Απόπειρα προσέγγισης ανάμεσα στο Βατικανό και τη Ρωσική Εκκλησία βρίσκεται σε εξέλιξη, σύμφωνα με εκκλησιαστικές πηγές, οι οποίες σχολιάζουν τις τελευταίες κινήσεις του προκαθήμενου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, πάπα Φραγκίσκου, σε σχέση με Ρώσους ιεράρχες.

Το ταξίδι του ποντίφικα στην Ουγγαρία είχε προκαλέσει ερωτήματα σχετικά με την ευκαιρία μιας επαφής μεταξύ του προκαθήμενου της Καθολικής Εκκλησίας και εκπροσώπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, παρόλο που δεν υπήρχε κάτι σχετικό στο πρόγραμμα.

Παρ' όλα αυτά, τη δεύτερη ημέρα της επίσκεψής του στην Ουγγαρία, ο πάπας Φραγκίσκος μίλησε εν συντομία με τον Ρώσο Ορθόδοξο Μητροπολίτη Ουγγαρίας Ιλαρίωνα, τον άλλοτε πανίσχυρο άτυπο «υπουργό Εξωτερικών» του Πατριαρχείου Μόσχας, ο οποίος εμφανίζεται από πολλούς ως η «γέφυρα» μεταξύ Βατικανού και Μόσχας. Ο Ιλαρίων είχε μακρά ιστορία συναντήσεων τόσο με τον πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ' όσο και με τον Φραγκίσκο, ενώ ήταν από τους εμπνευστές και καταλύτες για την ιστορική συνάντηση στην Κούβα το 2016 μεταξύ Φραγκίσκου και Κύριλλου – την πρώτη μεταξύ ενός πάπα και ενός πατριάρχη Μόσχας μετά το σχίσμα του 1054. Έτσι, η μετακίνησή του στην Ουγγαρία θεωρήθηκε ότι η Ρώμη έχασε έναν από τους προνομιούχους συνομιλητές της με τη Ρωσική Εκκλησία.

Το γραφείο Τύπου του Βατικανού σημείωσε ότι η συνάντηση διήρκεσε περίπου 20 λεπτά και πραγματοποιήθηκε σε «εγκάρδιο τόνο», αλλά δεν έδωσε πληροφορίες για το περιεχόμενο της συζήτησης. Ο διάδοχός του Ιλαρίωνα, μητροπολίτης Αντώνιος, συνάντησε επίσης τον πάπα Φραγκίσκο στο Βατικανό και στη συνέχεια τον συνάντησε ξανά στη Διαθρησκειακή Σύνοδο Κορυφής που διοργανώθηκε, λέγοντας τότε στους δημοσιογράφους ότι η Σύνοδος Κορυφής μεταξύ των δύο ηγετών της Εκκλησίας ήταν ακόμη υπό εξέταση.

Πριν από την άφιξη του πάπα στη Βουδαπέστη, ωστόσο, πηγή του Βατικανού σημείωσε ότι ο μητροπολίτης Ιλαρίων «δεν ασχολείται πλέον» μετά την παραίτησή του. «Έχει χάσει όλες τις θέσεις και τα προνόμιά του και δεν είναι πλέον μόνιμο μέλος της Ιεράς Συνόδου», είπε η πηγή, επισημαίνοντας ότι το Πατριαρχείο Μόσχας είναι ένας «σύνθετος» και διχασμένος κόσμος.

Οι ισορροπίες στο Βατικανό απέναντι στο Πατριαρχείο Μόσχας

Η οπτική του πάπα και η απόπειρά του να προσεγγίσει την παγκόσμια γεωπολιτική μέσω της διαμεσολάβησης των «περιφερειών» μπορεί, σύμφωνα με ορισμένους, να επιβεβαιώσει την άποψη ότι η παρουσία του Ιλαρίωνα στην Ουγγαρία σε συνδυασμό με την πολυετή του εμπειρία αρκούν για να διατηρηθούν δίαυλοι επικοινωνίας με τη Ρωσική Εκκλησία, ειδικά από τότε που ο καρδινάλιος Péter Erdö, προκαθήμενος της Ουγγαρίας, συμμετέχει πολύ σε αυτόν τον οικουμενικό διάλογο.

Η απουσία του καρδινάλιου Kurt Koch, επικεφαλής της διεύθυνσης για την προώθηση της Χριστιανικής Ενότητας, από την παπική αντιπροσωπεία μπορεί να ερμηνευθεί ως επιθυμία του ποντίφικα να δείξει ανοιχτό πνεύμα προς το Πατριαρχείο Μόσχας. Ο Ελβετός καρδινάλιος θεωρείται ότι ακολουθεί μία πιο σκληρή γραμμή απέναντι στον επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

«Η ψευδοθρησκευτική δικαιολόγηση του πολέμου από τον πατριάρχη Κύριλλο πρέπει να ταρακουνήσει κάθε οικουμενική καρδιά», είπε τον Ιούνιο του 2022 σε συνέντευξή του στην Die Tagespost, συγκρίνοντας τη στάση του πατριάρχη Κύριλλου σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία με «αίρεση».