Μπορεί ο υπουργός Εξωτερικών στην Τουρκία τα προηγούμενα εννέα χρόνια να ήταν ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αφήνοντας τη σφραγίδα του στην τουρκική διπλωματία, ωστόσο πίσω από τις κουίντες υπήρχε διαχρονικά η ΜΙΤ, η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών, που καθοδηγούσε τις ενέργειες της Τουρκίας στο διεθνές στερέωμα. 

Ο Χακάν Φιντάν, ο αρχηγός της υπηρεσίας, ήταν ο άνθρωπος που συνδιαμόρφωνε, ίσως και υπαγόρευε, τη νέα στρατηγική της Τουρκίας στους δαιδάλους της παγκόσμιας πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια αναλάμβανε από αυτή τη θέση αποστολές σε σχέση με υποθέσεις που αφορούσαν τις ρωσοτουρκικές σχέσεις, τη Συρία και τη Λιβύη, αλλά και το Κουρδικό, κατόπιν εντολών του προέδρου Ερντογάν.

Μάλιστα, o «σουλτάνος» τον έπαιρνε σχεδόν πάντα μαζί του στα ταξίδια. Παρά τη νεαρή του ηλικία, έχει υπάρξει στρατιωτικός, διπλωμάτης, ακαδημαϊκός, πράκτορας, αλλά κυρίως αναδείχθηκε σε έναν από τους πιο έμπιστους ανθρώπους του Ερντογάν. Ως εκ τούτου, ο διορισμός του στη θέση του υπουργού Εξωτερικών δεν αποτελεί έκπληξη.

Ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ήταν μεν στενός συνεργάτης και πιστός σύμμαχος του Ερντογάν, αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρή ή ανεξάρτητη προσωπικότητα. Δεν θεωρήθηκε ποτέ ο κύριος φορέας λήψης αποφάσεων σε κρίσιμα ζητήματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Το νέο στίγμα

Διαβάζοντας πίσω από τις γραμμές των δηλώσεων του νέου και του απερχόμενου υπουργού κατά την τελετή παράδοσης και παραλαβής στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, διακρίνονται οι εμφανείς και οι αφανείς στόχοι της τουρκικής διπλωματίας.

Ο Χακάν Φιντάν έδωσε το στίγμα της πολιτικής του, με τη δέσμευση να συνεχίσει το όραμα της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, που βασίζεται στην ανεξαρτησία της χώρας από όλες τις σφαίρες επιρροής. Tόνισε ότι θα εργαστεί για να διευρύνει περαιτέρω την εθνική εξωτερική πολιτική, «σύμφωνα με το όραμα και τις αξίες που εκπροσωπεί ο πρόεδρός μας».

Ο Τσαβούσογλου -από την πλευρά του- ήταν επίσης αποκαλυπτικός: «Μαζί προστατέψαμε την επιβίωση του κράτους και του έθνους μας σε μία από τις πιο δύσκολες περιοχές και στα πιο ευαίσθητα ζητήματα. Πολεμήσαμε μαζί ενάντια στα τρομοκρατικά δίκτυα στο εξωτερικό, ειδικά κατά της FΕΤΟ (γκιουλενιστές) και του PKK. Υπό τη διακυβέρνησή του, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών θα συνεχίσει αποφασιστικά την πορεία του προς την εδραίωση της θέσης της Τουρκίας ως παγκόσμιου παράγοντα».

Ερώτημα

Η νέα τουρκική υπουργική σύνθεση δεν προκάλεσε εκπλήξεις, καθώς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ανέμενε να μείνουν εκτός Υπουργικού Συμβουλίου οι πρώην υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών, Χουλουσί Ακάρ και Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Το δεξί χέρι του Ερντογάν, ο «αντ’ αυτού» στις διπλωματικές ελληνοτουρκικές συζητήσεις, Ιμπραήμ Καλίν, χρίστηκε νέος διευθυντής της Τουρκικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΜΙΤ). Ο προκάτοχός του ήταν ακόμα ένας άνθρωπος που χαίρει της απόλυτης εμπιστοσύνης του προέδρου. Ο 54χρονος Χακάν Φιντάν, που έφυγε από τη ΜΙΤ, ανέλαβε τα ηνία του υπουργείου Εξωτερικών. Πρόκειται για τον δεύτερο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας με στρατιωτικό υπόβαθρο, στη σύγχρονη τουρκική ιστορία. Το αν στα Ελληνοτουρκικά θα αποδειχθεί πιο μετριοπαθής από τον Τσαβούσογλου μένει να φανεί.

Η Αθήνα εκτιμά ότι αυτό θα κριθεί αποκλειστικά και μόνο από τη «γραμμή» που θα του δώσει ο Ερντογάν. Αρμόδιες πηγές εξηγούν στην «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν είναι απαραιτήτως ανησυχητική για την Ελλάδα. Ναι μεν «ξέραμε» τον Τσαβούσογλου, ειδικά ο Νίκος Δένδιας είχε προσωπική επαφή μαζί του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις κρίσιμες στιγμές που η ένταση χτυπούσε κόκκινο, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η παραμονή του θα εγγυόταν νηνεμία στα Ελληνοτουρκικά.

Το σίγουρο είναι ότι ο Φιντάν θα επιχειρήσει επαναπροσέγγιση του αραβικού κόσμου, κυρίως σε μια προσπάθεια να προσελκύσει επενδύσεις, για τις οποίες «καίγεται» η Τουρκία. Άλλωστε, ως αρχηγός της ΜΙΤ ο Φιντάν διατηρούσε ανοικτούς διαύλους με Αίγυπτο, Εμιράτα, Ιράκ και Συρία. Στο υπουργείο Άμυνας διορίστηκε ο 69χρονος Γιασάρ Γκιουλέρ, ενώ στο Εσωτερικών ο Αλί Γιερλίκαγια, παίρνοντας τη θέση του -γνωστού για τις ακραίες ανθελληνικές του απόψεις- Σουλεϊμάν Σοϊλού.

Ο υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών, Βασίλης Κασκαρέλης, εκπροσώπησε την ελληνική κυβέρνηση στην ορκωμοσία του Ερντογάν και στο δείπνο που ακολούθησε το Σάββατο. Συνεχάρη τον Τούρκο πρόεδρο, ενώ είχε και σύντομες συνομιλίες με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον ομόλογό του, Φιντάν, και τον Καλίν σε καλό κλίμα, παρά την παρουσία του επικεφαλής του ψευδοκράτους, Ερσίν Τατάρ, στον ίδιο χώρο, με τους Τούρκους αξιωματούχους ιδιαιτέρως φιλικούς απέναντι στον Έλληνα υπουργό.

Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή / Των Γιάννη Μανδαλίδη, Κατερίνας Τσαμούρη