επειδή βασίζουν τα επιχειρήματά τους σε παραπληροφόρηση, παραπλανητικούς ισχυρισμούς και συνωμοσίες», σημείωσε.
