Δεν αποκλείουν µια αναβίωση του ρόλου της «Μουσουλµανικής Αδελφότητας» στη Μέση Ανατολή, µε εµπλοκή της Τουρκίας και του Ιράν, οι αναλυτές, προοπτική που απεύχονται το καθεστώς Αλ Σίσι στην Αίγυπτο, η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, καθώς θα µπορούσε να φέρει... αέρα «Αραβικής Ανοιξης» ως αποτέλεσµα της σύγκρουσης στη Λωρίδα της Γάζας. Τα εµπλεκόµενα κράτη, που κατέστειλαν εκείνη την εξέγερση, θεωρούν ότι η υποστήριξη των Αράβων στον παλαιστινιακό σκοπό και το αντι-ισραηλινό αίσθηµα µπορεί να δώσουν την ευκαιρία στην Τεχεράνη να κινητοποιήσει τις παλιές σουνιτικές συµµαχίες της, ενώ και το µήνυµα από την εξέγερση της «Χαµάς» είναι σαφές: Η επιχείρηση ονοµάστηκε «Πληµµύρα του Αλ Ακσά», αναφερόµενη στο Ορος του Ναού (Χαράµ αλ Σαρίφ) στην Ιερουσαλήµ και απευθυνόµενη στο παναραβικό αίσθηµα. Ρώσοι στρατιωτικοί σύµβουλοι, µάλιστα, θεωρούν πιθανό ένα πλήγµα και στην Αίγυπτο από τη «Μουσουλµανική Αδελφότητα», µε αφορµή και τις επερχόµενες προεδρικές εκλογές στη χώρα, και µε πιθανή εµπλοκή σε ένα ευρύτερο σκηνικό του Ιράν και της Τουρκίας - ακόµα και, µέσω αντιπροσώπων, της Ρωσίας.

Η επίθεση της «Χαµάς» αναβίωσε τη µάχη εξουσίας στη Μέση Ανατολή

Σύµφωνα µε τον Μπράντον Φρίντµαν, πεπειραµένο αναλυτή στο Πρόγραµµα για τη Μέση Ανατολή του Foreign Policy Research Institute και διευθυντή έρευνας στο Κέντρο «Μοσέ Νταγιάν» για τη Μέση Ανατολή του Πανεπιστηµίου του Τελ Αβίβ, η επίθεση της «Χαµάς» αναβίωσε τη µάχη εξουσίας στη Μέση Ανατολή, που σιγόβραζε µετά την καταστολή της «Μουσουλµανικής Αδελφότητας» στην Αίγυπτο και διατρέχει την ιστορία των τελευταίων ετών, από τον πόλεµο στο Ιράκ έως την «Αραβική Ανοιξη», τον πόλεµο στη Συρία, τη διεθνή αποµόνωση του Κατάρ και τώρα την αναβίωση της παλαιστινιακής εξέγερσης.

Η υποστήριξη των Αράβων στον παλαιστινιακό σκοπό και το αντιισραηλινό αίσθηµα µπορεί να δώσουν την ευκαιρία στην Τεχεράνη να κινητοποιήσει τις παλιές σουνιτικές συµµαχίες της


Στην αντίπαλη πλευρά, το χτύπηµα στο Ισραήλ αναβίωσε µια ενότητα σκοπού στις χώρες που αντίκεινται στην αναγέννηση της επιρροής της «Μουσουλµανικής Αδελφότητας» και συγκεκριµένα στο σουνιτικό στρατόπεδο της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων και της Αιγύπτου. Θεωρείται πιθανό το σενάριο µιας γενικευµένης εξέγερσης να ξεκινήσει από τον Λίβανο, καθώς η «Χεζµπολάχ» έχει ήδη εµπλακεί στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. «Πρώτα από όλα, η “Χεζµπολάχ” µπορεί να παρασυρθεί σε έναν πόλεµο πλήρους κλίµακας», αναφέρει ο πολιτικός επιστήµονας στο ρωσικό Πανεπιστήµιο RUDN Καµράν Γκασάνοφ. «Στο επόµενο στάδιο αυτής της σύγκρουσης, σιιτικές οµάδες στη Συρία, µε χορηγία του Ιράν, θα µπορούσαν να πραγµατοποιήσουν επιθέσεις σε ισραηλινά πλοία ή τροµοκρατικές επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών πολιτών στο έδαφος τρίτων χωρών, όπως έχουµε ήδη δει στην Αίγυπτο», προσθέτει.

Κομβικός ο ρόλος της Αιγύπτου

Ο ρόλος της Αιγύπτου, στη συγκεκριµένη περίπτωση, θεωρείται κοµβικός, σε ένα πλαίσιο εντός του οποίου ο πόλεµος στο Ισραήλ έχει αναβιώσει τους ενδοµουσουλµανικούς ανταγωνισµούς του αραβικού κόσµου. Από τη µία πλευρά είναι η αντιπαλότητα σουνιτών - σιιτών, από την άλλη όµως, και υπερκεράζοντας πλέον την πρώτη, η ενδο-σουνιτική αντιπαλότητα σχετικά µε τη σφαίρα επιρροής που άφησε πίσω της η «Μουσουλµανική Αδελφότητα». Στο παιχνίδι αυτό, το σιιτικό Ιράν θεωρείται ότι έχει τον δικό του ρόλο. Αλλωστε, τα κανάλια επικοινωνίας µε τη «Μουσουλµανική Αδελφότητα» είχαν ανοίξει από παλιά, µε κάποιους να θεωρούν εν µέρει την Ιρανική Επανάσταση «µοντελοποιηµένη» ως κίνηµα στο πρότυπο του αντιβρετανικού αισθήµατος που καλλιέργησε, πολιτικά και στρατιωτικά, στην αποικιοκρατική και µετα-αποικιοκρατική Αίγυπτο η «Μουσουλµανική Αδελφότητα».

Η 7η Οκτωβρίου θεωρείται πως αφύπνισε τα διαφορετικά σχίσµατα, καλλιεργώντας όµως και έναν παναραβισµό -τουλάχιστον αυτό επιδιώκουν οι Παλαιστίνιοι-, τον οποίο µένει να φανεί ποια δύναµη θα οικειοποιηθεί αποτελεσµατικότερα προς όφελός της. Με την Τουρκία ιδιαίτερα να επιχειρεί να καρπωθεί, πρώτα ως αυτοπροτεινόµενος διαµεσολαβητής και στη συνέχεια µε µια ρητορική ακόµα και επέµβασης, αυτή τη δυναµική. Σε κάθε περίπτωση, το Μπαχρέιν, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, το Μαρόκο, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα δεν θέλουν να δουν τη «Μουσουλµανική Αδελφότητα» να επανενεργοποιείται σε ένα στρατόπεδο «αντίστασης» υπό την καθοδήγηση του Ιράν.

Η Αίγυπτος, παραδοσιακά µια αραβική χώρα, µε σχετικά καλύτερες σχέσεις µε το Ισραήλ, έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση, καθώς η αγανάκτηση των απλών Αιγυπτίων µε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα και το βαρύ ανθρώπινο κόστος την οδήγησαν να πάρει θέση ανοιχτά κατά των ισραηλινών ενεργειών. Με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν τον ∆εκέµβριο, οι συνέπειες του πολέµου στο Ισραήλ για την Αίγυπτο δεν είναι ακόµη ξεκάθαρες. Αυτό φάνηκε στις 20 Οκτωβρίου, όταν επιτράπηκαν φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις, για να εκτονωθεί το λαϊκό αίσθηµα, και κάποιοι διαδηλωτές προχώρησαν προς την (εµβληµατική για την «Αραβική Ανοιξη») Πλατεία Ταχρίρ, φωνάζοντας αντικυβερνητικά συνθήµατα (µην ξεχνάµε, άλλωστε, πως το καθεστώς Αλ Σίσι ήρθε στην εξουσία µε πραξικόπηµα).

Ο πόλεµος µπορεί να επεκταθεί µε τροµερό ρυθµό

Εφόσον διαρκέσει η πολεµική σύγκρουση στο Ισραήλ και µε δεδοµένη πλέον την εµπλοκή της «Χεζµπολάχ», ο πόλεµος µπορεί να επεκταθεί µε τροµερό ρυθµό σε Τουρκία, Ιράν, Λίβανο και Αίγυπτο, «βάζοντας φωτιά» στην Ανατολική Μεσόγειο. Οσον αφορά την Τουρκία, προς τα τέλη του 2021 και το 2022 οµαλοποίησε τις σχέσεις της µε το Συµβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου µετά και το τέλος της κρίσης του Κατάρ, µεταξύ άλλων αποκόπτοντας δεσµούς µε τη «Μουσουλµανική Αδελφότητα» (ένα τέτοιο παράδειγµα είναι το λουκέτο που µπήκε στον τηλεοπτικό σταθµό Mekameleen στην Τουρκία). Η «Μουσουλµανική Αδελφότητα», έτσι, έφτασε να θεωρείται ανενεργή, µε τον Σαουδάραβα λόγιο Ναουάφ Αµπαΐντ, πρώην σύµβουλο του πρίγκιπα Τουρκί αλ Φαϊζάλ, να δηµοσιεύει µάλιστα το 2020 ένα βιβλίο µε τον τίτλο «Η αποτυχία της “Μουσουλµανικής Αδελφότητας” στον αραβικό κόσµο». Από την άλλη, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα πρέπει να αποφασίσει σε ποιον βαθµό η συµµαχία µε τη «Χαµάς», η οποία επίσης έχει κοντινές ιδεολογικές βάσεις στη «Μουσουλµανική Αδελφότητα», θα υπερκεράσει το συµφέρον του να εµφανιστεί ως αµερόληπτη δύναµη στην περιοχή και παίζοντας διακριτικά και το παιχνίδι της ∆ύσης, σε µια προσπάθεια γεφύρωσης των αντιπαλοτήτων και αποφυγής ενός σεναρίου γενικευµένου πολέµου.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»