Εμπλοκή στο θέμα των F-16 στην Τουρκία προκαλούν οι δηλώσεις του  Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ότι η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας θα επικυρώσει το σουηδικό αίτημα για το ΝΑΤΟ «όχι πριν από τον Οκτώβριο». Οι δηλώσεις αυτές αφήνουν σύμφωνα με αναλυτές πολλά περιθώρια για να συμβεί κάτι μέχρι τότε –όπως π.χ. ένα νέο περιστατικό με κάψιμο αντιτύπου του Κορανίου ή μια φιλοκουρδική διαδήλωση στη Στοκχόλμη– που θα ωθήσει τον Τούρκο πρόεδρο να κάνει πίσω.

 «Δεν είμαστε τόσο κοντά όσο νομίζαμε όταν ο Ερντογάν έκανε αρχικά τη δήλωση ότι θα ανάψει το πράσινο φως», λέει στο Al Monitor ο Αλπέρ Τσοσκούν, πρώην αναπληρωτής μόνιμος εκπρόσωπος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. «Ο Ερντογάν άναψε στην ουσία το πράσινο φως για να πάει το θέμα προς έγκριση στη Βουλή. Στέλνει το μήνυμα στις ΗΠΑ ότι αν δεν υπάρξει πρόοδος με τα F-16, θα είναι ίσως πιο δύσκολο για το κοινοβούλιο» να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία, σημειώνει.

Η στάση των ΗΠΑ για την πώληση των F-16 στην Τουρκία

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιμένει ότι η άρση του βέτο της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δεν συνδέεται με την πώληση των F-16, αλλά η Ουάσινγκτον έχει διαμηνύσει στην Άγκυρα ότι το μπλόκο στη Σουηδία ήταν το κύριο εμπόδιο στην έγκριση από το Κογκρέσο της πώλησης των αμερικανικών μαχητικών, όπως ανέφεραν πηγές προσκείμενες στην κυβέρνηση Ερντογάν.

Ο Λευκός Οίκος υποστηρίζει την πώληση των μαχητικών στην Τουρκία, αλλά χρειάζεται και την έγκριση υψηλόβαθμων στελεχών των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών στις επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας, γι’ αυτό και προσπάθησε να καθησυχάσει εκείνους που έθεσαν ως προϋπόθεση το «ναι» της Άγκυρας για τη Σουηδία.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν συζήτησε το θέμα πρόσφατα με τον γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ, πρόεδρο της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων. Ο τελευταίος είπε τη Δευτέρα ότι εξακολουθεί να ανησυχεί για τη συμπεριφορά της Τουρκίας, αλλά αν η κυβέρνηση Μπάιντεν βρει τρόπο να διευθετήσει τις ανησυχίες αυτές, «ίσως υπάρξει δρόμος» για την πώληση των F-16. Ο Μενέντεζ πρόσθεσε ότι ζητεί διαβεβαιώσεις από την κυβέρνηση ότι θα ενισχύσει την ασφάλεια της Ελλάδας, ώστε να εξασφαλίσει «ποιοτικό πλεονέκτημα» στην περιοχή.

 «Κλειδί» ο Μενέντεζ

Η πώληση F-35 στην Ελλάδα θα μπορούσε να πείσει τον Μενέντεζ να εγκρίνει την πώληση των F-16 στην Τουρκία, αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει ακόμη ενημερώσει επίσημα το Κογκρέσο για το θέμα. Κοινοβουλευτικός βοηθός είπε στο Al Monitor ότι οι Δημοκρατικοί στη Βουλή των Αντιπροσώπων θεώρησαν «σημαντικό βήμα» την άρση του τουρκικού βέτο για τη Σουηδία, αλλά «εξακολουθούν να ανησυχούν για παραβιάσεις της ελληνικής κυριαρχίας, την άρνηση να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία και τη συνεχιζόμενη επιθετικότητα κατά Κούρδων εταίρων» - δηλαδή των κουρδικών πολιτοφυλακών που συνεργάζονται με τις ΗΠΑ στη μάχη κατά των τζιχαντιστών του ISIS στη Συρία.

Την πιο σκληρή γραμμή κρατά ο Μενέντεζ, ο οποίος είπε τη Δευτέρα ότι μπορεί να λάβει την απόφαση για τα F-16 «εντός της επόμενης εβδομάδας», κάτι που αφήνει μικρά περιθώρια προτού διακόψει για τις θερινές διακοπές τις εργασίες της η τουρκική Βουλή.

Για τον Άλαν Μακόφσκι, πρώην εργαζόμενο στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων και νυν αναλυτή θεμάτων που αφορούν στην Τουρκία στο Center for American Progress, το δίλημμα είναι μεγάλο για τις ΗΠΑ. «Θα περίμενα από την κυβέρνηση (Μπάιντεν) να προσπαθήσει να πιέσει τον Ερντογάν για άμεση επικύρωση (της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ) και ταυτόχρονα να προσπαθήσει να αποσπάσει το “ναι” του Μενέντεζ. Δύσκολα μπορώ να πιστέψω ότι η κυβέρνηση θα αφήσει να σέρνεται όλο αυτό μέχρι τον Οκτώβριο. Πολλά μπορούν να συμβούν μέχρι τότε», είπε.