Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκεται η Ουκρανία, µε όλα τα ενδεχόµενα ανοικτά, ενώ τα πράγµατα κρίνονται κυρίως από το πώς σκέφτεται να ενεργήσει ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιµίρ Βλαντιµίροβιτς Πούτιν. Παρά τα συνεχή αδιέξοδα στις επιµέρους διπλωµατικές επαφές των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - µε τη Μόσχα, η επικρατούσα κατάσταση στις µεθοριακές ζώνες της Ρωσίας µε την Ουκρανία καθηµερινά χειροτερεύει, οι Ρώσοι έχουν αυξήσει τις συµβατικές δυνάµεις τους από την Αζοφική µέχρι τη Λευκορωσία, ενώ αίσθηση προκαλεί ο υπέρµετρος αριθµός πυραυλικών µονάδων που έχουν αναπτυχθεί, ακόµα και στο έδαφος της γειτονικής Λευκορωσίας.

Στις πλείστες δυτικές χώρες κυριαρχεί η έντονη καχυποψία Αµερικανών, Βρετανών, Πολωνών, Γερµανών και Καναδών ότι µέσα στον Φεβρουάριο -βάσει δικών τους εκτιµήσεων- η Μόσχα θα προβεί σε επιθετικού προσανατολισµού ενέργειες, καθώς και σε κυβερνοεπιθέσεις, σε συνδυασµό µε παραπληροφορικές, υβριδικές και παραστρατιωτικές κινήσεις. Παρά τη δραστική επιδείνωση της κατάστασης στα σύνορα, όπου επικρατούν πολικές θερµοκρασίες, ύστατες διπλωµατικές ενέργειες και επαφές πραγµατοποιούνται σε Βερολίνο, Κίεβο, Γενεύη, Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον, ενώ συνεχίζονται µε κυρίαρχα πρόσωπα τον Αµερικανό ΥΠ.ΕΞ., Αντονι Μπλίνκεν, τη νέα και δραστήρια ΥΠ.ΕΞ. της Γερµανίας, Αναλένα Μπέρµποκ, και τον γ.γ. του ΝΑΤΟ, Νορβηγό Γενς Στόλτενµπεργκ. Από ρωσικής πλευράς -και ενώ δεν έχουµε εικόνα των προθέσεων Πούτιν-, οι συµµετέχοντες στις διπλωµατικές επαφές είναι ο ΥΠ.ΕΞ. και ΑΝΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ και Σεργκέι Ριαµπκόφ, αντίστοιχα, καθώς και ο υπαρχηγός των ρωσικών Ενόπλων ∆υνάµεων, στρατηγός Αλεξάντερ Φόµιν (στο πλαίσιο του Συµβουλίου ΝΑΤΟ - Ρωσίας).

Σημεία – Κλειδιά

Πρώτον: Ο υπογράφων προ ηµερών µετέβη για δύο ηµέρες στο Κίεβο, όπου συνάντησε σε ασφυκτικό χρονικό πρόγραµµα κορυφαίους αναλυτές στρατιωτικών γεωπολιτικών και διπλωµατικών ζητηµάτων. Οι κινήσεις της Μόσχας είναι πολυσχιδείς στο εσωτερικό της Ουκρανίας, αλλά και µέσω του 5ου στόλου της σε Μαύρη Θάλασσα και Αζοφική. Μπορεί να µην επικεντρώνεται η προσοχή της Μόσχας στον θαλάσσιο χώρο, αλλά τα λιµάνια της Οδησσού, της Μαριούπολης και του Μπερντιάνσκ είναι στο στόχαστρο. Μάλιστα, την Οδησσό τη βλέπουν οι Ουκρανοί αναλυτές να ανοίγει τις ορέξεις των Ρώσων προς εδαφική ένωση µε την υπό απόσχιση από το 1992 περιοχή της Υπερδνειστερίας της φιλοδυτικής Μολδαβίας.

Αν δεν επιτευχθεί κάποια οριακή διπλωματική συμφωνία την τελευταία στιγμή, η Δύση θα βρεθεί μπροστά στη χειρότερη μεταψυχροπολεμική κατάσταση στην Ευρώπη

Δεύτερον: Η Μόσχα και το Μινσκ έχουν ανακοινώσει πολλές αεροχερσαίες ασκήσεις µέσα στον επόµενο µήνα στη Λευκορωσία. Μεγάλος αριθµός στρατιωτικών µονάδων από τις περιοχές της Σιβηρίας και της Απω Ανατολής µέσω του σιδηροδροµικού δικτύου έχουν µεταφερθεί σε Μαζίρ, Λουνινιέτ, Πινσκ, Μπρεστ και Ζιτκαβίτσι, κοντά στα σύνορα µε την Ουκρανία. Η ανάπτυξη πυραυλικών συστηµάτων BM-27 Uragan και εκατοντάδων Iskander προβληµατίζει έντονα τους αναλυτές και τους ∆υτικούς συµβούλους του ουκρανικού Στρατού. Aν και αποκλείουν γενική επίθεση (αν αποφασίσει ο Πούτιν εισβολή) στο σύνολο της επικράτειας της Ουκρανίας, όλα τα πιθανά ενδεχόµενα και σενάρια µελετώνται. Επίσης, παρατηρείται λίαν υπολογίσιµη συσσώρευση συµβατικών δυνάµεων στις µεθοριακές µε την Ουκρανία στρατιωτικές ζώνες των Γέλνια, Μπόγεβο, Περσιανόβσκ και νότια, προς Νοβοτζέρνε. Εκτιµάται ότι οποιαδήποτε εισβολή της Ρωσίας σε ουκρανικό έδαφος θα επικεντρωθεί στις περιοχές του Ντονµπάς, όπου υπάρχει ενεργό από το 2014 ισχυρό ρωσικό αποσχιστικό κίνηµα.

Τρίτον: Αν δεν επιτευχθεί κάποια οριακή διπλωµατική συµφωνία την τελευταία στιγµή, η ∆ύση θα βρεθεί µπροστά στη χειρότερη µεταψυχροπολεµική κατάσταση στην Ευρώπη. Συγκριτικά µε το 2014- 2015, ο ουκρανικός Στρατός έχει βελτιωθεί µε την υποστήριξη των δυτικών κρατών (ΗΠΑ, Πολωνία, Σουηδία, Καναδάς, Μεγάλη Βρετανία, Λιθουανία κ.ά.) σε παροχή πολεµικού υλικού για άµυνα, ενώ δεκάδες σύµβουλοι έχουν εκπαιδεύσει -βάσει διµερών και ΝΑΤΟϊκών συµφωνιών- περίπου 85.000 στρατιωτικούς. Ειδικά στο µεγάλο κέντρο του Γιαβορίβ, στη ∆υτική Ουκρανία, έχει πραγµατικά γίνει πολύ σηµαντική και εξειδικευµένη εκπαίδευση. Οµως, απέναντι σε ρωσικές συµβατικές δυνάµεις τα πράγµατα είναι πολύ δύσκολα. Πάντως, έχει δοθεί έµφαση στο αντάρτικο σε περιπτώσεις κατάληψης εδαφών, σε δράση ειδικών ταγµάτων εθνοφυλακής, ως και ειδικών δυνάµεων, σε πρόκληση σαµποτάζ, σε επιχειρήσεις σε αστικό περιβάλλον, καθώς και σε παραπλανητικές ενέργειες. Επίσης, η Τουρκία έχει πουλήσει τα ιδιαίτερα επιτυχηµένα από άλλα πεδία συγκρούσεων µη επανδρωµένα οχήµατα (drones).

Τέταρτον: Οι επόµενες εβδοµάδες θα δείξουν πολλά. ∆ιπλωµατικά και στρατιωτικά. Η Ατλαντική Συµµαχία, όπως και οι Αµερικανοί (διµερώς) δεν πρέπει να αποδεχθούν τους απαράδεκτους και εκβιαστικούς όρους του Πούτιν. Το ΝΑΤΟ δεν εκβιάζεται και δεν µπορεί να αποδεχθεί τρίτα πρόσωπα ή χώρες ως «τροχονόµους» στη διεύρυνση της Συµµαχίας. Η ∆ύση καλείται µε µια φωνή να στείλει τα κατάλληλα µηνύµατα στον Πούτιν. Στην Ουκρανία και στη γειτονική Γεωργία δοκιµάζονται η αντοχή και το µέλλον της ευρωασφάλειας από τον Αρκτικό και µέσω Σκανδιναβικής - Βαλτικής µέχρι τη Μαύρη Θάλασσα για τις επόµενες δεκαετίες.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 22 Ιανουαρίου 2022