Mε μια συμφωνία για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ, που «έκλεισε» στη συνάντηση της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, επισφραγίστηκε η διήμερη Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες. Στόχος της Ένωσης να υποκαταστήσει μέσω εισαγωγών LNG 50 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, από αυτά που συνολικά προμηθεύεται ετησίως από τη Ρωσία. Σύμφωνα με διαρροή που έγινε αρχικά προς την εφημερίδα «Financial Times» και επιβεβαιώθηκε στη συνέχεια, η συμφωνία ανέρχεται σε επιπλέον 15 δισ. κυβικά μέτρα έως το τέλος του 2022. Παρά τις προσδοκίες των ΗΠΑ, πάντως, η Ε.Ε. δεν επέβαλε νέες κυρώσεις στη Ρωσία.
«Θα αποτελέσει ένα νέο κεφάλαιο στην ενεργειακή μας συνεργασία», προανήγγειλε η πρόεδρος της Κομισιόν. Η Ε.Ε. αποσκοπεί να εξασφαλίσει επιπλέον συμβόλαια -πέρα από τις ΗΠΑ- από το Κατάρ, την Αίγυπτο και άλλες χώρες, αλλά απευθύνεται σε μια ήδη πιεσμένη αγορά. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν την Ε.Ε. με πρόσθετη ποσότητα LNG μέχρι την επίτευξη του στόχου για κάλυψη της ζήτησης 50 δισ. κ.μ. έως το 2050.
Η Σύνοδος Κορυφής επικεντρώθηκε στον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά για τους Ευρωπαίους καταναλωτές είχε ιδιαίτερη σημασία, κυρίως ως προς τον τρόπο που θα διαχειριζόταν την κρίση τιμών στην ενέργεια, συνεπεία του πολέμου, που μαστίζει την Ευρώπη. Μέχρι την ώρα που τυπώνονταν αυτές οι γραμμές, τα στρατόπεδα εντός της Ε.Ε. έδιναν μάχη για την προώθηση της επιθυμητής γι’ αυτά λύσης, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσουν, πέρα από τις διαφωνίες, και τις πιέσεις του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο τελευταίος, εκτός του ότι διέκοψε τη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου από το Καζακστάν CPC (Caspian Pipeline Consortium) το πρωί της Τετάρτης, από τον οποίο διέρχεται το 1% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, ανακοίνωσε πως σχεδιάζει να αλλάξει τις αγοραπωλησίες φυσικού αερίου σε ρούβλια - κάνοντας πολλούς να μιλούν για αντίμετρα και προσπάθεια «ακύρωσης» των δυτικών κυρώσεων.
Σε αυτό το κλίμα και ενόψει της αναμενόμενης ανακοίνωσης τον Μάιο από την Κομισιόν ενός λεπτομερούς σχεδίου για την κατάργηση κάθε προμήθειας σε ρωσικά ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2027, δεν διαφαίνονταν μεγάλα περιθώρια για συμφωνίες. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, αποκάλυψε ότι το διήμερο συζητιόταν ακόμη και πλήρης αναστολή προμήθειας του ρωσικού φυσικού αερίου από φέτος, όμως ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, υπογράμμισε πως κάτι τέτοιο θα βύθιζε την Ε.Ε. σε ύφεση. Σε αυτό που συμφωνούν τα κράτη-μέλη είναι στην ενιαία διαπραγμάτευση των αγορών φυσικού αερίου από τρίτες χώρες -όπως έγινε και με τις ΗΠΑ- αντί των διμερών συμφωνιών που γίνονταν έως τώρα.
Το προσχέδιο της Συνόδου Κορυφής, όπως μεταδόθηκε από το πρακτορείο Reuters, αναφέρει πως, «ενόψει του επόμενου χειμώνα, τα κράτη-μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπήθα συνεργαστούν επειγόντως για από κοινού προμήθεια φυσικού αερίου, LNG και υδρογόνου».
«Δεν υπάρχει μια εύκολη απάντηση για τις υψηλές τιμές ενέργειας»
Οσον αφορά την πρόταση για την επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή πώλησης του φυσικού αερίου, προκειμένου να μειωθεί το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τα πράγματα δεν διαφαίνονταν υποσχόμενα. «Δεν υπάρχει μια εύκολη απάντηση για τις υψηλές τιμές ενέργειας, δεδομένης της διαφορετικότητας μεταξύ των κρατών-μελών», διεμήνυε η Κομισιόν σε ανακοινωθέν της, ήδη από την Τετάρτη. «Δεν φαίνεται ρεαλιστικό να αναμένουμε αποτέλεσμα στην ενεργειακή συζήτηση από αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», σχολίαζαν διπλωματικές πηγές στο Politico.
Τι αποφασίστηκε στη διήμερη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες – Προς ενιαία διαπραγμάτευση των αγορών LNG από τρίτες χώρες
Από τη μια πλευρά των διαπραγματεύσεων βρισκόταν το «μπλοκ» Ισπανίας, Πορτογαλίας, Βελγίου, Ιταλίας και Ελλάδας, που ζητούσαν αναθεώρηση στο ευρωπαϊκό μοντέλο τιμολόγησης και παρέμβαση στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης, για να περιοριστούν οι τιμές ή να αποσυνδεθεί η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας από την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου. Όμως, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία αντιτίθεντο στην παρέμβαση, προειδοποιώντας για διατάραξη των ενεργειακών αγορών, που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια.
Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, ενόψει του Μαΐου η Κομισιόν καλείται να λάβει υπ’ όψιν της τις ανησυχίες της Ισπανίας (εκπροσώπου του μπλοκ του Νότου) «αντιμετωπίζοντας τη ‘‘μεταδοτικότητα’’ των τιμών του φυσικού αερίου στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας» και να εξετάσει «με μεγαλύτερη λεπτομέρεια και αίσθηση επείγοντος» τις βραχυπρόθεσμες επιλογές, όμως θα αποφασίσει μόνο μετά και την τελική αναφορά που θα παρουσιάσει τον Απρίλιο ο Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER). Από τις άλλες προτάσεις που έπεσαν στο τραπέζι, μεγάλες αντιδράσεις συναντούσε και αυτή για ρυθμιστική παρέμβαση με έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών («ουρανοκατέβατων» κερδών) των ενεργειακών εταιρειών, με τον «Economist» να χαρακτηρίζει μάλιστα την πρόταση «κακή ιδέα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι μια τρίτη ομάδα κρατών, προερχόμενων κυρίως από την Κεντρική Ευρώπη, ήλπιζαν μέσω της κρίσης τιμών να προωθήσουν την «ανανέωση» ή ακόμα και την κατάργηση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Ρύπων της Ε.Ε. και την αναθεώρηση της πρόσφατης νομοθεσίας της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή.
