Η σύγκρουση ΗΠΑ και Ρωσίας γυρνά σε εποχές Ψυχρού Πολέμου μετά τη σύλληψη του Ίβαν Γκερσκόβιτς. Πρόκειται για την πρώτη σύλληψη Αμερικανού δημοσιογράφου σε ρωσικό έδαφος για κατασκοπεία έπειτα από δεκαετίες.

Σημειώνεται πως η ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB) ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι ο ανταποκριτής της Wall Street Journal συνελήφθη στην πόλη Γεκατερίνμπουργκ των Ουραλίων ως ύποπτος για κατασκοπεία. Η ανακοίνωση αυτή σηματοδοτεί μια σοβαρή κλιμάκωση στις προσπάθειες του Κρεμλίνου να κρατήσει κλειστό το στόμα στους επικριτές του, κάτι που κορυφώθηκε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον περασμένο χρόνο. Είναι, δε, η σοβαρότερη δημόσια ενέργεια εναντίον ξένου δημοσιογράφου μετά την εισβολή.

«Η FSB απέτρεψε την παράνομη δραστηριότητα του διαπιστευμένου στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανταποκριτή (...) του γραφείου στη Μόσχα της αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal, υπηκόου των Ηνωμένων Πολιτειών Ίβαν Γκερσκόβιτς», ανέφερε η FSB σε ανακοίνωσή της, την οποία επικαλούνται τα ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, διευκρινίζοντας ότι ο 31χρονος δημοσιογράφος είναι ύποπτος για «κατασκοπεία» προς όφελος της Ουάσινγκτον.

Η ανακοίνωση της FSB σημειώνει ότι ο Γκερσκόβιτς είχε επιφορτιστεί «από την αμερικανική πλευρά» με τη συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με «τις δραστηριότητες μιας επιχείρησης του στρατιωτικοαμυντικού συμπλέγματος». Ωστόσο, δεν προσκόμισε αποδεικτικά στοιχεία που να στηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό.

Πριν ενταχθεί στο δυναμικό της αμερικανικής εφημερίδας το 2022, ο Γκερσκόβιτς ήταν ανταποκριτής του AFP στη Μόσχα και πριν από αυτό της αγγλόφωνης ειδησεογραφικής ιστοσελίδας Moscow Times. Γνωρίζει άπταιστα ρωσικά καθότι είναι ρωσικής καταγωγής και είχε εγκατασταθει με τους γονείς του στις ΗΠΑ στην παιδική του ηλικία.

Ο Μπλίνκεν ζητεί από τους Αμερικανούς να φύγουν από τη Ρωσία μετά τη σύλληψη του δημοσιογράφου

Το υπουργείο Εξωτερικών επανέλαβε τη σύσταση προς τους Αμερικανούς να μην ταξιδεύουν στη Ρωσία, ενώ κάλεσε όσους ζουν ή εργάζονται εκεί αυτή τη στιγμή να εγκαταλείψουν αμέσως τη χώρα.

Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε και αυτός τη «βαθιά ανησυχία του» για τη σύλληψη του δημοσιογράφου, ενώ πρόσθεσε ότι οι αμερικανικές Αρχές είναι σε επικοινωνία με την εφημερίδα του Γκερσκόβιτς και με την οικογένεια του δημοσιογράφου, αλλά και με τις ρωσικές Αρχές για να έλθουν σε επαφή οι προξενικές Αρχές με τον δημοσιογράφο.

Για το Κρεμλίνο, ο 31χρονος δημοσιογράφος συνελήφθη με ενοχοποιητικά στοιχεία στα χέρια του, κάτι που αρνείται η εφημερίδα του, η Wall Street Journal. Πληροφορίες τον θέλουν να ερευνά τις δραστηριότητες της Wagner, της παραστρατιωτικής οργάνωσης που εμπλέκεται και στον πόλεμο στη Ρωσία.

Σφοδρή ήταν και η καταδίκη από δημοσιογραφικές οργανώσεις. Οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα δήλωσαν θορυβημένοι από «αυτό που μοιάζει με αντίποινα». Η οργάνωση ήταν αυτή που ανέφερε ότι ο Γκερσκόβιτς «έκανε έρευνα για τη Wagner».

Δεν τίθεται όμως και ζήτημα ανταλλαγής με άλλους κρατούμενους. Ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριαμπκόφ, είπε ότι το ζήτημα «δεν είναι της παρούσης» και ότι οι ανταλλαγές κρατουμένων στο παρελθόν έχουν πραγματοποιηθεί για πρόσωπα ήδη καταδικασμένα.

Ο Πολ Γουίλαν, Αμερικανός πρώην πεζοναύτης, συνελήφθη στη Ρωσία το 2018 και καταδικάστηκε σε 16ετή ποινή κάθειρξης με κατηγορίες για κατασκοπεία. Κρατείται σε σωφρονιστική αποικία νοτίως της Μόσχας. Τον Δεκέμβριο, η Μόσχα απελευθέρωσε την Αμερικανίδα μπασκετμπολίστρια Μπρίτνεϊ Γκρίνερ, η οποία είχε συλληφθεί επειδή είχε περάσει έλαιο κάνναβης στη χώρα, σε αντάλλαγμα με τον Ρώσο έμπορο όπλων Βίκτορ Μπουτ.

Το περιστατικό της σύλληψης

Ο Γκερσκόβιτς συνελήφθη στο Γεκατερίνεμπουργκ, στα Ουράλια όρη, το απόγευμα της Τετάρτης, ανέφερε η WSJ. Η κατηγορία των ρωσικών Αρχών ήταν ότι επιχείρησε να βρει πληροφορίες προς όφελος των ΗΠΑ.

Με δικαστική απόφαση προφυλακίστηκε για δύο μήνες. Η κράτησή του μπορεί να παραταθεί στο τέλος αυτής της περιόδου. Αν καταδικαστεί, η ποινή μπορεί να φτάσει και τα 20 χρόνια. Οι δίκες για κατασκοπεία γίνονται κεκλεισμένων των θυρών, ενώ οι αθωώσεις είναι πολύ σπάνιες.

Υπάρχει και η διάσταση της καταστολής των ΜΜΕ, όπως την επισημαίνει το CNN. Η σύλληψη έρχεται σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία η Μόσχα εντείνει την καταστολή των ελεύθερων Μέσων Ενημέρωσης, περισσότερο μάλιστα μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Λίγες ημέρες μετά την εισβολή πέρασε από τη ρωσική Βουλή νόμος κατά των fake news, με τον οποίο απειλούνται με βαριές ποινές δημοσιογράφοι που διαδίδουν «παραπληροφόρηση για τον πόλεμο» ή γενικά ό,τι το ρωσικό κράτος θεωρεί ψευδές.

Το προσωπικό των δυτικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης συχνά αναφέρει ότι παρακολουθείται, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια ταξιδιών εκτός των μεγάλων αστικών κόμβων της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης. Πολλοί Ρώσοι φοβούνται να μιλήσουν σε ξένα Μέσα Ενημέρωσης λόγω των αυστηρών νόμων λογοκρισίας που υιοθετήθηκαν στον απόηχο της επίθεσης στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν ήθελε με κυβερνοπόλεμο να «κατακτήσει τον κόσμο»

Με τη Ρωσία να προσκρούει ολοένα και περισσότερο στην απομόνωση της Δύσης, οι αποκαλύψεις για τις υποθέσεις κυβερνοεπιθέσεων από το Κρεμλίνο έρχονται να υπογραμμίσουν τις σκοτεινές πρακτικές του Ρώσου προέδρου.

Σύμφωνα με τις τελευταίες αποκαλύψεις, που προκύπτουν από διαρροές απόρρητων εγγράφων, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιστράτευσε μέχρι και μηχανικούς κυβερνοασφάλειας της Μόσχας για ανάπτυξη κακόβουλων ενεργειών στο Διαδίκτυο που ευνοούν την παραπληροφόρηση και μεγαλώνουν το εύρος των χτυπημάτων σε βάρος της Ουκρανίας.

Ο τρόπος με τον οποίο συνδέονται μηχανικοί λογισμικού εταιρείας κυβερνοασφάλειας με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Κάπου στα βορειοανατολικά προάστια της Μόσχας βρίσκεται ένα γραφείο που μπορεί να περάσει ακόμη κι απαρατήρητο. Έξω από αυτό αναγράφεται στην πινακίδα: «Επιχειρηματικό κέντρο». Σε κοντινή απόσταση υπάρχουν σύγχρονες κατοικίες και ένα παλιό νεκροταφείο με πολεμικά μνημεία. Πρόκειται για περιοχή όπου ο Μέγας Πέτρος, τον οποίο ουκ ολίγες φορές τα ξένα ΜΜΕ έχουν παρομοιάσει με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, εκπαίδευσε κάποτε τον πανίσχυρο στρατό του.

Ποιοι είναι οι μηχανικοί που δουλεύουν για τον Πούτιν

Οι μηχανικοί λογισμικού είναι υπάλληλοι της ρωσικής εταιρείας κυβερνοασφάλειας NTC Vulkan. Αυτοί είναι οι σύβουλοι του Πούτιν στον κυβερνοχώρο, ενισχύοντας τις δυνατότητες του κυβερνοπολέμου.

Χιλιάδες σελίδες μυστικών εγγράφων, που φέρνει στο φως της δημοσιότητας η εφημερίδα Guardian, αποκαλύπτουν πώς οι μηχανικοί εργάστηκαν για τις ρωσικές στρατιωτικές υπηρεσίες υποστηρίζοντας τακτικές χακαρίσματος και διαδίδοντας την παραπληροφόρηση.

Το έργο των μηχανικών συνδέεται, συγκεκριμένα, με τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας, την FSB.

Έγγραφο που διαρρέεται συνδέει ένα εργαλείο κυβερνοεπίθεσης της Vulkan με τη διαβόητη ομάδα των χάκερς, Sandworm, για την οποία η αμερικανική κυβέρνηση είπε ότι προκάλεσε δύο φορές μπλακάουτ στην Ουκρανία, διέκοψε τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Νότια Κορέα και κυκλοφόρησε το κακόβουλο λογισμικό Petya που κατέκλυσε ιστότοπους ουκρανικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων τραπεζών, υπουργείων, εφημερίδων και εταιρειών ηλεκτρισμού. Με την κωδική ονομασία Scan-V, οι μηχανικοί που εργάζονται για λογαριασμό του Πούτιν ψάχνουν για ευαίσθητα σημεία στο διαδίκτυο, που στη συνέχεια κατοχυρώνονται για χρήση σε μελλοντικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.

Ένα άλλο σύστημα, που χρησιμοποιείται από τους μηχανικούς της Vulkan, γνωστό ως Amezit, αποτελεί σχέδιο επιτήρησης του Διαδικτύου σε περιοχές όπου ελέγχει η Ρωσία, ενώ επιτρέπει την παραπληροφόρηση μέσω ψεύτικων λογαριασμών στα κοινωνικά δίκτυα. Ένα τρίτο σύστημα που κατασκευάστηκε από τη Vulkan, το Crystal-2V, αποτελεί οδηγό εκπαίδευσης για την κατάρριψη σιδηροδρομικών, αεροπορικών και θαλάσσιων υποδομών. «Άκρως απόρρητο», μάλιστα, χαρακτηρίζεται το λογισμικό που χρησιμοποιείούν οι μηχανικοί της Vulkan.

Τα απόρρητα έγγραφα χρονολογούνται από το 2016 μέχρι το 2021 κι αποκαλύφθηκαν από πληροφοριοδότη ο οποίος εναντιώθηκε στον πόλεμο που κήρυξε ο Πούτιν στην Ουκρανία. Λίγες ημέρες αφότου ξεκίνησε η ρωσική εισβολή, τον Φεβρουάριο του 2022, η πηγή προσέγγισε τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung αποκαλύπτοντας ότι η FSB βρίσκεται πίσω από το έργο μηχανικών της Vulkan.

«Οι άνθρωποι πρέπει να ξέρουν τους κινδύνους αυτού του λογισμικού», επισημαίνει ο πληροφοριοδότης και προσθέτει: «Λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία, αποφάσισα να προχωρήσω σε αποκαλύψεις. Η εταιρεία προβαίνει σε κακόβουλες ενέργειες, τη στιγμή που η Ρωσία κάνει τραγικά πράγματα στην Ουκρανία».

Πέντε υπηρεσίες πληροφοριών επιβεβαίωσαν την αυθεντικότητα των εγγράφων που διέρρευσαν. Την ίδια στιγμή, το Κρεμλίνο δεν απάντησε σε εκκλήσεις για σχόλια.

Η διαρροή περιλαμβάνει email, εσωτερικά έγγραφα, σχέδια έργων και συμβάσεις. Αποκαλύπτονται, δε, και πληροφορίες για τις επιχειρήσεις του Κρεμλίνου στον κυβερνοχώρο, όμως δεν είναι γνωστό εάν τα εργαλεία που κατασκεύασε η ομάδα Vulkan έχουν χρησιμοποιηθεί για επιθέσεις στην Ουκρανία ή αλλού.

Ωστόσο, Ρώσοι χάκερ έχουν επανειλημμένα επιτεθεί σε ουκρανικές ιστοσελίδες, τακτική που συνεχίζεται ακόμη. Από την περασμένη, δε, χρονιά ρωσικοί πύραυλοι έχουν χτυπήσει το Κίεβο και άλλες πόλεις, προκαλώντας πλήγματα σε κρίσιμης σημασίας εγκαταστάσεις.