Καθώς τα μοντέλα επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (NLP), όπως είναι το ChatGPT, διαδίδονται ταχύτατα και γίνονται πιο προσβάσιμα, είναι πιθανό πολλοί εργαζόμενοι μπουν στον πειρασμό να τα χρησιμοποιήσουν στο πλαίσιο της εργασίας τους, για πολλούς σκοπούς όπως λ.χ. για τη διενέργεια μιας μελέτης, για παροχή μιας γνωμοδότησης, για τη σύνοψη κειμένου, για την οργάνωση ενός έργου κ.ο.κ. Όμως πόσο αθώα και ακίνδυνη μπορεί να είναι η χρήση των μοντέλων αυτών, ιδίως όσον αφορά στην εμπιστευτικότητα και στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας μιας επιχείρησης;

Αρχικά, οι πάροχοι των μοντέλων NLP αποτελούν ξεχωριστές νομικές οντότητες, στους οποίους μπορεί να παρέχεται μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε εμπιστευτικές εταιρικές πληροφορίες. Έτσι ένας εργαζόμενος όπως και ένας οποιοσδήποτε επαγγελματίας, στον τριτογενή τομέα παραγωγής (λ.χ. δικηγόρος, ιατρός, μηχανικός, διοικητική υποστήριξη κ.ο.κ.), κατά τη χρήση ενός μοντέλου NLP, στο πλαίσιο της εργασίας τους, μπορεί να θέτουν εαυτούς ακούσια έκθετους σε αστικές και ποινικές διώξεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με παραβίαση υποχρέωσης εμπιστευτικότητας και εχεμύθειας.

Έπειτα, με τη χρήση μοντέλων NLP δημιουργούνται προκλήσεις από πλευράς προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Τα μοντέλα NLP μαθαίνουν από τα δεδομένα τα οποία τους παρέχονται, τα οποία μπορεί να προστατεύονται από πνευματική ιδιοκτησία τρίτου. Για παράδειγμα, όταν ένας εργαζόμενος χρησιμοποιεί ένα μοντέλο NLP στο πλαίσιο της εργασίας του, μπορεί να αποκαλύπτει πληροφορίες που ανήκουν στον εργοδότη του.

Η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών γίνεται με διάφορους τρόπους. Ιδιαίτερα σε επίπεδο εργασιακών σχέσεων, οι εργοδότες θα πρέπει να λάβουν διάφορα μέτρα για την προστασία της εμπιστευτικότητας και της πνευματικής ιδιοκτησίας τους, για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Ορισμένα ενδεικτικά μέτρα στα οποία μπορούν να προχωρήσουν οι εργοδότες είναι τα ακόλουθα:

  • 1) Υιοθέτηση/τροποποίηση πολιτικών διαβάθμισης πληροφοριών: Κατά τη χρήση μοντέλων NLP, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να περιορίζουν την διάθεση πληροφοριών, στις απολύτως απαραίτητες. Έτσι μια εταιρεία μπορεί να ορίσει ποιες πληροφορίες δύνανται να είναι ελεύθερα διαθέσιμες για συγκεκριμένες χρήσεις, όπως λ.χ. για τη χρήση ενός μοντέλου NLP.
  • 2) Χρήση κατάλληλων συμβατικών ρητρών: Οι εργοδότες θα πρέπει να χρησιμοποιούν σαφείς ρήτρες για την προστασία της εμπιστευτικότητας και της πνευματικής ιδιοκτησίας τους. Οι ρήτρες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνουν αυστηρές διατάξεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι εργαζόμενοι μπορούν να χρησιμοποιούν ένα μοντέλο NLP και τι συμβαίνει σε περίπτωση παραβίασης.
  • 3) Εφαρμογή ισχυρών πρωτοκόλλων ασφαλείας: Οι εργοδότες θα πρέπει να εφαρμόζουν ισχυρά πρωτόκολλα ασφαλείας για την προστασία των δεδομένων τους. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει κρυπτογράφηση, έλεγχο ταυτότητας πολλών παραγόντων (MFA), ελέγχους πρόσβασης, πολιτικές αποτροπής απώλειας δεδομένων (DLPs) κλπ.
  • 4) Εκπαίδευση και διαμόρφωση πολιτικών/διαδικασιών: Οι εργοδότες θα πρέπει να παρέχουν εκπαίδευση και κατευθυντήριες γραμμές στους υπαλλήλους σχετικά με τις πολιτικές της εταιρείας καθώς και τον τρόπο ασφαλούς και αποτελεσματικής χρήσης των μοντέλων NLP. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι οι εργαζόμενοι κατανοούν τους σχετικούς κινδύνους και πώς να χειρίζονται σωστά τις ευαίσθητες πληροφορίες.
Επιπλέον, ένας εργοδότης θα μπορούσε να συνεργαστεί με παρόχους NLP, στο πλαίσιο εγκατάστασης και λειτουργίας του μοντέλου αποκλειστικά για την επιχείρηση του. Ωστόσο, πριν από οποιαδήποτε συνεργασία, θα πρέπει να αξιολογηθεί ενδελεχώς το ιστορικό του υποψηφίου παρόχου καθώς και οι πολιτικές και διαδικασίες που εφαρμόζει ένας πάροχος NLP. Σημαντικό είναι να επισημανθεί πως μια τέτοια συνεργασία θα πρέπει να διέπεται από αυστηρούς συμβατικούς όρους, οι οποίοι προβλέπουν σαφείς υποχρεώσεις σχετικά με την εμπιστευτικότητα, την πνευματική ιδιοκτησία καθώς και την προστασία προσωπικών δεδομένων (NDAs, DPAs κλπ).

Οι εργαζόμενοι που χρησιμοποιούν μοντέλα NLP, όπως το ChatGPT, για την παροχή της εργασίας τους, θα πρέπει να έχουν πλήρη εικόνα των πολιτικών που η εταιρεία εφαρμόζει καθώς και της συμβατικές ρήτρες που διέπει την εργασιακή σχέση. Λαμβάνοντας αυτά τα μέτρα, οι εργαζόμενοι μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία τους και παράλληλα στην προστασία των εμπιστευτικών πληροφοριών και της πνευματικής ιδιοκτησίας της εταιρείας τους.

Η 4η βιομηχανική επανάσταση φέρνει πολλές αλλαγές σε όλες τις πτυχές του επαγγελματικού μας βίου. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται ότι η «αθωότητα» και η ελευθερία με την οποία ήταν δυνατή η χρήση της τεχνολογίας, πλέον περιορίζεται αισθητά και θα πρέπει εργοδότες και εργαζόμενοι να λαμβάνουν αυξημένα μέτρα προστασίας για να διασφαλίσουν την διατήρηση της αποτελεσματικότητας τους καθώς και την ασφάλεια των πληροφοριών τους.