Τουρκικός αναθεωρητισμός: Οι μεθοδεύσεις της Άγκυρας και η ελληνική απάντηση με το Διεθνές Δίκαιο
Το δόγμα της Τουρκίας στην εξωτερική πολιτική ξεκινάει από τις ακτές της Λιβύης και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο περνάει από την Ελλάδα και το Αιγαίο Πέλαγος, με αιχμή του δόρατος τη «Γαλάζια Πατρίδα» φτάνοντας μέχρι τον Βόσπορο από τη μία και τη Συρία στα νοτιοανατολικά σύνορα της Τουρκίας.
Μία βαλβίδα εκτόνωσης του αναθεωρητικου παροξυσμού που επικρατεί στην Τουρκία, παροξυσμός ο οποίος κορυφώνεται όσο πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές, αναζητά, σύμφωνα με διπλωματικούς αναλυτές, η Άγκυρα.
Ο αναθεωρητισμός αυτός που διακατέχει στο σύνολό της το δόγμα της Τουρκίας στην εξωτερική πολιτική ξεκινάει από τις ακτές της Λιβύης και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο περνάει από την Ελλάδα και το Αιγαίο Πέλαγος, με αιχμή του δόρατος τη «Γαλάζια Πατρίδα» φτάνοντας μέχρι τον Βόσπορο από τη μία και τη Συρία στα νοτιοανατολικά σύνορα της Τουρκίας.
Σε μεγάλο βαθμό, ο αναθεωρητισμός της Τουρκίας περνάει μέσα από την ακύρωση των δύο βασικών συνθηκών του 20ου αιώνα που αφορούν την Τουρκία. Τη Συνθήκη της Λωζάννης και τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Κι αν το πρώτο είναι πολυπαραγοντικό, το δεύτερο περνάει μέσα από την κατασκευή του «Καναλιού της Κωνσταντινούπολης», της διώρυγας που θα περνάει δυτικά της Κωνσταντινούπολης και θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου, προσπερνώντας τις προβλέψεις του Μοντρέ, οι οποίες επανήλθαν στην επικαιρότητα μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο. Παρά το εξωπραγματικό κόστος της κατασκευής του υδάτινου δρόμου και των αντιδράσεων κατοίκων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι σχεδιασμοί προχωρούν κανονικά.
Η αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης «περνάει» μέσα από την επέκταση των ανατολικών συνόρων της Τουρκίας προς τη Συρία και την επιμήκυνση της ζώνης ελέγχου. Εδώ και δύο εβδομάδες η τουρκική πολεμική αεροπορία επιχειρεί στην περιοχή με αποκορύφωμα τις αεροπορικές επιδρομές σε βάσεις Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία και το βόρειο Ιράκ και την καταστροφή 89 στόχων. Την ίδια ώρα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επιτίθεται εναντίον των ΗΠΑ, ισχυριζόμενος ότι στηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία. «Η υποστήριξη ορισμένων συμμάχων, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, στις τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία είναι εμφανής. Τους είπα για τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία και είπα ότι οφείλονται στην υποστήριξη των ΗΠΑ. Εξήγησα ότι δεν θέλουμε δηλώσεις που παρουσιάζουν τους τρομοκράτες ως θύματα» ανέφερε ο κ. Τσαβούσογλου. Η Άγκυρα επιχειρεί να ασκήσει πίεση μέσω Συρία τόσο σε ΗΠΑ όσο και σε Ρωσία καθώς όπως έγινε γνωστό την περασμένη Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν εξέφρασε στον Tούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ τη «σθεναρή αντίθεσή του» σε νέα τουρκική χερσαία επιχείρηση ευρείας κλίμακας στη Συρία, εκφράζοντας ανησυχία για την πρόσφατη κλιμάκωση της βίας στην περιοχή των συνόρων» ενώ η Μόσχα επανέλαβε τη θέση ότι τυχόν νέα τουρκική χερσαία στρατιωτική επιχείρηση ευρείας κλίμακας θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή. Στη θέση του Διεθνούς Δικαίου, η Άγκυρα επιχειρεί την καθιέρωση συμφωνιών όπως το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και οι συμφωνίες με κράτη σε διακρατικό επίπεδο.
Οι οριακές πρωτοβουλίες της Άγκυρας, εκτιμούν αναλυτές, ότι εξυπηρετούν όχι μόνο το τουρκικό αναθεωρητικό δόγμα αλλά και την προσέγγιση Τούρκων ψηφοφόρων ενόψει των προεδρικών εκλογών. Κάθε αναφορά στους Κούρδους διεγείρει τα αντανακλαστικά των Τούρκων, ιδιαίτερα στις περιοχές της κεντρικής Τουρκίας που παραδοσιακά ψήφιζαν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε αντίθεση με τα φιλοκεμαλικά παράλια και τις φιλοκουρδικές ανατολικές περιοχές.
Ανασταλτικός παράγοντας σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο, αναδεικνύεται το πλέγμα συμμαχιών και συμφωνιών της Ελλάδας όπως και η γενικότερη εικόνα όπως διαμορφώνεται. Οι συμφωνίες Ελλάδας-Αιγύπτου σε μερική χάραξη ΑΟΖ, περιοχές έρευνας και διάσωσης (SAR) και υποθαλάσσιας σύνδεσης για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, οι σχέσεις αμοιβαίας κατανόησης και συνεννόησης με τη Μάλτα, η συμφωνία για τη χάραξη ΑΟΖ μεταξύ Ισραήλ-Λιβάνου και οι διακρατικές συμφωνίες με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο στο σχήμα 3+1 με τις ΗΠΑ, έχουν σύμφωνα με διπλωματικούς αναλυτές, ένα κοινό στοιχείο.
Πρόκειται για το Διεθνές Δίκαιο και τον σεβασμό στις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες, κάτι το οποίο καθιστά τη ρητορική και τις επιδιώξεις της Άγκυρας, μία «νησίδα αναθεωρητισμού» σε μία περιοχή που άπαντες οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν ότι προέχει η ηρεμία της. Το γεγονός αυτό, εκτιμάται, ότι οδηγεί την τουρκική ηγεσία σε επιδείξεις αναθεωρητισμού.
Ο αναθεωρητισμός αυτός που διακατέχει στο σύνολό της το δόγμα της Τουρκίας στην εξωτερική πολιτική ξεκινάει από τις ακτές της Λιβύης και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο περνάει από την Ελλάδα και το Αιγαίο Πέλαγος, με αιχμή του δόρατος τη «Γαλάζια Πατρίδα» φτάνοντας μέχρι τον Βόσπορο από τη μία και τη Συρία στα νοτιοανατολικά σύνορα της Τουρκίας.
Σε μεγάλο βαθμό, ο αναθεωρητισμός της Τουρκίας περνάει μέσα από την ακύρωση των δύο βασικών συνθηκών του 20ου αιώνα που αφορούν την Τουρκία. Τη Συνθήκη της Λωζάννης και τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Κι αν το πρώτο είναι πολυπαραγοντικό, το δεύτερο περνάει μέσα από την κατασκευή του «Καναλιού της Κωνσταντινούπολης», της διώρυγας που θα περνάει δυτικά της Κωνσταντινούπολης και θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου, προσπερνώντας τις προβλέψεις του Μοντρέ, οι οποίες επανήλθαν στην επικαιρότητα μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο. Παρά το εξωπραγματικό κόστος της κατασκευής του υδάτινου δρόμου και των αντιδράσεων κατοίκων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, οι σχεδιασμοί προχωρούν κανονικά.
Η αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης «περνάει» μέσα από την επέκταση των ανατολικών συνόρων της Τουρκίας προς τη Συρία και την επιμήκυνση της ζώνης ελέγχου. Εδώ και δύο εβδομάδες η τουρκική πολεμική αεροπορία επιχειρεί στην περιοχή με αποκορύφωμα τις αεροπορικές επιδρομές σε βάσεις Κούρδων μαχητών στη βόρεια Συρία και το βόρειο Ιράκ και την καταστροφή 89 στόχων. Την ίδια ώρα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επιτίθεται εναντίον των ΗΠΑ, ισχυριζόμενος ότι στηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία. «Η υποστήριξη ορισμένων συμμάχων, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, στις τρομοκρατικές οργανώσεις στη Συρία είναι εμφανής. Τους είπα για τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία και είπα ότι οφείλονται στην υποστήριξη των ΗΠΑ. Εξήγησα ότι δεν θέλουμε δηλώσεις που παρουσιάζουν τους τρομοκράτες ως θύματα» ανέφερε ο κ. Τσαβούσογλου. Η Άγκυρα επιχειρεί να ασκήσει πίεση μέσω Συρία τόσο σε ΗΠΑ όσο και σε Ρωσία καθώς όπως έγινε γνωστό την περασμένη Τετάρτη, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν εξέφρασε στον Tούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ τη «σθεναρή αντίθεσή του» σε νέα τουρκική χερσαία επιχείρηση ευρείας κλίμακας στη Συρία, εκφράζοντας ανησυχία για την πρόσφατη κλιμάκωση της βίας στην περιοχή των συνόρων» ενώ η Μόσχα επανέλαβε τη θέση ότι τυχόν νέα τουρκική χερσαία στρατιωτική επιχείρηση ευρείας κλίμακας θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή. Στη θέση του Διεθνούς Δικαίου, η Άγκυρα επιχειρεί την καθιέρωση συμφωνιών όπως το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και οι συμφωνίες με κράτη σε διακρατικό επίπεδο.
Οι οριακές πρωτοβουλίες της Άγκυρας, εκτιμούν αναλυτές, ότι εξυπηρετούν όχι μόνο το τουρκικό αναθεωρητικό δόγμα αλλά και την προσέγγιση Τούρκων ψηφοφόρων ενόψει των προεδρικών εκλογών. Κάθε αναφορά στους Κούρδους διεγείρει τα αντανακλαστικά των Τούρκων, ιδιαίτερα στις περιοχές της κεντρικής Τουρκίας που παραδοσιακά ψήφιζαν τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε αντίθεση με τα φιλοκεμαλικά παράλια και τις φιλοκουρδικές ανατολικές περιοχές.
Ανασταλτικός παράγοντας σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο, αναδεικνύεται το πλέγμα συμμαχιών και συμφωνιών της Ελλάδας όπως και η γενικότερη εικόνα όπως διαμορφώνεται. Οι συμφωνίες Ελλάδας-Αιγύπτου σε μερική χάραξη ΑΟΖ, περιοχές έρευνας και διάσωσης (SAR) και υποθαλάσσιας σύνδεσης για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, οι σχέσεις αμοιβαίας κατανόησης και συνεννόησης με τη Μάλτα, η συμφωνία για τη χάραξη ΑΟΖ μεταξύ Ισραήλ-Λιβάνου και οι διακρατικές συμφωνίες με Ελλάδα, Ισραήλ και Αίγυπτο στο σχήμα 3+1 με τις ΗΠΑ, έχουν σύμφωνα με διπλωματικούς αναλυτές, ένα κοινό στοιχείο.
Πρόκειται για το Διεθνές Δίκαιο και τον σεβασμό στις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες, κάτι το οποίο καθιστά τη ρητορική και τις επιδιώξεις της Άγκυρας, μία «νησίδα αναθεωρητισμού» σε μία περιοχή που άπαντες οι εμπλεκόμενοι συμφωνούν ότι προέχει η ηρεμία της. Το γεγονός αυτό, εκτιμάται, ότι οδηγεί την τουρκική ηγεσία σε επιδείξεις αναθεωρητισμού.