Και ενεργειακός «πονοκέφαλος» το «Qatargate» - Ο διχασμός στην Ευρώπη και πως η υπόθεση περιπλέκει τις αναμενόμενες προμήθειες LNG
Η υπόθεση περιπλέκει τις αναμενόμενες προμήθειες LNG που η Ένωση, αλλά και μεμονωμένα χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία, αλλά κυρίως η Γερμανία, αναμένουν από το Εμιράτο της Αραβικής Χερσονήσου
Μυρτω Μπουτση
Με τις εξελίξεις στο λεγόµενο «Qatar-gate» να έρχονται µε τη µορφή χιονοστιβάδας και καθώς συνεχίζεται η έρευνα του Βέλγου δικαστή, Μισέλ Κλεζ, µια πτυχή που αρχίζει να απασχολεί όλο και περισσότερο την Ευρωπαϊκή Ενωση έχει να κάνει µε το ενεργειακό ζήτηµα και το κατά πόσο η υπόθεση αυτή θα περιπλέξει τις αναµενόµενες προµήθειες LNG που η Ενωση, αλλά και µεµονωµένα χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, αλλά κυρίως η Γερµανία, αναµένουν από το εµιράτο της αραβικής χερσονήσου.
Ηδη οι διπλωµατικές προεκτάσεις χτύπησαν την πόρτα για τις σχέσεις Βρυξελλών - Ντόχας, µε το Ευρωκοινοβούλιο την περασµένη εβδοµάδα να απαγορεύει στους αντιπροσώπους του Κατάρ να εισέλθουν και να θέτει σε εκκρεµότητα υπό διεργασία νοµοθετήµατα που αποσκοπούσαν στην απελευθέρωση της βίζας αλλά και σε µια συµφωνία αεροπορικής συνεργασίας. Η αντίδραση ήρθε από την κυβέρνηση του Κατάρ υπό τη µορφή ανακοίνωσης από διπλωµάτη της αποστολής της Ντόχα στην Ε.Ε., ο οποίος έκανε λόγο για «προαποφασισµένες προκαταλήψεις» από πλευράς του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο ψήφισε την προπερασµένη Πέµπτη για να βάλει φρένο στα παραπάνω νοµοθετήµατα. Σε αυτήν την ανακοίνωση περιλαµβανόταν η απειλή του ενεργειακού.
«Η απόφαση να επιβληθεί ένας τέτοιος µεροληπτικός περιορισµός», είπε ο εν λόγω αξιωµατούχος, αναφερόµενος στον περιορισµό πρόσβασης των εκπροσώπων της χώρας του στο Ευρωκοινοβούλιο, «θα επηρεάσει αρνητικά την περιφερειακή και παγκόσµια συνεργασία για την ασφάλεια, καθώς και τις σε εξέλιξη συζητήσεις σχετικά µε την παγκόσµια ενεργειακή φτώχεια και ασφάλεια». Το Κατάρ άφησε άλλωστε αιχµές κατά της βελγικής κυβέρνησης, καθώς η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν συµπεριέλαβε κάποια επαφή µε την κυβέρνηση στην Ντόχα, προκειµένου να διασταυρωθούν τα γεγονότα. Να σηµειωθεί ότι το Κατάρ αρνείται την υπόθεση της δωροδοκίας.
Από την άλλη, και για την Ευρώπη θα είναι δύσκολο να κρατήσει το ηθικό ζήτηµα και τις προεκτάσεις του µακριά από τις ενεργειακές διαπραγµατεύσεις. Οπως αναφέρει το «Politico», πρόκειται αδιαµφισβήτητα για το σοβαρότερο σκάνδαλο διαφθοράς που πλήττει την Ε.Ε. µετά την παραίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ζακ Σαντέρ το 1999. Ενα ζήτηµα για το οποίο προειδοποιούσαν καιρό οι γνωρίζοντες, καθώς το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο είναι το λιγότερο ισχυρό από τα ευρωπαϊκά όργανα, έχει δει τη δικαιοδοσία του να ενισχύεται µετά το 2009. Οµως οι κανόνες και τα όργανα ελέγχου της διαφάνειας και των λόµπι παρέµεναν σχετικά αδύναµα, όπως αναφέρει το «Politico». Οπως δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «είναι επώδυνο και θα πρέπει να εργασθούµε σκληρά και πάλι για να ανακτήσουµε την εµπιστοσύνη και την αξιοπιστία».
Στο µεταξύ, ερωτηθείς µετά τη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες, στις αρχές της εβδοµάδας, αν είναι σωστό «να αγοράζουµε φυσικό αέριο από το Κατάρ, όταν το Κατάρ εξαγοράζει ευρωβουλευτές», ο Γερµανός υπουργός Οικονοµικών, Ρόµπερτ Χάµπεκ, απάντησε πως πρόκειται για «δύο διαφορετικά πράγµατα».
«Συμφέρον»
«Η δωροδοκία είναι ποινικό αδίκηµα», απάντησε. «Το εµπόριο µε άλλες χώρες πάντα θα πρέπει να ζυγίζει τις ηθικές συνέπειες στις οποίες εισέρχεται κανείς και την ίδια ώρα να βλέπει πώς θα διασφαλίζει την ασφάλεια του εφοδιασµού. Και, σε κάθε περίπτωση, όταν τίθεται το ερώτηµα της αγοράς φυσικού αερίου, η Ευρώπη ή η Γερµανία έχουν συµφέρον να αναπληρώσουν την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου. Εποµένως, νοµίζω ότι πρέπει να κάνουµε διαχωρισµό ανάµεσα στα δύο». Η Ε.Ε. εισάγει φέτος λίγο λιγότερο από το 5% των συνολικών εξαγωγών LNG από το Κατάρ, όµως αυτό το ποσοστό αναµένεται να αυξηθεί κυρίως χάρη στη σχεδιαζόµενη επέκταση της καταριανής παραγωγής µε δύο µεγάλα πρότζεκτ: Αφενός, το σχέδιο North Field East (NFE), αξίας άνω των 28 δισ. δολαρίων, που αποσκοπεί να αυξήσει κατά 60% την παραγωγή υγροποιηµένου φυσικού αερίου της χώρας του Κόλπου µέχρι το 2027, µε τη συµµετοχή των TotalEnergies, Exxon, Shell και ConocoPhillips, ενώ τον Ιούνιο η Ε.Ε. προχώρησε σε συµφωνία και µε την ιταλική Eni. Αφετέρου, την επέκταση του North Field South (NFS), για το οποίο η Qatar Energy (Q.E.) επίσης προχώρησε πρόσφατα σε συµφωνία µε τον γαλλικό πετρελαϊκό κολοσσό TotalEnergies και στο οποίο εισέρχονται Shell, ExxonMobil, ConocoPhillips και Eni.
Τα συµφέροντα, εποµένως, είναι ποικίλα, ενώ ειδικά όσον αφορά τις προµήθειες LNG, αν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες περιορίζονται σε συµβόλαια spot, ειδικά η Γερµανία και γερµανικές εταιρείες ενέργειας υπέγραψαν τον περασµένο µήνα 15ετές συµβόλαιο συνεργασίας µε την Qatar Energy και την αµερικανική ConocoPhillips, που τους εξασφαλίζουν 2 εκατ. µετρικούς τόνους ετησίως, ξεκινώντας από το 2026 - οπότε αναµένεται να αυξηθεί και η παραγωγή του Κατάρ λόγω North Field East.
Οι αναλυτές αναφέρουν πως για το Βερολίνο ειδικά η επίπτωση του «Qatar-gate» µπορεί να βγει εκτός ελέγχου, σε µία συγκυρία όπου (όπως το έθεσε και ο Χάµπεκ) βρίσκεται ήδη στριµωγµένο από την ισχυρότερη διληµµατική ηθική (αλλά και επιτασσόµενη και από τις εξελίξεις) ενεργειακή επιλογή απώλειας του ρωσικού αερίου, στην οποία προχώρησε λόγω του πολέµου στην Ουκρανία.
Ηδη οι διπλωµατικές προεκτάσεις χτύπησαν την πόρτα για τις σχέσεις Βρυξελλών - Ντόχας, µε το Ευρωκοινοβούλιο την περασµένη εβδοµάδα να απαγορεύει στους αντιπροσώπους του Κατάρ να εισέλθουν και να θέτει σε εκκρεµότητα υπό διεργασία νοµοθετήµατα που αποσκοπούσαν στην απελευθέρωση της βίζας αλλά και σε µια συµφωνία αεροπορικής συνεργασίας. Η αντίδραση ήρθε από την κυβέρνηση του Κατάρ υπό τη µορφή ανακοίνωσης από διπλωµάτη της αποστολής της Ντόχα στην Ε.Ε., ο οποίος έκανε λόγο για «προαποφασισµένες προκαταλήψεις» από πλευράς του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο ψήφισε την προπερασµένη Πέµπτη για να βάλει φρένο στα παραπάνω νοµοθετήµατα. Σε αυτήν την ανακοίνωση περιλαµβανόταν η απειλή του ενεργειακού.
«Η απόφαση να επιβληθεί ένας τέτοιος µεροληπτικός περιορισµός», είπε ο εν λόγω αξιωµατούχος, αναφερόµενος στον περιορισµό πρόσβασης των εκπροσώπων της χώρας του στο Ευρωκοινοβούλιο, «θα επηρεάσει αρνητικά την περιφερειακή και παγκόσµια συνεργασία για την ασφάλεια, καθώς και τις σε εξέλιξη συζητήσεις σχετικά µε την παγκόσµια ενεργειακή φτώχεια και ασφάλεια». Το Κατάρ άφησε άλλωστε αιχµές κατά της βελγικής κυβέρνησης, καθώς η έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη δεν συµπεριέλαβε κάποια επαφή µε την κυβέρνηση στην Ντόχα, προκειµένου να διασταυρωθούν τα γεγονότα. Να σηµειωθεί ότι το Κατάρ αρνείται την υπόθεση της δωροδοκίας.
Από την άλλη, και για την Ευρώπη θα είναι δύσκολο να κρατήσει το ηθικό ζήτηµα και τις προεκτάσεις του µακριά από τις ενεργειακές διαπραγµατεύσεις. Οπως αναφέρει το «Politico», πρόκειται αδιαµφισβήτητα για το σοβαρότερο σκάνδαλο διαφθοράς που πλήττει την Ε.Ε. µετά την παραίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ζακ Σαντέρ το 1999. Ενα ζήτηµα για το οποίο προειδοποιούσαν καιρό οι γνωρίζοντες, καθώς το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο είναι το λιγότερο ισχυρό από τα ευρωπαϊκά όργανα, έχει δει τη δικαιοδοσία του να ενισχύεται µετά το 2009. Οµως οι κανόνες και τα όργανα ελέγχου της διαφάνειας και των λόµπι παρέµεναν σχετικά αδύναµα, όπως αναφέρει το «Politico». Οπως δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «είναι επώδυνο και θα πρέπει να εργασθούµε σκληρά και πάλι για να ανακτήσουµε την εµπιστοσύνη και την αξιοπιστία».
Στο µεταξύ, ερωτηθείς µετά τη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες, στις αρχές της εβδοµάδας, αν είναι σωστό «να αγοράζουµε φυσικό αέριο από το Κατάρ, όταν το Κατάρ εξαγοράζει ευρωβουλευτές», ο Γερµανός υπουργός Οικονοµικών, Ρόµπερτ Χάµπεκ, απάντησε πως πρόκειται για «δύο διαφορετικά πράγµατα».
«Συμφέρον»
«Η δωροδοκία είναι ποινικό αδίκηµα», απάντησε. «Το εµπόριο µε άλλες χώρες πάντα θα πρέπει να ζυγίζει τις ηθικές συνέπειες στις οποίες εισέρχεται κανείς και την ίδια ώρα να βλέπει πώς θα διασφαλίζει την ασφάλεια του εφοδιασµού. Και, σε κάθε περίπτωση, όταν τίθεται το ερώτηµα της αγοράς φυσικού αερίου, η Ευρώπη ή η Γερµανία έχουν συµφέρον να αναπληρώσουν την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου. Εποµένως, νοµίζω ότι πρέπει να κάνουµε διαχωρισµό ανάµεσα στα δύο». Η Ε.Ε. εισάγει φέτος λίγο λιγότερο από το 5% των συνολικών εξαγωγών LNG από το Κατάρ, όµως αυτό το ποσοστό αναµένεται να αυξηθεί κυρίως χάρη στη σχεδιαζόµενη επέκταση της καταριανής παραγωγής µε δύο µεγάλα πρότζεκτ: Αφενός, το σχέδιο North Field East (NFE), αξίας άνω των 28 δισ. δολαρίων, που αποσκοπεί να αυξήσει κατά 60% την παραγωγή υγροποιηµένου φυσικού αερίου της χώρας του Κόλπου µέχρι το 2027, µε τη συµµετοχή των TotalEnergies, Exxon, Shell και ConocoPhillips, ενώ τον Ιούνιο η Ε.Ε. προχώρησε σε συµφωνία και µε την ιταλική Eni. Αφετέρου, την επέκταση του North Field South (NFS), για το οποίο η Qatar Energy (Q.E.) επίσης προχώρησε πρόσφατα σε συµφωνία µε τον γαλλικό πετρελαϊκό κολοσσό TotalEnergies και στο οποίο εισέρχονται Shell, ExxonMobil, ConocoPhillips και Eni.
Τα συµφέροντα, εποµένως, είναι ποικίλα, ενώ ειδικά όσον αφορά τις προµήθειες LNG, αν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες περιορίζονται σε συµβόλαια spot, ειδικά η Γερµανία και γερµανικές εταιρείες ενέργειας υπέγραψαν τον περασµένο µήνα 15ετές συµβόλαιο συνεργασίας µε την Qatar Energy και την αµερικανική ConocoPhillips, που τους εξασφαλίζουν 2 εκατ. µετρικούς τόνους ετησίως, ξεκινώντας από το 2026 - οπότε αναµένεται να αυξηθεί και η παραγωγή του Κατάρ λόγω North Field East.
Οι αναλυτές αναφέρουν πως για το Βερολίνο ειδικά η επίπτωση του «Qatar-gate» µπορεί να βγει εκτός ελέγχου, σε µία συγκυρία όπου (όπως το έθεσε και ο Χάµπεκ) βρίσκεται ήδη στριµωγµένο από την ισχυρότερη διληµµατική ηθική (αλλά και επιτασσόµενη και από τις εξελίξεις) ενεργειακή επιλογή απώλειας του ρωσικού αερίου, στην οποία προχώρησε λόγω του πολέµου στην Ουκρανία.
