Με την οικονοµία της Τουρκίας να βυθίζεται σε πρωτοφανή κρίση, την αντιπολίτευση να συγκροτεί κοινό µέτωπο και τη δηµοτικότητά του σε ελεύθερη πτώση έπειτα από 20 χρόνια στην εξουσία, ο Ερντογάν δίνει «µάχες» εντυπωσιασµού στο εξωτερικό, µε απώτερο στόχο να κερδίσει την πιο δύσκολη µάχη στην ιστορία του, στο εσωτερικό. Λιγότερο από έναν χρόνο µέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2023 και µε τα σενάρια πρόωρων εκλογών να φουντώνουν, ο Τούρκος πρόεδρος «επενδύει» εκτός συνόρων για να βοηθήσει στην επίλυση των προβληµάτων στο εσωτερικό, εν µέρει από οικονοµική ανάγκη και εν µέρει από πολιτική σκοπιµότητα.
Ενώ ο ηγέτης της Τουρκίας κατηγορείται για αδράνεια στο εσωτερικό,τηρεί ολοένα και πιο δυναµική στάση στο εξωτερικό, από την Ανατολική Ευρώπη έως την Κεντρική Ασία. Από τα παζάρια µε το ΝΑΤΟ για την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας και την απειλή νέας επίθεσης κατά των Κούρδων στη Βόρεια Συρία µέχρι το διπλό «παιχνίδι» µε Ρωσία και Ουκρανία και τις εθνικιστικές κορώνες και τις εµπρηστικές δηλώσεις του προς την Ελλάδα, ο Ερντογάν προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει το Ουκρανικό για να ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση της Άγκυρας.
Παράλληλα, θέλει να ενεργοποιήσει το εθνικιστικό αίσθηµα και να αποπροσανατολίσει από την οικονοµική κρίση, που «γονατίζει» τους πολίτες στη γείτονα.
H Αγκυρα είναι σηµαντικός προµηθευτής drones και πυροµαχικών στην Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα τοποθετείται ως διαµεσολαβητής για την ειρήνη και αρνείται να υιοθετήσει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας. Eχει µεγάλο οικονοµικό µερίδιο και στις δύο χώρες και θέλει να το διατηρήσει, ενώ το ανατολίτικο παζάρι συνεχίστηκε και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, µε τον Ερντογάν να απειλεί αρχικά ότι θα εµποδίσει τη Σουηδία και τη Φινλανδία να ενταχθούν στη Συµµαχία και τελικά να υποχωρεί, λαµβάνοντας εγγυήσεις για το Κουρδικό.
Η πάγια προεκλογική «συνταγή» του, να διεγείρει δηλαδή το εθνικιστικό αίσθηµα, βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα, την οποία χαρακτηρίζει εξωτερική απειλή για το έδαφος της Τουρκίας, αλλά και στον κουρδικό αυτονοµισµό, µε τον Ερντογάν να δηµιουργεί την αίσθηση ότι η χώρα αντιµετωπίζει επιθέσεις από τις οποίες µόνο εκείνος µπορεί να την προστατεύσει.
Για γεωγραφικούς και γεωπολιτικούς λόγους, οι δυτικοί σύµµαχοι, ωστόσο, χρειάζονται τη συνεργασία της Τουρκίας, λένε οι αναλυτές. Η νευραλγική παρουσία της στη Μέση Ανατολήκαι κατά µήκος της Μαύρης Θάλασσαςτην καθιστά απαραίτητο εταίρο, ακόµα κι αν είναι αναξιόπιστος. «Για τη ∆ύση, η Ρωσία είναι η κρίση, ο Πούτιν είναι η µεγάλη απειλή και ξαφνικά αυτό κάνει τον Ερντογάν πιο σηµαντικό, πιο αποδεκτό και τις υπερβολές του πιο ανεκτές», εξηγεί ο Kαραµπεκίρ Ακογιονλού, λέκτορας Πολιτικής και ∆ιεθνών Σχέσεων στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS) του Πανεπιστηµίου του Λονδίνου.
«Αυτό του λύνει τα χέρια στο εσωτερικό και του δίνει µια αίσθηση αναγκαιότητας στην παγκόσµια σκηνή, γεγονός που εκµεταλλεύεται στο µέγιστο».
Κίνδυνος χρεοκοπίας
Μέχρι το τέλος του επόµενου Ιουνίου, θα ζητήσει από τους ψηφοφόρους να τον επανεκλέξουν για τρίτη θητεία, ενώ το κυβερνών Κόµµα του, ∆ικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), θα δώσει µάχη για να αυξήσει το µερίδιό του στο Κοινοβούλιο, καθώς έχασε την απόλυτη πλειοψηφία το 2015. Μέχρι στιγµής, οι περισσότερες δηµοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο Ερντογάν αγωνίζεται να προσελκύσει περισσότερες ψήφους από τους αντιπάλους του, που αναµένεται να κατέβουν µε κοινό υποψήφιο. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν ελέγχει µεγάλο µέρος των µέσων ενηµέρωσης και του δικαστικού σώµατος, η νίκη του δεν θεωρείται σε καµία περίπτωση δεδοµένη. Αυτό οφείλεται σε µεγάλο βαθµό στην καταστροφική πορεία της τουρκικής οικονοµίας, η οποία κινδυνεύει να πέσει στον λάκκο της χρεοκοπίας, όπως προειδοποίησε πρόσφατα ο άλλοτε στενός συνεργάτης του Ερντογάν, πρώην υπουργός Οικονοµίας και νυν πρόεδρος του αντιπολιτευόµενου Κόµµατος της ∆ηµοκρατίας και της Προόδου (Deva), Αλί Μπαµπατζάν.
Ο πληθωρισµός αγγίζει πλέον το 80%, σε µεγάλο βαθµό λόγω της οικονοµικής κακοδιαχείρισης του ίδιου του Ερντογάν. Το τουρκικό νόµισµα έχει υποχωρήσει περισσότερο από 60% τα τελευταία δύο χρόνια.
Η ενεργοποίηση του εθνικιστικού αισθήµατος, οι τεχνητές συγκρούσεις και η διφορούµενη στάση της ∆ύσης απέναντί του
Μέσα στο κλίµα της ανασφάλειας ο ίδιος ο Ερντογάν παρουσιάζεται ως «παράγοντας ασφάλειας» και συνέχειας. Όλες οι εκλογές από το 2014 στη χώρα πραγµατοποιήθηκαν σε ένα περιβάλλον υπαρξιακής κρίσης, που γίνεται όλο και πιο έντονο κάθε φορά που οι άνθρωποι οδεύουν στις κάλπες. «Κοιτάζοντας την οικονοµική κατάσταση και τις βραχυπρόθεσµες προοπτικές του πολέµου στην Ουκρανία, δεν υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ. Οι πολιτικές που ακολουθούνται δείχνουν ότι ο πληθωρισµός θα συνεχίσει να αυξάνεται, η ζωή θα γίνει πιο ακριβή και πιο απελπισµένη για τον µέσο Τούρκο πολίτη», προέβλεψε ο Ακογιονλού.
Πίεση εκλογικού σώματος
Ορισµένες από τις κρίσεις που βλέπουµε τώρα είναι πιθανό να εντείνονται τεχνητά, για να πιέσουν το εκλογικό σώµα, λένε οι αναλυτές. Οι ψηφοφόροι καλούνται, λοιπόν, να αποφασίσουν εάν οι πολιτικές του Ερντογάν είναι η απάντηση σε έναν όλο και πιο αβέβαιο κόσµο ή η αιτία του. Και σε περίπτωση που τον καταψηφίσουν θα πρέπει να επιλέξουν έναν ηγέτη που θα βγάλει την Τουρκία από τον φαύλο κύκλο.
Ο Ερντογάν, όµως, δυσκολεύεται να αποδεχθεί τις εκλογικές αποτυχίες. Σε ένα τέτοιο σενάριο προκύπτει το θέµα των κυρώσεων που θα έπρεπε να του επιβάλει η ∆ύση, από τις κυρώσεις και το εµπάργκο όπλων µέχρι την αποβολή από το Συµβούλιο της Ευρώπης.
