Πολύ σκληρός για να πεθάνει πολιτικά απέδειξε ότι είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Έχοντας απέναντί του ενωμένη σχεδόν ολόκληρη την αντιπολίτευση, τη Δύση, με την οικονομία να κινείται επί ξυρού ακμής, έχοντας αντιμετωπίσει τους πλέον καταστροφικούς σεισμούς που αντιμετώπισε ποτέ η Τουρκία και με την υγεία του να τον προδίδει στη μέση της προεκλογικής εκστρατείας, κατάφερε να τερματίσει πρώτος, ελάχιστα μόνο μέτρα από το να κόψει από τον πρώτο γύρο το νήμα της προεδρικής κούρσας.

Ο Τούρκος πρόεδρος συγκέντρωσε ποσοστό 49,5%, έναντι 44,89% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, υποψηφίου της συμμαχίας των έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης που υποστηρίχτηκε και από τους Κούρδους του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Σε ρυθμιστικό παράγοντα αναδεικνύεται ο τρίτος υποψήφιος, ο ακροδεξιός Σινάν Ογάν, εθνικιστής και λαϊκιστής, ο οποίος από αουτσάιντερ της εκλογικής διαδικασίας κατόρθωσε να συγκεντρώσει τις προτιμήσεις του 5,17% του εκλογικού σώματος προσελκύοντας τις ψήφους διαμαρτυρίας του Μουχαρέμ Ιντζέ, που αναγκάστηκε να αποσυρθεί από προεδρικό υποψήφιος υπό το βάρος ροζ σκανδάλου.

Ο Σινάν Ογάν, στις πρώτες του δηλώσεις, δήλωσε πως δεν θα επιτρέψει να οδηγηθεί η χώρα σε κρίση και θα λάβει τις αποφάσεις του κατόπιν διαβουλεύσεων με τη Συμμαχία ΑΤΑ (προσωνύμιο του Κεμάλ Ατατούρκ). Φρόντισε, μάλιστα, να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις με τους δύο υποψηφίους του β' γύρου από το «σημείο», τονίζοντας ότι η στήριξη των Κούρδων προς τον Κιλιτσντάρογλου δεν αποτελεί το μοναδικό πρόβλημα, αλλά ομοίως υπάρχει πρόβλημα και με το ακραίο ισλαμιστικό κουρδικό κόμμα Huda-Par που στηρίζει τον Ερντογάν.

Πρόκριμα η Εθνοσυνέλευση

Ξεκάθαρα νικητής, αν και με απώλειες σε σχέση με τις εκλογές του 2018, είναι ο Ερντογάν και στην Εθνοσυνέλευση. Η Συμμαχία του Λαού που τον στηρίζει εξασφαλίζει πλειοψηφία 322 εδρών, δηλαδή αρκετά πάνω από τους μισούς από τους 600 βουλευτές του Τουρκικού Κοινοβουλίου.

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν είναι πρώτο στη Βουλή με 267 έδρες, ενώ ιδιαίτερα ενισχυμένοι βγαίνουν από τις εκλογές οι Γκρίζοι Λύκοι με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), παίρνοντας 10,07% και 50 έδρες. Από την ίδια συμμαχία εκλέγει πέντε βουλευτές και το ισλαμιστικό Νέο Κόμμα Ευημερίας του υιού του πρώην πρωθυπουργού, Νετζμετίν Ερμπακάν, που ζητάει την ποινικοποίηση της μοιχείας. Αντιθέτως, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν έκαναν το αναμενόμενο άλμα. Το CHP του Κιλιτσντάρογλου έφτασε λίγο πάνω από το παγιωμένο 25%, ενώ το Καλό Κόμμα της συμμάχου του, Μεράλ Ακσενέρ, έμεινε στο 9,69%.

Έτσι, αν ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου επικρατήσει στον β' γύρο -κάτι που θεωρείται πολύ δύσκολο- θα είναι ουσιαστικά αδύνατον να κυβερνήσει, αφού δεν θα ελέγχει την Εθνοσυνέλευση, θα αδυνατεί να νομοθετήσει αλλά και να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές για εκδημοκρατισμό του πολιτικού συστήματος, όπως υποσχόταν προεκλογικά. Δεν θα μπορεί να ψηφίσει ούτε τον προϋπολογισμό του κράτους. Σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει να κυβερνά με προεδρικά διατάγματα -μια πρακτική για την οποία απέδιδε κατηγορίες περί αυταρχισμού στον Ερντογάν- ή να προσφύγει εκ νέου στις κάλπες.

«Κράτησε» τους σεισμόπληκτους

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο των εκλογών ήταν η στήριξη που πήρε ο Ερντογάν από τους πολίτες που επλήγησαν από τον σεισμό. Παρά την αρχική οργή των κατοίκων των περιοχών αυτών, μετά τους καταστροφικούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου, εξαιτίας της ολιγωρίας στην αντίδραση του κρατικού μηχανισμού και τις ευθύνες οι οποίες επιρρίφθηκαν στην κυβέρνηση για την άναρχη δόμηση, ο Τούρκος πρόεδρος κατάφερε να «μαζέψει» την πολιτική ζημιά.

Μάλιστα, σε ορισμένες περιοχές, όπως το Καχραμάνμαρας, η στήριξη αυτή ξεπέρασε το 70% των ψήφων. Από τους 11 νομούς όπου κηρύχτηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μόνο οι δύο, με ισχυρό το κουρδικό στοιχείο, ψήφισαν υπέρ του Κιλιτσντάρογλου. Οι κάτοικοι των υπόλοιπων περιοχών, προπύργια τους ΑΚΡ και του ΜΗΡ με συντηρητικούς θρησκευόμενους πολίτες, δεν πείστηκαν από τις υποσχέσεις Κιλιτσντάρογλου ότι θα τους χτίσει δωρεάν τα σπίτια, αλλά εμπιστεύτηκαν τον Ερντογάν, που σε όλη την προεκλογική περίοδο θεμελίωνε κατοικίες στην περιοχή, δεσμεύτηκε να έχει έτοιμες πολυκατοικίες σε έναν χρόνο και έχει καταγεγραμμένο ιστορικό στην περαίωση μεγάλων δημοσίων έργων.

Με αέρα στο δεύτερο γύρο

Όσον αφορά στον β' γύρο των εκλογών, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, μετά την επινίκια ομιλία του Ερντογάν από το μπαλκόνι του ΑΚΡ, βγήκε έχοντας στο πλευρό τούς επτά υποψήφιους αντιπροέδρους του και είπε ότι η Συμμαχία του Έθνους θα νικήσει οπωσδήποτε. Ωστόσο, ο Ερντογάν έχει ήδη τον αέρα του νικητή, η επικράτησή του στην Εθνοσυνέλευση του δίνει ισχυρό προβάδισμα, καθώς όπως είπε στην «Α» ο γνωστός Τούρκος δημοσκόπος, Χιλμί Ντασντεμίρ, η κοινή γνώμη θέλει σταθερότητα και προέβλεψε τη νίκη του Ερντογάν. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, στα 13 χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι του CHP, δεν έχει καταφέρει να κερδίσει εκλογές και ο κόσμος, όπως εκτιμά, θα ακολουθήσει εκείνον που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει.

Εξάλλου, κοινή είναι η πεποίθηση ότι το ιδεολογικά ετερόκλητο σχήμα της αντιπολίτευσης που τον στηρίζει θα δυσκολευτεί να κυβερνήσει αποτελεσματικά και δεν θα αντιμετωπίσει τα τεράστια και περίπλοκα προβλήματα της χώρας, με κυριότερα εκείνα της οικονομίας, του Κουρδικού και κατ’ επέκταση της εξωτερικής πολιτικής.

Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 16/5