Την περασμένη εβδομάδα, τα μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν δηλώσεις του Σάμεχ Σούκρι, υπουργού Εξωτερικών της Αιγύπτου, στις οποίες ανέφερε: «Υπάρχουν λιβυκά κόμματα που προσκολλώνται στην εξουσία, γεγονός που περιπλέκει το σκηνικό στη χώρα», ξεκινάει το άρθρο του ο δρ Αλί Χουσεΐν Μπακίρ (στη φωτογραφία αρχείου από το Twitter συνάντηση Μητσοτάκη - Αλ Σίσι).

Με φόντο τη διαμάχη Καΐρου - Άγκυρας

Και συνεχίζει: Ο Σούκρι ζήτησε «σεβασμό για τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, καθώς και σεβασμό στο βήμα σχηματισμού της νέας κυβέρνησης», σημειώνοντας ότι «δεν υπάρχει αποφασιστική δράση για την έξοδο των ξένων δυνάμεων από τη Λιβύη παρ’ όλες τις δεσμεύσεις» και ότι η Τουρκία δεν έχει κάνει καμία αλλαγή που θα συνέβαλε στην ανάπτυξη των σχέσεων με την Αίγυπτο.

Οι δηλώσεις του Σούκρι έγιναν με φόντο την αναζωπύρωση της διαμάχης μεταξύ Καΐρου και Αγκυρας για την κατάσταση στη Λιβύη και την κλιμάκωση της Ελλάδας κατά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στις 3 Οκτωβρίου, υψηλόβαθμη τουρκική αντιπροσωπεία, που περιλάμβανε τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ, Αμυνας Χουλουσί Ακάρ, Εμπορίου Μεχμέτ Μους, τον διευθυντή επικοινωνιών του προέδρου, Φαχρετίν Αλτούν, και τον προεδρικό εκπρόσωπο, Ιμπραήμ Καλίν, επισκέφθηκε την πρωτεύουσα της Λιβύης, Τρίπολη.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, τα δύο μέρη υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης που ορίζει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης σε πρακτικά, τεχνικά, νομικά και εμπορικά θέματα στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, την ανταλλαγή εμπειριών και εκπαίδευσης, τη διασφάλιση κοινών συμφερόντων, την άδεια εξερεύνησης και γεωτρήσεων, καθώς επίσης τη δραστηριοποίηση και καθιέρωση συνεργασίας μεταξύ τουρκικών και λιβυκών εταιρειών στον τομέα αυτόν που θα βασίζεται στην αρχή του αμοιβαίου κέρδους.

Η αναστάτωση της Αθήνας

Το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας ήταν κρίσιμο και φαίνεται ότι ήρθε ως απάντηση στα βήματα που έγιναν από την Ελλάδα και την Αίγυπτο σχετικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη.

Η Αθήνα είναι αναστατωμένη και ταυτόχρονα επηρεασμένη από την κατάσταση αποκλιμάκωσης, που συνεχίζεται για περισσότερο από έναν χρόνο στην περιοχή, καθώς έχει οδηγήσει στη διάλυση της συμμαχίας της, η οποία περιλαμβάνει, μαζί με την Κύπρο και την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και τη Γαλλία, που υποτίθεται ότι θα απομόνωνε θαλάσσια την Τουρκία το 2019.

Με τη βελτίωση των σχέσεων της Άγκυρας με τις χώρες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, στην Ελλάδα απομένει μόνο η Αίγυπτος.

Η εγκατάλειψη του «EastMed»

Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος αύξησε την πίεση στην ελληνική πλευρά, καθώς η ανάγκη της Ευρώπης για φυσικό αέριο υπαγορεύει να εγκαταλείψουν έργα πολιτικού χαρακτήρα προς όφελος έργων οικονομικής σκοπιμότητας, που σ’ αυτή την περίπτωση σημαίνει εγκατάλειψη του «EastMed».

Ενα έργο στο οποίο βασιζόταν η Ελλάδα για να αποδείξει αυτό που ισχυρίζεται, δηλαδή να προασπίσει τα συμφέροντά της έναντι της Τουρκίας, ίσως αντιτιθέμενη στον αγωγό Ισραήλ - Τουρκίας.

Εδώ και αρκετούς μήνες, η Ελλάδα ηγείται μιας κλιμακούμενης εκστρατείας στην Ουάσινγκτον και στις δυτικές πρωτεύουσες εναντίον της Αγκυρας. Τεθωρακισμένα οχήματα αμερικανικής κατασκευής έχουν σταλεί στα νησιά που γειτνιάζουν με τις τουρκικές ακτές, τα οποία υποτίθεται ότι είναι αποστρατικοποιημένα με βάση τις διεθνείς συμφωνίες.

Λάθη της Αιγύπτου

Η Αθήνα φαινόταν να βιάζεται να σαμποτάρει την αιγυπτιακή-τουρκική προσέγγιση. Από φόβο μήπως χάσει το τελευταίο της χαρτί.

Από την άλλη, το Κάιρο επανέλαβε τα ίδια προηγούμενα λάθη στη Λιβύη. Αφού απέτυχε το στοίχημά της με τον εγκληματία πολέμου (σ.σ.: ο χαρακτηρισμός του συγγραφέα) Χαλίφα Χαφτάρ και το στρατιωτικό του πραξικόπημα ως αποτέλεσμα της τουρκικής επέμβασης, φαινόταν να προσπαθεί να επαναλάβει το παιχνίδι, με διαφορετικό τρόπο αυτή τη φορά, υποστηρίζοντας τον Φατί Μπασάγκα, ο οποίος με τη σειρά του προσπάθησε τον περασμένο Αύγουστο να καταλάβει την εξουσία και ειπώθηκε τότε πως η τουρκική επέμβαση εμπόδισε για άλλη μια φορά την επίτευξη των στόχων του στρατοπέδου που εκπροσωπεί.

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο

Μετά από αυτά τα γεγονότα, η τουρκική και η λιβυκή κυβέρνηση υπέγραψαν μνημόνιο συνεννόησης στις 3 Οκτωβρίου, το οποίο φαινόταν να κόβει τον δρόμο για την Ελλάδα και την Αίγυπτο, να εγγυάται τα δικαιώματα της Άγκυρας και της Τρίπολης και να ενισχύει τη συνεργασία τους.

Αντί όμως να λάβει το μήνυμα, ο Έλληνας ΥΠ.ΕΞ. έσπευσε σε συνάντηση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του στο Κάιρο, για να καταδικάσει την τουρκολιβυκή συμφωνία, και οι δύο πλευρές εξέδωσαν δηλώσεις εχθρικές προς τη λιβυκή κυβέρνηση και την Τουρκία.

kmkjkj

Η κυβέρνηση της Λιβύης απάντησε στην αιγυπτιακή πλευρά, κατηγορώντας την για κραυγαλέα παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Λιβύης, και θεώρησε ότι η θέση του Καΐρου ήταν αδικαιολόγητη και απαράδεκτη και ότι η Αίγυπτος πρέπει να αναθεωρήσει τη θέση της.

Οσο για την τουρκική πλευρά, απάντησε ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να παρέμβει σε μια συμφωνία μεταξύ δύο ανεξάρτητων, κυρίαρχων κρατών.

Αυτό που προκαλεί έκπληξη στη θέση της Αιγύπτου είναι ότι αντιτίθεται σε μια συμφωνία από την οποία δεν βλάπτεται και που εγγυάται τα δικαιώματα του λιβυκού λαού στα νερά νότια της Κρήτης απέναντι στις ελληνικές φιλοδοξίες.

Αν και η Τουρκία απέφυγε να απαντήσει άμεσα στην Αίγυπτο και απευθύνθηκε μόνο στην Ελλάδα, ενώ υπέγραψε και εκτελεστικές συμφωνίες αμυντικού χαρακτήρα και ασφάλειας κατά την επίσκεψη του Ντμπεϊμπά στην Τουρκία την περασμένη εβδομάδα, το Κάιρο εξακολουθεί να κλιμακώνει και να προβαίνει σε προκλητικές δηλώσεις κατά της Τουρκίας, γνωρίζοντας ότι οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ του Καΐρου και της Άγκυρας εξακολουθούν να μην βρίσκονται σε ανοδική τροχιά, κάτι που προκαλεί το εύλογο ερώτημα «γιατί;».

Η Ελλάδα ως… λύση

Υπάρχουν εκείνοι που πιστεύουν ότι η πρόσφατη επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Αιγύπτου και η ιστορική κατάρρευση της αξίας του τοπικού νομίσματος καθιστούν την ικανότητα του αιγυπτιακού καθεστώτος να ελίσσεται πολιτικά πιο αδύναμη από ό,τι ήταν και μειώνει τον χώρο γι’ αυτόν τον ελιγμό, ωθώντας την Αίγυπτο να γίνει όμηρος υπολογισμών που σχετίζονται με το συμφέρον του καθεστώτος, και όχι του αιγυπτιακού κράτους.

Με άλλα λόγια, στο πλαίσιο της αναζήτησης οικονομικής βοήθειας για να απαλλαγεί από τη δύσκολη θέση του, ειδικά μετά τη μείωση της οικονομικής στήριξης που παρείχαν οι χώρες του Κόλπου, το αιγυπτιακό καθεστώς πιστεύει ότι η απόλυτη υποστήριξή του στις θέσεις της Ελλάδας κατά της Τουρκίας και των συμφερόντων του λιβυκού λαού θα εξασφαλίσει την απαραίτητη οικονομική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, θεωρώντας ότι η Αθήνα αποτελεί πύλη αυτής της υποστήριξης.

Υπάρχουν επίσης εκείνοι που πιστεύουν ότι το υπόβαθρο της αιγυπτιακής θέσης στη Λιβύη βασίζεται στην ιδέα της προσπάθειας εκμετάλλευσης του πλούτου της Λιβύης για να βγάλει το καθεστώς Σίσι από τη δύσκολη θέση του.

Ωστόσο, το Κάιρο θα μπορούσε να έχει πετύχει αυτό που εξυπηρετεί το συμφέρον του αιγυπτιακού λαού, συνεργαζόμενο με τη λιβυκή κυβέρνηση και την Τουρκία, αντί να υπονομεύει τη θέση τους και να απορρίπτει το δικαίωμα του λιβυκού λαού να προστατεύει τον πλούτο και τα δικαιώματά του από τις ελληνικές φιλοδοξίες.

Χωρίς το δίχτυ ασφαλείας

Το Κάιρο σήμερα είναι πιο αδύναμο απ' ό,τι πριν από  τρία χρόνια. Εκείνη την εποχή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ, η Γαλλία και η Ρωσία σχημάτισαν ένα δίχτυ ασφαλείας για τη στήριξη που παρείχε, μέσω της Αιγύπτου, στον πραξικοπηματία Χαφτάρ.

Σήμερα, όμως, η απεμπλοκή αυτών των πλευρών, πέρα από την επιδείνωση της πολιτικής και οικονομικής κατάστασής τους, τα καθιστά πολύ αδύναμα για να μπορούν να αλλάξουν κάτι από μόνα τους στην περιοχή, πέρα από τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Κατά συνέπεια, η λύση είναι το αιγυπτιακό καθεστώς να επαναξιολογήσει τη θέση του στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, με βάση ένα ρεαλιστικό όραμα.

Πηγή: arabi21.com, echedoros-a.gr