Καχραµανµαράς της Νότιας Τουρκίας, 7 Φεβρουαρίου. Ενας άνδρας µε το βλέµµα στο κενό ανάµεσα σε συντρίµµια κρατάει σφιχτά το χέρι της νεκρής του κόρης. Ξαπλωµένη στο κρεβάτι της κάτω από πλάκες µπετόν, η 15χρονη Ιρµάκ είναι µία από τους χιλιάδες ανθρώπους που χάθηκαν στον φονικό σεισµό που χτύπησε Τουρκία και Συρία τα ξηµερώµατα της ∆ευτέρας (6/2), όταν ο χρόνος πάγωσε σε µία από τις µεγαλύτερες φυσικές καταστροφές του αιώνα.
Η δόνηση, µεγέθους 7,8 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ, άφησε πίσω χιλιάδες νεκρούς και τραυµατίες, εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους και κτίρια ισοπεδωµένα και στις δύο πλευρές των συνόρων, µε απροσδιόριστο αριθµό εγκλωβισµένων, προκαλώντας νέα δεινά σε µια περιοχή δοκιµαζόµενη ήδη από τον πόλεµο, τη φτώχεια και τις ασθένειες. Οι εκτιµήσεις για τον τελικό απολογισµό των θυµάτων τροµακτικές, καθώς κάθε µέρα που περνάει οργανώσεις αρωγής και διεθνείς οργανισµοί αποκαλύπτουν το µέγεθος µιας ανθρωπιστικής κρίσης που θα διαρκέσει χρόνια.
Αξιωµατούχοι του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας (ΠΟΥ) εκτιµούν ότι περίπου 23 εκατοµµύρια άνθρωποι, ανάµεσά τους και 1,4 εκατοµµύρια παιδιά, επηρεάστηκαν από τα φονικά Ρίχτερ.
Τα αυτοσχέδια, ταχέως επεκτεινόµενα νεκροταφεία στη ζώνη της καταστροφής δείχνουν τη µαζική προσπάθεια που θα χρειαστεί τις επόµενες εβδοµάδες ακόµη και για την ταφή των θυµάτων.
Για µία δεύτερη καταστροφή, µετά την αρχική θεοµηνία, προειδοποιεί ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας, εκφράζοντας φόβους ότι πολλοί επιζώντες θα χάσουν τη ζωή τους από το κρύο, την πείνα και τις επιδηµίες που θα ξεσπάσουν αναπόφευκτα στη ζώνη της καταστροφής. Χωρίς στέγη και τρόφιµα, οι σεισµόπληκτοιδίνουν µάχη για την επιβίωση, σε συνθήκες απόλυτης καταστροφής. Λεηλασίες, οργή για την έλλειψη βοήθειας και χιλιάδες αγνοούµενοι κάτω από τα συντρίµµια, που περιµένουν ένα «θαύµα».
«Μια δεύτερη καταστροφή πλησιάζει, εκτός κι αν ενεργήσουµε πολύ, πολύ γρήγορα, προσφέροντας καταφύγια, φαγητό, νερό και φάρµακα, επειδή κάνει υπερβολικό κρύο», προειδοποίησε ο δρ Χανς Κλούγκε, περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη. Στην κατεστραµµένη από τον πόλεµο Συρία, λόγου χάρη, πολλές κοινότητες εξαρτώνται από υπερυψωµένες δεξαµενές νερού, που ήταν οι πρώτες που κατέρρευσαν λόγω του σεισµού. Η χώρα αντιµετωπίζει επίσης κρούσµατα χολέρας, επιδηµίας που προϋπήρχε και όλα δείχνουν ότι θα επιδεινωθεί.
Η καταστροφή «άγγιξε», σύµφωνα µε την UNESCO, ακόµη και ιστορικά µνηµεία, που περιλαµβάνονται στον κατάλογο παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς. Στη Συρία, η ακρόπολη του Χαλεπίου, ένα αρχιτεκτονικό κόσµηµα της µεσαιωνικής εποχής, και πολλοί ακόµη αρχαιολογικοί χώροι υπέστησαν ζηµιές από τον σεισµό, ανέφερε η Γενική ∆ιεύθυνση Αρχαιοτήτων και Μουσείων. Το ίδιο και το ηλικίας 2.200 ετών Κάστρο της Γκαζιαντέπ στη Νοτιοανατολική Τουρκία, µνηµείο παγκόσµιας κληρονοµιάς της UNESCO.
• 21 χιλιάδες και πλέον φτάνουν ήδη οι νεκροί από τον σεισµό σε Τουρκία και Συρία, σύµφωνα µε αξιωµατούχους του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας
• 23 εκατοµµύρια άνθρωποι, µεταξύ των οποίων 1,4 εκατοµµύρια παιδιά, είναι εκτεθειµένοι στις συνέπειες της θεοµηνίας και στις δύο χώρες
Σε δεύτερο χρόνο, οι ειδικοί προειδοποιούν για την πιθανότητα «πολιτικής χειραγώγησης της τραγωδίας», που κινητοποίησε παγκοσµίως συµµάχους -και µη- της Τουρκίας, από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και την Ινδία µέχρι και την εµπόλεµη Ουκρανία, όπου οι άνθρωποι ξέρουν πώς είναι να ξυπνάς από τις κραυγές παγιδευµένων κάτω από τα ερείπια.
Λίγους µήνες πριν από τις κρίσιµες εθνικές εκλογές στην Τουρκία, ο σεισµός µπορεί να χρησιµοποιηθεί για πολιτικούς χειρισµούς και επιχειρήσεις παραπληροφόρησης, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ωρες µετά την τραγωδία, ρωσικά κανάλια στο Telegram και δεξαµενές σκέψης δηµοσίευσαν µηνύµατα, καλώντας τον πρόεδρο Ερντογάννα εκµεταλλευτεί την «ευκαιρία» για να ανανεώσει τις απευθείας συνοµιλίες µε τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ, υποστηρίζοντας ότι είναι µία καλή στιγµή για µια συντονισµένη απάντηση Τουρκίας - Ρωσίας - Συρίας.
Την ίδια στιγµή, στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης οργίασαν θεωρίες συνωµοσίας για µία «τεχνητή» καταστροφή, µε στόχο την αποδυνάµωση της Τουρκίας µετά την αύξηση των εντάσεων µε τους ∆υτικούς συµµάχους της. Οι προσπάθειες να επηρεαστεί η κοινή γνώµη για την τραγωδία θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, συνοψίζει η Γιεβγκένια Γκάµπερ, από το Κέντρο Σύγχρονων Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστηµίου Carleton.
Και ενώ περνάνε οι µέρες, µεγαλώνει η οργή για την ανεπάρκεια της κυβέρνησης Ερντογάν, τα σαθρά κτίρια και το λεγόµενο «φόρο σεισµού» που εισπράττεται από την τουρκική κυβέρνηση µετά τον ισχυρό σεισµό του 1999, φόρο που κανείς δεν ξέρει πού διοχετεύθηκε. Η Αγκυρα είχε δεσµευθεί να εφαρµόσει αλλαγές στις οικοδοµικές πρακτικές της µετά τον φονικό σεισµό στην επαρχία Κοτζαέλι το 1999. Θέσπισε νέους κατασκευαστικούς κανόνες και εφάρµοσε υποχρεωτική αντισεισµική ασφάλιση για όλα τα κτίρια, αρχιτέκτονες και πολεοδόµοι ωστόσο προειδοποιούν εδώ και χρόνια ότι οι κανόνες δεν τηρούνται.
Αυτό είναι ένα θέµα που αφορά σε όλα τα κόµµατα της Τουρκίας και χρειάζεται πολύ µεγαλύτερο δηµόσιο έλεγχο ενόψει των εκλογών της 14ης Μαΐου.
Πέρα και πίσω από τους αριθµούς της τραγωδίας και τις εικόνες φρίκης και σπαραγµού, τα µηνύµατα συµπαράστασης και υποστήριξης από όλο τον πλανήτη υπενθυµίζουν ότι οι τραγωδίες µπορούν να δηµιουργήσουν αίσθηµα αλληλεγγύης σε περιόδους κρίσης. Οπως έχει δείξει άλλωστε η περίφηµη «διπλωµατία των σεισµών»,που έφερε κοντά Αθήνα και Αγκυρα τα τελευταία χρόνια, η ένταση µπορεί να µετριαστεί σε περιόδους κρίσης και σε µεγάλες εθνικές τραγωδίες, που φέρνουν κοντά τους λαούς. Περισσότερες από 100 χώρες και εκατοντάδες ΜΚΟ έσπευσαν να προσφέρουν ιατρική βοήθεια στην Τουρκία και πάνω από 6.300 διασώστες από 56 χώρες έδιναν µάχη µε τον χρόνο, µια µάχη άνιση, µε τις ελπίδες να εξανεµίζονται.
