Η καταστροφική εικόνα των ισοπεδωμένων πολυκατοικιών,πολλές εκ των οποίων νεόδμητες, που άφησε πίσω του ο φονικός σεισμός στην Τουρκία μόνο οργή και ερωτήματα μπορεί να προκαλέσει.
Πολλοί είναι εκείνοι που δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί αυτή η φυσική καταστροφή, για την οποία η Τουρκία υποτίθεται ότι προετοιμαζόταν για πάνω από 20 χρόνια, προκάλεσε τέτοια ερείπωση στα κτίρια και τις υποδομές.
Όπως αναφέρει σε εκτενές ρεπορτάζ του το BBC, τα κτίρια με τις σύγχρονες μεθόδους κατασκευής θα έπρεπε να αντέξουν σεισμούς αυτής της έντασης και οι αντισεισμικοί κανονισμοί μετά τις προηγούμενες καταστροφές στη χώρα θεωρητικά θα έπρεπε να διασφαλίζουν την αντοχή των κατασκευών.
Οι εικόνες σε πολλές πόλεις της γειτονικής χώρας θυμίζουν βομβαρδισμένο τοπίο. Για παράδειγμα, στη Μαλάτεια το κάτω ήμισυ μιας πολυκατοικίας κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος, αφήνοντας τους πάνω ορόφους να αιωρούνται υπό γωνία. Η οικοδόμηση είχε ολοκληρωθεί πέρυσι «σύμφωνα με τους τελευταίους αντισεισμικούς κανονισμούς» και «με πρώτης ποιότητας υλικά», όπως υποστήριζε η κατασκευάστρια εταιρεία σε διαφήμισή της στο Διαδίκτυο, που έσπευσε να αποσύρει μετά το χτύπημα του φονικού Εγκέλαδου.
Φωτογραφίες από την Αλεξανδρέττα δείχνουν ένα άλλο νεόδμητο κτίριο να έχει μετατραπεί σε άμορφο σωρό από μπάζα. Το πλαϊνό και το πίσω μέρος της 16ώροφης πολυκατοικίας, η ανέγερση της οποίας ολοκληρώθηκε το 2019, κατέρρευσε, αφήνοντας μόνον ένα μικρό κομμάτι της να στέκεται ακόμη όρθιο.
Μια άλλη φωτογραφία από την Αντιόχεια δείχνει το μεγαλύτερο μέρος μιας 9ώροφης πολυκατοικίας -που χτίστηκε και αυτή το 2019- να έχει γκρεμιστεί. Ο ιδιοκτήτης της κατασκευαστικής Ser-Al Construction, Σερβέτ Άτλας, μιλώντας στο βρετανικό δίκτυο, έκανε λόγο για... ατυχία: «Από τα εκατοντάδες κτίρια που έχτισα στην επαρχία Χατάι, δυστυχώς δύο πολυκατοικίες κατέρρευσαν», είπε, υποστηρίζοντας ότι ο σεισμός ήταν τόσο σφοδρός ώστε σχεδόν κανένα κτίριο στην πόλη δεν έμεινε ανέπαφο, κατηγορώντας κάποια ΜΜΕ ότι αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους.
«Η μέγιστη ένταση αυτού του σεισμού δεν ήταν απαραίτητα αρκετή για να ισοπεδωθούν καλά κατασκευασμένα κτίρια», λέει ο καθηγητής Ντέιβιντ Αλεξάντερ, ειδικός στον σχεδιασμό και τη διαχείριση έκτακτης ανάγκης στο University College του Λονδίνου.
«Στα περισσότερα σημεία το επίπεδο δόνησης ήταν μικρότερο από το μέγιστο, επομένως μπορούμε να συμπεράνουμε από τα χιλιάδες κτίρια που κατέρρευσαν, σχεδόν όλα δεν ανταποκρίνονται σε κανέναν αναμενόμενο κατασκευαστικό κώδικα σεισμού. Οι κατασκευαστικοί κανονισμοί έχουν γίνει αυστηρότεροι ύστερα από προηγούμενες καταστροφές, συμπεριλαμβανομένου του σεισμού του 1999 γύρω από την πόλη Ιζμίτ, στα βορειοδυτικά της χώρας, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους 17.000 άνθρωποι. Ωστόσο, οι νόμοι, συμπεριλαμβανομένων των πιο πρόσφατων προτύπων που καθορίστηκαν το 2018, δεν έχουν εφαρμοστεί παρά ελάχιστα. Ενώ σε πολλές περιπτώσεις, όπως εκείνη ενός κτιρίου που είχε υποστεί ζημιές πριν από 25 χρόνια σε άλλο σεισμό, δεν έγιναν επισκευές όπως θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να μην αντέξουν το νέο χτύπημα του Εγκέλαδου».
«Δεν επέβαλαν την εφαρμογή του αντισεισμικού κώδικα»
Όπως σημειώνει το BBC, η κυβέρνηση Ερντογάν στην Τουρκία χορήγησε κατά διαστήματα «κατασκευαστικές αμνηστίες» -η τελευταία το 2018-, εξαιρώντας στην πράξη από την καταβολή προστίμου κτίρια που ανεγέρθηκαν χωρίς τα απαραίτητα πιστοποιητικά ασφαλείας. Υπογραμμίζει μάλιστα ότι το 2018 περισσότερα από τα μισά από τα κτίρια της Τουρκίας είχαν κτιστεί κατά παράβαση των οικοδομικών κανονισμών.
Σύμφωνα με την Πελίν Πινάρ Γκιριτλίογλου, επικεφαλής του παραρτήματος στην Κωνσταντινούπολη της Ένωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών, Αρχιτεκτόνων και Πολεοδόμων, τέτοια «κατασκευαστική αμνηστία» είχε χορηγηθεί σε έως και 75.000 κτίρια στη ζώνη καταστροφής στη νότια Τουρκία, ενώ λίγες μέρες πριν από το τελευταίο χτύπημα του Εγκέλαδου τουρκικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι επέκειτο η ψήφιση νέου νομοσχεδίου, που θα χορηγούσε νέα αμνηστία.
Για τον γεωλόγο Αλί Μεχμέτ Τζελάλ Σενγκόρ, η χορήγηση τέτοιων κατασκευαστικών αμνηστιών σε μια χώρα που τη διατρέχουν ρήγματα ισοδυναμεί με έγκλημα.
