Η ανάδειξη της Λιζ Τρας στην πρωθυπουργία της Βρετανίας (56η στο αξίωμα, 4η στη σειρά μέσα σε μια εξαετία για τους Τόρις και 3η γυναίκα πρωθυπουργός, μετά τη Μάγκαρετ Θάτσερ και την Τερέζα Μέι) είναι γεγονός από τις αρχές της εβδομάδας, καθώς κέρδισε με 57,4% και 81.326 ψήφους τον εσωκομματικό της αντίπαλο, Ρίσι Σούνακ, στη μάχη διαδοχής των Τόρις. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών ανέλαβε και επίσημα τα πρωθυπουργικά καθήκοντα από τον Μπόρις Τζόνσον την προηγούμενη Τρίτη, αφού έλαβε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τη βασίλισσα Ελισάβετ σε ταξίδι-αστραπή στο κάστρο Μπαλμόραλ της Σκωτίας.
Ολα αυτά εν μέσω περιορισμένου ενθουσιασμού σε μια Βρετανία με υψηλό πληθωρισμό και εν αναμονή ενός δύσκολου χειμώνα. Και με τη Λιζ Τρας να έχει απέναντί της τη δυσπιστία της Ε.Ε. προς το πρόσωπό της, καθώς η θητεία της στο υπουργείο Εξωτερικών την ανέδειξε ως διάδοχο του Τζόνσον, που αναμένεται να μεγαλώσει ακόμα περισσότερο το χάσμα που χωρίζει ήδη τη μία από την άλλη πλευρά της Μάγχης. Δεν είναι τυχαίος ο καυστικός χαρακτηρισμός της από τη γαλλική εφημερίδα «Les Echos», όχι ως «dame de fer» («σιδηρά κυρία»), όπως πολλοί την έχουν χαρακτηρίσει, βλέποντάς την ως… νέα Θάτσερ, αλλά ως «girouette de fer», δηλαδή σιδερένιο «κοκοράκι οροφής». Κοινώς, ανεμοδούρα. Μια επίκριση για το γεγονός ότι η Τρας έχει αλλάξει τόσο πολιτικές συμμαχίες (στα νιάτα της είχε ταχθεί με τους Φιλελεύθερους) όσο και στάση για το Brexit, αφού προ δημοψηφίσματος το 2016 ήταν υπέρ του «Bremain». Αλλωστε, εκείνη ήταν που στα τέλη Αυγούστου είχε απαντήσει άκομψα, σε εσωκομματική συγκέντρωση, στην ερώτηση «Ο πρόεδρος Μακρόν είναι φίλος ή εχθρός;» πως «Η ετυμηγορία δεν έχει βγει ακόμη», για να σπεύσει να τη διορθώσει ο τότε πρωθυπουργός ακόμη, Μπόρις Τζόνσον, πως ο Γάλλος πρόεδρος είναι «πολύ καλός φιλαράκος» («tres bon buddy»).
Τι σηματοδοτεί όμως η ανάδειξη της Λιζ Τρας στη βρετανική πρωθυπουργία; «Θα αντιμετωπίσω κατά μέτωπο την ενεργειακή κρίση που σφυρηλάτησε ο πόλεμος του Πούτιν. Θα αναλάβω δράση αυτή την εβδομάδα, για να διαχειριστώ τους λογαριασμούς της ενέργειας και να εξασφαλίσω τη μελλοντική ενεργειακή παροχή. Φέρνοντας αποτέλεσμα στην οικονομία, την ενέργεια και στο NHS (βρετανικό σύστημα Υγείας), θα βάλουμε το έθνος μας στον δρόμο της μακροχρόνιας επιτυχίας», είπε, παρουσιάζοντας τις προτεραιότητες της θητείας της και απορρίπτοντας το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών.
57,4% των ψηφοφόρων των Τόρις εμπιστεύτηκαν την πρώην ΥΠ.ΕΞ. για την «καυτή καρέκλα» στο Νησί
Οι συνθήκες, βέβαια, κατά τις οποίες αναλαμβάνει η κυρία Τρας κάθε άλλο παρά εύκολες είναι. Η Τράπεζα της Αγγλίας αναμένει ο πληθωρισμός στη Βρετανία να εκτοξευθεί στο 13% και η χώρα να έχει μπει σε ύφεση πριν από το τέλος του έτους. Η Goldman Sachsπροβλέπει άνοδο του πληθωρισμού έως και 22%.
Άνω των 3.500 λιρών
Οι εκτιμήσεις των αναλυτών είναι πως ο μέσος λογαριασμός των νοικοκυριών θα υπερβεί τις 3.500 λίρες σε ετήσια βάση τον Οκτώβριο, έναντι περίπου 1.200 λιρών πέρυσι, για να φτάσει το 2023 τις 6.000 λίρες. Η ομάδα των οικονομολόγων της Λιζ Τρας, με επικεφαλής πλέον, όπως ανακοινώθηκε, στο υπουργείο Οικονομικών τον πιστό της σύμμαχο Κουάσι Κουαρτένγκ, πρώην υπουργό Επιχειρήσεων και Ενέργειας, έχει διευκρινίσει πως το πακέτο μέτρων που ετοιμάζονται δεν θα ξεπεράσει τα 100 δισ. λίρες, με το BBCκαι άλλα μεγάλα βρετανικά Μέσα να προδιαγράφουν «πάγωμα» στους ενεργειακούς λογαριασμούς στις 2.500 λίρες για το επόμενο 18μηνο.
Ωστόσο, η βρετανική κυβέρνηση είναι πιεσμένη και δεν αποκλείονται οι αντιδράσεις, καθώς μάλιστα η νέα πρωθυπουργός βρίσκεται αντιμέτωπη με το μεγαλύτερο απεργιακό κύμα εδώ και δεκαετίες από σειρά εργαζομένων (σιδηροδρομικοί, λιμενεργάτες, υγειονομικοί, πανεπιστημιακοί, δικηγόροι), που διαμαρτύρονται για την εκτόξευση του κόστους ζωής.
22% πληθωρισμό στη Μεγάλη Βρετανία προβλέπει μέχρι το τέλος του έτους η Goldman Sachs
Τα πράγματα όμως ίσως να είναι χειρότερα στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής έναντι της Ε.Ε. όσον αφορά το Brexit. Η Βρετανία έχει έως τις 15 Σεπτεμβρίου για να απαντήσει στη νομική δράση που έχουν αναλάβει σε βάρος της οι Βρυξέλλες.
Σύμφωνα με τους «Financial Times», η Τρας σκέφτεται να ενεργοποιήσει το περίφημο Αρθρο 16 του πρωτοκόλλου, το οποίο είναι γνωστό ως το «κουμπί», που θα ξεκινούσε έναν εμπορικό πόλεμο μεταξύ των δύο πλευρών. Το νομοσχέδιό της για το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας ανοίγει τον δρόμο στους υπουργούς να κάνουν φύλλο και φτερό τη συμφωνία με τους Ευρωπαίους πρώην εταίρους, ενώ, όπως αναφέρει στο Euronews ο Αναντ Μένον, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης «UK in a Changing Europe», ακόμα και αν αποσύρει το νομοσχέδιο, θα είναι πολύ δύσκολο να καταλήξουν σε μια λύση οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε.
