Το θηλυκό πρόσωπο δίπλα στον «τσάρο» - Ποια είναι η Ζαχάροβα που καθορίζει την επικοινωνιακή στρατηγική της Μόσχας
Η πορεία της σιδηράς κυρίας του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών - Οι επικοινωνιακοί τσαμπουκάδες, οι απειλές και οικογενειακή παράδοση στην διπλωματία
Στη σοβιετική εποχή, οι συνεντεύξεις Τύπου από το υπουργείο Εξωτερικών ήταν αδιάφορες και βαρετές. Αγέλαστοι άνδρες µε κοστούµια διάβαζαν επίσηµες ανακοινώσεις και απαντούσαν σε ερωτήσεις µε «γλώσσα ξύλινη». Και µετά… ήρθε η Μαρία Ζαχάροβα, το γυναικείο πρόσωπο της ρωσικής διπλωµατίας που ανέλαβε να «επικοινωνήσει» τις προθέσεις της Μόσχας στον κόσµο. Πριν από λίγες ηµέρες η εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας έγινε «πρώτο θέµα» στη χώρα µας, όταν κατηγόρησε την Ελλάδα για µια «άνευ προηγουµένου αντιρωσική εκστρατεία» µε σκοπό τη δυσφήµιση της Ρωσίας. Το στυλ της, µαχητικό και επιθετικό, ενσαρκώνει την πολιτική της Ρωσίας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Εκτός συνόρων έγινε περισσότερο γνωστή στο τέλος του 2018, από ένα περιστατικό που έκανε τον γύρο του κόσµου. Ενας δηµοσιογράφος της φινλανδικής τηλεόρασης τη ρώτησε για την εκστρατεία κατά της LGBT κοινότητας που είχε εξαπολύσει ο ηγέτης της Τσετσενίας, Ραµζάν Καντίροφ. Η απάντησή της έγινε viral. «Κύριε Καντίροφ (…), θα µπορούσατε να οργανώσετε ένα ταξίδι στην Τσετσενία για να µπορέσει να λάβει ο εκπρόσωπος της φινλανδικής τηλεόρασης απαντήσεις στα ερωτήµατά του;».
Στη συνέχεια κατέβηκε από το βάθρο, πλησίασε τον δηµοσιογράφο και του είπε: «∆εν αστειευόµαστε εδώ, εργαζόµαστε ενεργά για να σας στείλουµε στην Τσετσενία». Και… του έκλεισε το µάτι, σε ένα περιστατικό που θεωρήθηκε ευρέως ως απειλή. «Η Ζαχάροβα κατηγορούσε δηµοσιογράφους και µιλούσε για fake news πριν καν αυτά υπάρξουν ως όρος. Ενσαρκώνει µια εποχή κατά την οποία η Ρωσία, αισθανόµενη ότι της φώναζαν για χρόνια, µπορεί πλέον να φωνάξει - δυνατά, άγρια και χωρίς να αφήνει περιθώρια να αµφισβητήσει κανείς τη γραµµή της», γράφει το BuzzFeed. Η 46χρονη Ζαχάροβα είναι το πρόσωπο της ρωσικής διπλωµατίας από το 2015. Εκτοτε αντικατέστησε τα στεγνά στατιστικά µε την αµεσότητα και τα συχνά άκοµψα αστεία. Είναι µία από τους λίγους εκπροσώπους στη Ρωσία που είναι γνωστοί µε το όνοµά τους, ενώ εντός συνόρων είναι κάτι σαν σταρ του ∆ιαδικτύου.
Και φυσικά, πιστή στην επιθετική ρητορική του Κρεµλίνου, δεν τηρεί πάντα το διπλωµατικό πρωτόκολλο. Κάποτε είπε σε έναν Ουκρανό σχολιαστή talk show: «Άσε µε να µιλήσω, αλλιώς θα ακούσεις πραγµατικά πώς ακούγονται οι ρωσικοί πύραυλοι!». Ενώ είχε σχολιάσει ότι η κυβέρνηση Οµπάµα δεν κατάφερε τίποτα στην εξωτερική πολιτική. Η Ζαχάροβα έχει υποστηρικτές, αλλά και επικριτές µέσα στη ρωσική κυβέρνηση. Ο υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ωστόσο, ανήκει στους πρώτους, και αυτό είναι που µετράει.
Η ίδια προέρχεται από οικογένεια διπλωµατών. Ο πατέρας της, Βλαντιµίρ Ζαχάροφ, µετακόµισε µε την οικογένειά του στο Πεκίνο το 1981, για να εργαστεί στη σοβιετική πρεσβεία. Και η Ζαχάροβα, που µετακόµισε στην Κίνα στα 6α γενέθλιά της, είχε µιλήσει για «σοκ». Παραµένει πολύ δεµένη µε την οικογένειά της. Ακολούθησε τα βήµατα του πατέρα της επαγγελµατικά και της µητέρας της όσον αφορά την ιδιοσυγκρασία. Ιστορικός Τέχνης, η Ιρίνα Ζαχάροβα εργαζόταν στο διάσηµο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας. «Είχε την ικανότητα να βαφτίσει εξαιρετικό ακόµα και το πιο ασήµαντο κοµµάτι. Πολλαπλασιάστε τη Μάσα επί τρία και θα έχετε τη µητέρα της», λένε οι οικείοι της.
Ο ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ ΤΙΜΗΣΕ ΤΗ ΜΑΡΙΑ ΖΑΧΑΡΟΒΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝ∆ΙΑΣ, ΤΟ 2017
«Οι γονείς µου περίµεναν αγόρι. Οταν απέκτησαν κορίτσι, νοµίζω ότι ο πατέρας µου δεν µε πήρε ποτέ στα σοβαρά. Με αγαπούσε, µε µεγάλωσε, αλλά οι προσδοκίες του ήταν χαµηλές. ∆εν το κατάλαβα συνειδητά, αλλά νοµίζω ότι άφησε σηµάδι πάνω µου», έχει πει η Μαρία Ζαχάροβα για το παιδικό τραύµα που τη συνοδεύει ακόµα και σήµερα. Ενα επόµενο «τραύµα» ήταν η πτώση της Σοβιετικής Ενωσης. Οι Ζαχάροφ επέστρεψαν στη Μόσχα από το Πεκίνο το 1993. Η Ζαχάροβα φοίτησε, παρ’ όλα αυτά, στο διάσηµο Κρατικό Ινστιτούτο ∆ιεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO), καθώς η Ρωσία βυθιζόταν στο χάος από την κατάρρευση του σοβιετικού συστήµατος και την ξαφνική επίθεση του καπιταλισµού.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 γνώρισε τον Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος θα γινόταν υπουργός Εξωτερικών το 2004. Την επόµενη χρονιά, η Ζαχάροβα πήγε στην πρώτη της αποστολή στο εξωτερικό, στη Νέα Υόρκη, για να διευθύνει την υπηρεσία Τύπου της αποστολής των Ρώσων στα Ηνωµένα Εθνη. Εµεινε στις ΗΠΑ τρία χρόνια. Εξακολουθεί να αγαπάει τη Νέα Υόρκη, όµως δεν έχει πλέον «αυταπάτες για τα ιδανικά και τις ανθρωπιστικές αξίες (που υποτίθεται ότι υποστηρίζουν οι ΗΠΑ)», όπως λέει.
Οι Αµερικανοί δηµοσιογράφοι δεν γράφουν ποτέ τίποτα καλό για τη Ρωσία, υποστηρίζει. Στη συνέχεια βρέθηκε στο σωστό µέρος τη σωστή στιγµή - ακριβώς όταν η ρωσική κυβέρνηση χρειαζόταν έναν νέο, δυτικού τύπου χαρακτήρα για να εκπροσωπήσει την εξωτερική της πολιτική και… να τα βάλει µε τη ∆ύση, λένε οι αναλυτές. To 2005 παντρεύτηκε τον Αντρέι Μακάροφ στο ρωσικό προξενείο στη Νέα Υόρκη. Εχουν µια 12χρονη κόρη. «Η Ρωσία δεν ξεκίνησε τον πόλεµο, τον τελειώνει», έγραφε σε πρόσφατη ανάρτησή της στο Facebook…
Στη συνέχεια κατέβηκε από το βάθρο, πλησίασε τον δηµοσιογράφο και του είπε: «∆εν αστειευόµαστε εδώ, εργαζόµαστε ενεργά για να σας στείλουµε στην Τσετσενία». Και… του έκλεισε το µάτι, σε ένα περιστατικό που θεωρήθηκε ευρέως ως απειλή. «Η Ζαχάροβα κατηγορούσε δηµοσιογράφους και µιλούσε για fake news πριν καν αυτά υπάρξουν ως όρος. Ενσαρκώνει µια εποχή κατά την οποία η Ρωσία, αισθανόµενη ότι της φώναζαν για χρόνια, µπορεί πλέον να φωνάξει - δυνατά, άγρια και χωρίς να αφήνει περιθώρια να αµφισβητήσει κανείς τη γραµµή της», γράφει το BuzzFeed. Η 46χρονη Ζαχάροβα είναι το πρόσωπο της ρωσικής διπλωµατίας από το 2015. Εκτοτε αντικατέστησε τα στεγνά στατιστικά µε την αµεσότητα και τα συχνά άκοµψα αστεία. Είναι µία από τους λίγους εκπροσώπους στη Ρωσία που είναι γνωστοί µε το όνοµά τους, ενώ εντός συνόρων είναι κάτι σαν σταρ του ∆ιαδικτύου.
Και φυσικά, πιστή στην επιθετική ρητορική του Κρεµλίνου, δεν τηρεί πάντα το διπλωµατικό πρωτόκολλο. Κάποτε είπε σε έναν Ουκρανό σχολιαστή talk show: «Άσε µε να µιλήσω, αλλιώς θα ακούσεις πραγµατικά πώς ακούγονται οι ρωσικοί πύραυλοι!». Ενώ είχε σχολιάσει ότι η κυβέρνηση Οµπάµα δεν κατάφερε τίποτα στην εξωτερική πολιτική. Η Ζαχάροβα έχει υποστηρικτές, αλλά και επικριτές µέσα στη ρωσική κυβέρνηση. Ο υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ωστόσο, ανήκει στους πρώτους, και αυτό είναι που µετράει.
Η ίδια προέρχεται από οικογένεια διπλωµατών. Ο πατέρας της, Βλαντιµίρ Ζαχάροφ, µετακόµισε µε την οικογένειά του στο Πεκίνο το 1981, για να εργαστεί στη σοβιετική πρεσβεία. Και η Ζαχάροβα, που µετακόµισε στην Κίνα στα 6α γενέθλιά της, είχε µιλήσει για «σοκ». Παραµένει πολύ δεµένη µε την οικογένειά της. Ακολούθησε τα βήµατα του πατέρα της επαγγελµατικά και της µητέρας της όσον αφορά την ιδιοσυγκρασία. Ιστορικός Τέχνης, η Ιρίνα Ζαχάροβα εργαζόταν στο διάσηµο Μουσείο Πούσκιν της Μόσχας. «Είχε την ικανότητα να βαφτίσει εξαιρετικό ακόµα και το πιο ασήµαντο κοµµάτι. Πολλαπλασιάστε τη Μάσα επί τρία και θα έχετε τη µητέρα της», λένε οι οικείοι της.
«Οι γονείς µου περίµεναν αγόρι. Οταν απέκτησαν κορίτσι, νοµίζω ότι ο πατέρας µου δεν µε πήρε ποτέ στα σοβαρά. Με αγαπούσε, µε µεγάλωσε, αλλά οι προσδοκίες του ήταν χαµηλές. ∆εν το κατάλαβα συνειδητά, αλλά νοµίζω ότι άφησε σηµάδι πάνω µου», έχει πει η Μαρία Ζαχάροβα για το παιδικό τραύµα που τη συνοδεύει ακόµα και σήµερα. Ενα επόµενο «τραύµα» ήταν η πτώση της Σοβιετικής Ενωσης. Οι Ζαχάροφ επέστρεψαν στη Μόσχα από το Πεκίνο το 1993. Η Ζαχάροβα φοίτησε, παρ’ όλα αυτά, στο διάσηµο Κρατικό Ινστιτούτο ∆ιεθνών Σχέσεων της Μόσχας (MGIMO), καθώς η Ρωσία βυθιζόταν στο χάος από την κατάρρευση του σοβιετικού συστήµατος και την ξαφνική επίθεση του καπιταλισµού.
Πιστή στην επιθετική ρητορική του Κρεµλίνου, κατηγορούσε δηµοσιογράφους και µιλούσε για fake news πριν καν υπάρξουν ως όρος
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 γνώρισε τον Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος θα γινόταν υπουργός Εξωτερικών το 2004. Την επόµενη χρονιά, η Ζαχάροβα πήγε στην πρώτη της αποστολή στο εξωτερικό, στη Νέα Υόρκη, για να διευθύνει την υπηρεσία Τύπου της αποστολής των Ρώσων στα Ηνωµένα Εθνη. Εµεινε στις ΗΠΑ τρία χρόνια. Εξακολουθεί να αγαπάει τη Νέα Υόρκη, όµως δεν έχει πλέον «αυταπάτες για τα ιδανικά και τις ανθρωπιστικές αξίες (που υποτίθεται ότι υποστηρίζουν οι ΗΠΑ)», όπως λέει.
Οι Αµερικανοί δηµοσιογράφοι δεν γράφουν ποτέ τίποτα καλό για τη Ρωσία, υποστηρίζει. Στη συνέχεια βρέθηκε στο σωστό µέρος τη σωστή στιγµή - ακριβώς όταν η ρωσική κυβέρνηση χρειαζόταν έναν νέο, δυτικού τύπου χαρακτήρα για να εκπροσωπήσει την εξωτερική της πολιτική και… να τα βάλει µε τη ∆ύση, λένε οι αναλυτές. To 2005 παντρεύτηκε τον Αντρέι Μακάροφ στο ρωσικό προξενείο στη Νέα Υόρκη. Εχουν µια 12χρονη κόρη. «Η Ρωσία δεν ξεκίνησε τον πόλεµο, τον τελειώνει», έγραφε σε πρόσφατη ανάρτησή της στο Facebook…