Παγκόσμιο σκάνδαλο διαπλοκής αποκαλύπτεται από διαρροή χιλιάδων εγγράφων που δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο η εταιρία Uber προσέγγιζε κορυφαίους πολιτικούς, για να μπορέσει να εισέλθει στην παγκόσμια αγορά αλλά και για να αποφύγει τη Δικαιοσύνη. Τα αρχεία που δημοσιοποίησε ο Guardian και κοινοποιήθηκαν στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων και σε διάφορους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του BBC Panorama, καίνε τον Μακρόν αλλά και κορυφαίους πολιτικούς και αξιωματούχους της ΕΕ.

Η διαρροή καλύπτει μια πενταετή περίοδο κατά την οποία η Uber διοικούνταν από τον συνιδρυτή της Τράβις Κάλανικ, ο οποίος προσπάθησε να εισαγάγει την υπηρεσία ταξί σε πόλεις σε όλο τον κόσμο με ωμή βία, ακόμη και αν αυτό σήμαινε παραβίαση νόμων και κανονισμών για τα ταξί. Η Uber προσπάθησε να ενισχύσει την υποστήριξή της φλερτάροντας διακριτικά πρωθυπουργούς, προέδρους, δισεκατομμυριούχους, ολιγάρχες και βαρόνους των μέσων ενημέρωσης.

Οι αποκαλύψεις

Τα αρχεία αυτά αποκαλύπτουν για πρώτη φορά πώς μέσω μιας προσπάθειας με λομπίστες και δημόσιες σχέσεις 90 εκατομμυρίων δολαρίων, η Uber στρατολόγησε πολιτικούς για να τη βοηθήσουν στην εκστρατεία της να εισέλθει στην ευρωπαϊκή βιομηχανία ταξί.

Δείχνουν επίσης πώς το πρώην αφεντικό της Uber διέταξε προσωπικά τη χρήση ενός «διακόπτη δολοφονίας» για να αποτρέψει την πρόσβαση της αστυνομίας στους υπολογιστές. Η Uber λέει ότι «η συμπεριφορά της στο παρελθόν δεν ήταν σύμφωνη με τις σημερινές αξίες» και ισχυρίζεται ότι πλέον είναι μια «διαφορετική εταιρεία» σήμερα.

Ενώ οι Γάλλοι οδηγοί ταξί διοργάνωσαν μερικές φορές βίαιες διαδηλώσεις στους δρόμους κατά της Uber, ο κ. Μακρόν είχε σχέσεις με το αμφιλεγόμενο αφεντικό της Uber Tράβις Κάλανικ και του υποσχέθηκε ότι θα μεταρρυθμίσει τους νόμους προς όφελος της εταιρείας.

Οι αδίστακτες επιχειρηματικές μέθοδοι της Uber ήταν ευρέως γνωστές, αλλά για πρώτη φορά τα αρχεία δίνουν μια μοναδική εσωτερική εικόνα για το τι έκανε προκειμένου να πετύχει τους στόχους της.

Μπλεγμένη κορυφαία αξιωματούχος της ΕΕ

Δείχνουν πώς η πρώην επίτροπος ψηφιακής τεχνολογίας της ΕΕ Neelie Kroes, ένας από τους κορυφαίους αξιωματούχους των Βρυξελλών, βρισκόταν σε συνομιλίες για να ενταχθεί στην Uber πριν λήξει η θητεία της – και στη συνέχεια άσκησε κρυφά πιέσεις για την εταιρεία, σε ενδεχόμενη παραβίαση των κανόνων δεοντολογίας της ΕΕ.

Εκείνη την εποχή, η Uber δεν ήταν απλώς μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες στον κόσμο – ήταν μια από τις πιο αμφιλεγόμενες, με δικαστικές υποθέσεις, με ισχυρισμούς για σεξουαλική παρενόχληση και σκάνδαλα για παραβίαση δεδομένων. Ο Τράβις Κάλανικ αναγκάστηκε να αποχωρήσει το 2017 από την εταιρία.

Θεαματική βοήθεια από Μακρόν

Το Παρίσι ήταν η σκηνή του πρώτου ευρωπαϊκού λανσαρίσματος της Uber και συνάντησε σθεναρή αντίσταση από τον κλάδο των ταξί, με αποκορύφωμα τις βίαιες διαμαρτυρίες στους δρόμους.

Τον Αύγουστο του 2014, ένας φιλόδοξος πρώην τραπεζίτης ονόματι Εμανουέλ Μακρόν είχε μόλις διοριστεί υπουργός Οικονομίας. Είδε την Uber ως πηγή ανάπτυξης και αναγκαίων νέων θέσεων εργασίας και ήταν πρόθυμος να βοηθήσει.

Εκείνον τον Οκτώβριο, πραγματοποίησε μια συνάντηση με τον κ. Κάλανικ και άλλα στελέχη και λομπίστες, η οποία σηματοδότησε την έναρξη μιας μακράς -αλλά ελάχιστα δημοσιοποιημένης- θητείας ως υπέρμαχος των συμφερόντων της αμφιλεγόμενης εταιρείας στην κυβέρνηση.

Ο λομπίστας της Uber Mark MacGann περιέγραψε τη συνάντηση ως «θεαματική. Όπως δεν έχω ξαναδεί», «Θα χορέψουμε σύντομα», πρόσθεσε.

«Εξαιρετικά ευγνώμων»


Ο «Εμανουέλ» και ο «Τράβις» σύντομα συνομίλησαν με τα μικρά ονόματα και συναντήθηκαν τουλάχιστον τέσσερις φορές, όπως δείχνουν τα αρχεία – στο Παρίσι και στο συνέδριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας.

Κάποια στιγμή η Uber έγραψε στον κ. Μακρόν ότι ήταν «εξαιρετικά ευγνώμων». «Το καλωσόρισμα που λαμβάνουμε είναι ασυνήθιστο στις σχέσεις κυβέρνησης-βιομηχανίας».

Οι Γάλλοι οδηγοί ταξί εξοργίστηκαν ιδιαίτερα από το λανσάρισμα το 2014 της UberPop – μιας υπηρεσίας που επέτρεπε σε μη αδειοδοτημένους οδηγούς να προσφέρουν διαδρομές, σε πολύ χαμηλότερες τιμές.

Τα δικαστήρια και το κοινοβούλιο την απαγόρευσαν, αλλά η Uber συνέχισε τη λειτουργία της υπηρεσίας καθώς αμφισβητούσε το νόμο.

Ο κ. Μακρόν δεν πίστευε ότι υπήρχε μέλλον για την UberPop, αλλά συμφώνησε να συνεργαστεί με την εταιρεία για να ξαναγράψει τους νόμους της Γαλλίας που διέπουν τις άλλες υπηρεσίες της.

«Η Uber θα παράσχει ένα περίγραμμα για ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τις κοινές διαδρομές. Θα συνδέσουμε τις αντίστοιχες ομάδες μας για να αρχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε μια εφικτή πρόταση που θα μπορούσε να γίνει το επίσημο πλαίσιο στη Γαλλία», αναφέρεται σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Τράβις Κάλανικ προς τον κ. Μακρόν.

Στις 25 Ιουνίου 2015, οι διαμαρτυρίες έγιναν βίαιες και μια εβδομάδα αργότερα ο κ. Μακρόν έστειλε μήνυμα στον κ. Κάλανικ με μια προφανή προσφορά βοήθειας.

«Θα διορθώσω τον νόμο»


«Εγώ θα τους συγκεντρώσω όλους την επόμενη εβδομάδα για να προετοιμάσω τη μεταρρύθμιση και να διορθώσω τον νόμο».

Την ίδια ημέρα, η Uber ανακοίνωσε την αναστολή της UberPop στη Γαλλία. Μήνες αργότερα ο κ. Μακρόν υπέγραψε διάταγμα για τη χαλάρωση των απαιτήσεων για την αδειοδότηση των οδηγών της Uber.

Η έκταση της σχέσης του σημερινού προέδρου της Γαλλίας με την αμφιλεγόμενη παγκόσμια εταιρεία που λειτουργούσε κατά παράβαση της γαλλικής νομοθεσίας δεν είχε αποκαλυφθεί μέχρι τώρα.

Εκπρόσωπος του κ. Μακρόν δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα: «Τα καθήκοντά του τον οδήγησαν φυσικά να συναντήσει και να αλληλεπιδράσει με πολλές εταιρείες που εμπλέκονται στην απότομη αλλαγή που προέκυψε εκείνα τα χρόνια στον τομέα των υπηρεσιών, η οποία έπρεπε να διευκολυνθεί με το ξεκλείδωμα των διοικητικών και νομοθετικών εμποδίων».

Ρυθμιστής που έγινε λομπίστας

Οι φάκελοι αποκαλύπτουν επίσης πώς η σχέση της Uber με μία από τις κορυφαίες αξιωματούχους της Ευρώπης, την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Neelie Kroes, ξεκίνησε σημαντικά νωρίτερα και ήταν βαθύτερη από ό,τι ήταν γνωστό, θέτοντάς την σε προφανή παραβίαση των κανόνων που διέπουν τη συμπεριφορά των επιτρόπων.

Αποκαλύπτουν ότι βρισκόταν σε συζητήσεις για να συμμετάσχει στο συμβουλευτικό συμβούλιο της Uber πριν καν εγκαταλείψει την τελευταία της ευρωπαϊκή θέση τον Νοέμβριο του 2014.

Ως επίτροπος, η κ. Kroes επέβλεπε την ψηφιακή πολιτική και την πολιτική ανταγωνισμού , διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στο χτύπημα της Microsoft και της Intel με τεράστια πρόστιμα.

Αλλά από όλες τις εταιρείες στις οποίες θα μπορούσε να εργαστεί μετά την αποχώρησή της, η Uber ήταν μια ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη επιλογή. Στην πατρίδα της, την Ολλανδία, η υπηρεσία διαμοιρασμού διαδρομών UberPop είχε επίσης προκαλέσει νομικά και πολιτικά προβλήματα.

Οι οδηγοί της Uber συνελήφθησαν τον Οκτώβριο του 2014 και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ένας δικαστής στη Χάγη απαγόρευσε την UberPop, απειλώντας με πρόστιμα έως και 100.000 ευρώ. Τον Μάρτιο του 2015, η ολλανδική αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στα γραφεία της Uber στο Άμστερνταμ.

Τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αναφέρουν ότι η κ. Kroes τηλεφώνησε σε υπουργούς και άλλα μέλη της κυβέρνησης για να τους πείσει να υποχωρήσουν κατά τη διάρκεια της επιδρομής. Κατά τη διάρκεια μιας άλλης επιχείρησης μια εβδομάδα αργότερα, η κ. Kroes επικοινώνησε και πάλι με έναν Ολλανδό υπουργό, όπως δείχνουν τα αρχεία της Uber, και, σύμφωνα με τα λόγια ενός μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, «παρενόχλησε» τον επικεφαλής της ολλανδικής δημόσιας υπηρεσίας.

Ένα εσωτερικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συμβούλευε το προσωπικό να μην συζητήσει την άτυπη σχέση της προς τα έξω: «Η φήμη της από τη μία και η ικανότητά μας να διαπραγματευόμαστε λύσεις στην Ολλανδία και αλλού από την άλλη θα πληγούν από οποιεσδήποτε περιστασιακές αναφορές εντός ή εκτός γραφείου».