Το Πατριαρχείο Μόσχας «βάζει πόδι» στην Κύπρο; - Οι ισορροπίες στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου η εμπλοκή της Ρωσίας

Η κρισιμότητα της κατάστασης της υγείας του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσόστομου Β’, ο οποίος είχε υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις και ταλαιπωρείται από μεταστάσεις του καρκίνου στο πάγκρεας έχει εμμέσως ενεργοποιήσει τις διαδικασίες για τη διαδοχή με το παρασκήνιο να είναι έντονο και τις ισορροπίες λεπτές λόγω της διαδικασίας και του χαρακτήρα της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου.

Υπενθυμίζεται ότι η Εκκλησία της Κύπρου είναι η μοναδική Εκκλησία που η αυτοκεφαλία, της αποδόθηκε από Οικουμενική Σύνοδο και συγκεκριμένα τον 8ο κανόνα της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου της Εφέσου το 431 μ.Χ. και η μοναδική αρχαία Αυτοκέφαλη Εκκλησία με αποτέλεσμα να είναι η πρώτη τη τάξει μετά τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία ενώ ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου απολαμβάνει αυτοκρατορικά προνόμια.

Παρά το γεγονός ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου έχει στείλει το μήνυμα ότι ακόμα είναι εν ζωή, δεν σκοπεύει να παραιτηθεί και ασκεί κανονικά τα καθήκοντά του, η συζήτηση για τη διαδοχή του είναι σε εξέλιξη. Καταλύτης για την εξέλιξη της συζήτησης είναι ο τρόπος εκλογής του προκαθημένου καθώς διαφέρει από εκείνον της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδος και της ημιαυτόνομης Εκκλησίας της Κρήτης.

Οι τρεις ιεράρχες που θα αποτελέσουν το τριπρόσωπο από το οποίο θα προκύψει ο νέος Αρχιεπίσκοπος μετά από ψηφοφορία των μελών της Ιεράς Συνόδου δεν προκύπτουν από ανάλογη ψηφοφορία πάλι των μελών της Ιεράς Συνόδου αλλά των πολιτών. Συγκεκριμένα, οι Κύπριοι πολίτες και όσοι ξένοι μένουν στο νησί έναν χρόνο πριν την εκλογή του τριπρόσωπου μπορούν να προσέλθουν στη διαδικασία, να γράψουν σε ένα χαρτί το όνομα που θεωρούν καταλληλότερο για την θέση του Αρχιεπισκόπου κάτι που σημαίνει ότι όλοι οι ιεράρχες είναι εν δυνάμει υποψήφιοι.

Η εμπλοκή των πιστών στη διαδικασία εκλογής εισάγει διαφορετικά κριτήρια στη διαδικασία, όπως η δημοφιλία, η προβολή και το επικοινωνιακό χάρισμα. Για τον λόγο αυτό διενεργούνται και δημοσκοπήσεις οι οποίες αποτυπώνουν το γενικό αίσθημα όπως διαμορφώνεται.

Σε δημοσκόπηση που είχε δημοσιευθεί στο REPORTER τον περασμένο Απρίλιο πρώτος στην κούρσα για τη διαδοχή εμφανιζόταν με 28% ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος, ο οποίος είχε διεκδικήσει τη θέση του Αρχιεπισκόπου και στις προηγούμενες Αρχιεπισκοπικές εκλογές, δεύτερος ο μητροπολίτης Ταμασού και Ορεινής Ησαΐας, με 18%, στην τρίτη θέση o Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος με 8%, ενώ ακολουθούσαν οι Μητροπολίτες Μόρφου Νεόφυτος με 6% και Κωνσταντίας Βασίλειος με 4%.

Ο παράγοντας Ρωσία-Πατριαρχείο Μόσχας

Η κατάσταση περιπλέκεται λόγω των σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ της Ρωσίας και κατ’ επέκταση του Πατριαρχείου Μόσχας με ιεράρχες της Κύπρου καθώς και των πολλών Ρώσων που διαμένουν στη χώρα και έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν στον πρώτο γύρο των αρχιεπισκοπικών εκλογών.

Στην περιοχή της Λεμεσού ειδικά, ο αριθμός των Ρώσων που διαμένουν είναι πολύ μεγάλος με αποτέλεσμα να υπάρχει η υποψία ότι μπορεί να προκύψει κατευθυνόμενη μαζική προσέλευση υπέρ συγκεκριμένου υποψηφίου.

Το ξέσπασμα του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, η στάση του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου

Το τοπίο προς το παρόν παραμένει αχαρτογράφητο καθώς οι αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν τον Οκτώβριο του 2020 λόγω της μνημόνευσης του Μητροπολίτη Ουκρανίας Επιφάνιου από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο που σήμανε και την αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, δημιούργησαν ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Τέσσερις Κύπριοι Μητροπολίτες (οι Κύκκου, Λεμεσού, Ταμασού και Αμαθούντος) με κοινή τους δήλωση κατηγόρησαν ευθέως τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο για «κατάφωρη παραβίαση τοῦ συνοδικοῦ, συλλογικοῦ καί δημοκρατικοῦ πολιτεύματος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Παράλληλα εκδηλώνονταν σποραδικές αντιδράσεις εναντίον της αυτοκέφαλης εκκλησίας της Ουκρανίας και υπέρ της Ρωσικής Εκκλησίας.

Το ξέσπασμα του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, η στάση του Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλου υπέρ του πολέμου και η απομόνωση της Ρωσικής Εκκλησίας από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην κατάσταση υγείας του Αρχιεπισκόπου μετέβαλε τη στάση ιεραρχών.

Αποτέλεσμα ήταν οι Μητροπολίτες Λεμεσού και Ταμασού να επισκεφθούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο ώστε να επιχειρήσουν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια του μητροπολίτη Κύκκου Νικηφόρου, ο οποίος είχε κυκλοφορήσει βιβλίο για το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα υποστηρίζοντας τις ρωσικές θέσεις και η στήριξή του σε κάποιον από τους δύο παραπάνω Μητροπολίτες να τίθεται εν αμφιβόλω.

Την ίδια ώρα, ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας Βασίλειος εμφανίζεται να έχει ανεβασμένες μετοχές, με κυπριακά ΜΜΕ να κάνουν λόγο για στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο πρόσωπό του.