Σε απομόνωση το Πατριαρχείο Μόσχας – Ο πόλεμος στην Ουκρανία και το ρήγμα στη Ρωσική Εκκλησία

Σε ένα μονοπάτι διαρκούς απομόνωσης βαδίζει το Πατριαρχείο Μόσχας από την ημέρα που ο στρατός της Ρωσίας εισέβαλε στην Ουκρανία, ακολουθώντας ουσιαστικά τον δρόμο της Ρωσίας και επιβεβαιώνοντας όλοι εκείνους που υποστήριζαν ότι η Ρωσική Εκκλησία αποτελεί έναν πολιτικό βραχίονα του ρωσικού κράτους και του Κρεμλίνου.

Είναι ενδεικτικό ότι η Ρωσική Εκκλησία δείχνει να περιθωριοποιείται όχι μόνο εντός της Ορθοδοξίας, όπου έχει διακόψει την ευχαριστιακή κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, την Εκκλησία της Ελλάδος, την Εκκλησία της Κύπρου και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, δημιουργώντας δε μία παράλληλη δομή στην Αφρική αλλά και σε σχέση με άλλα χριστιανικά δόγματα ή ακόμα και άλλες θρησκείες.

Πέρα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο, οι οποίοι έχουν καταδικάσει την εισβολή, παρατηρείται μία αυξανόμενη πίεση προς τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο. Όπως έγινε γνωστό, ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας, κκ Ιερώνυμος έστειλε επιστολή στον Πατριάρχη Μόσχας καλώντας τον να αναλάβει ειρηνοποιό δράση και «να αντισταθή εις τα πολεμικά σχέδια των κοσμικών ηγετών», εκτιμώντας ότι η παρέμβασή του θα είναι καταλυτική αλλά και «θα συμβάλῃ καθοριστικώς και εις την περαιτέρω αύξησιν της δυναμικής των Ορθοδόξων Εκκλησιών», αφού ο πόλεμος μεταξύ ομοδόξων πλήττει το κύρος της Εκκλησίας «διαχριστιανικώς και παγκοσμίως». Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σημείωνε επίσης ότι «ο πόλεμος δεν μπορεί ποτέ να είναι λύση σε οποιεσδήποτε ανθρώπινες διαφορές, όσο σημαντικές κι αν είναι, σε κοινωνικό, εθνικό ή παγκόσμιο επίπεδο».

Πιέσεις προς τον Ρώσο ιεράρχη να αναλάβει πρωτοβουλία στην κατεύθυνση της ειρήνευσης εκφράστηκαν και από τον προκαθήμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, Πάπα Φραγκίσκο.

Σε συνομιλία του μέσω τηλεδιάσκεψης με τον Πατριάρχη Μόσχας τόνισε όπως έγινε γνωστό από το Βατικανό ότι «η Εκκλησία δεν πρέπει να μιλά τη γλώσσα της πολιτικής, αλλά να βασίζεται στον λόγο του Ιησού».

Ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, Πάπας Φραγκίσκος, την περασμένη Κυριακή μιλώντας σε προσκυνητές στην πλατεία του Αγ. Πέτρου είπε με νόημα: «Μπροστά στη βαρβαρότητα της δολοφονίας παιδιών, αθώων ανθρώπων και ανυπεράσπιστων αμάχων, δεν υπάρχουν στρατηγικοί λόγοι: η απαράδεκτη ένοπλη επίθεση πρέπει μόνο να σταματήσει πριν μετατρέψει τις πόλεις σε νεκροταφεία».

Σε μια επιστολή την περασμένη εβδομάδα, περισσότεροι από 100 χριστιανοί ηγέτες από το Εθνικό Συμβούλιο Εκκλησιών των ΗΠΑ προέτρεψαν τον Πατριάρχη Κύριλλο «να επανεξετάσει με προσευχή» την υποστήριξη που έδινε στον πόλεμο και να χρησιμοποιήσει τη «βαθιά επιρροή» του για να παρέμβει στους Ρώσους κυβερνώντες. Η επιστολή υπογράφηκε από τον Προεδρεύοντα Επίσκοπο της Επισκοπικής Εκκλησίας των Ηνωμένων Πολιτειών και από ηγέτες των Ευαγγελικών Βαπτιστών, οι οποίοι, σε ξεχωριστή δήλωση, κάλεσαν τους χριστιανούς να απαιτήσουν από την αμερικανική κυβέρνηση να αυξήσει την πίεση προς την κυβέρνηση Πούτιν.

Ο φιλοπόλεμος Πατριάρχης Μόσχας

Σε πλήρη αντίθεση με το διαθρησκειακό αίτημα για ειρήνευση και καταδίκη του πολέμου, ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος εμφανίζεται να δίνει άλλοθι στις πολεμικές επιχειρήσεις του ρωσικού στρατού, επενδύοντας τις μάλιστα και με ένα θεωρητικό υπόβαθρο.

Μόλις 10 ημέρες μετά την εισβολή, στο κήρυγμά του κατά τη διάρκεια της κυριακάτικης λειτουργίας παρουσίασε τις πολεμικές επιχειρήσεις ως μια σύγκρουση για το «με ποια πλευρά του Θεού θα είναι η ανθρωπότητα» μεταξύ της Ρωσίας και των δυτικών χωρών που αγκαλιάζουν πιο προοδευτικές αξίες. Συγκεκριμένα, επέστησε την προσοχή στην υποστήριξη της Ουκρανίας για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και την παρουσία gay pride, ανέφεραν οι Moscow Times. «Τα gay pride έχουν σχεδιαστεί για να αποδείξουν ότι η αμαρτία είναι μια παραλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς», ανέφερε ο προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας κατά τη διάρκεια του κηρύγματος. Παράλληλα έχει κατηγορήσει τη Δύση ότι πυροδότησε διχασμούς στην εκκλησία και μετέτρεψε τους Ουκρανούς σε εχθρούς της Ρωσίας.

Κηρύσσοντας στη Μόσχα την περασμένη Κυριακή, ο Κύριλλος επανέλαβε τους ισχυρισμούς ότι οι Ρώσοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί «διώκονται» στην Ουκρανία και εξέφρασε την ελπίδα ότι Ουκρανοί και Ρώσοι θα παραμείνουν ενωμένοι.

«Αν αντέξουμε, τότε η ρωσική γη μας θα διατηρηθεί, η οποία περιλαμβάνει τώρα τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, όπως και η Εκκλησία μας, της οποίας τα παιδιά ζουν σε διαφορετικά κράτη σε όλο τον πλανήτη. Πιστεύουμε ότι ο Κύριος θα είναι μαζί μας εάν διαφυλάξουμε την αγνότητα της ορθόδοξης πίστης» ανέφερε ο Ρώσος Πατριάρχης απηχώντας το δόγμα του «Russkiy mir» ή «ρωσικού κόσμου» μιας μορφής ορθόδοξου εθνοφυλετικού θρησκευτικού φονταμενταλισμού.

Το ρήγμα στη Ρωσική Εκκλησία

Βαθύ είναι το ρήγμα που δημιουργείται στο ποίμνιο της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών αγγίζοντας πλέον την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας) πέρα από τη στροφή πολλών Ουκρανών στην αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.

Ο ρωσόφιλος Μητροπολίτης Κιέβου Ονούφριος επανέλαβε την περασμένη εβδομάδα ότι «δεν υπάρχει δικαιολογία για όσους ξεκινούν πολέμους» και προέτρεψε την ανταλλαγή αιχμαλώτων και τον επαναπατρισμό των τραυματισμένων στρατιωτικών.

Την ίδια ώρα τουλάχιστον 20 Ορθόδοξες Επισκοπές ή Επισκοπές που συνδέονται με τη Μόσχα στην Ουκρανία, δεν μνημονεύουν τον Πατριάρχη Κύριλλο ενώ Μητροπολίτες έχουν υποστηρίξει τα αιτήματα κληρικών για ανεξαρτησία από το Πατριαρχείο Μόσχας.