Το "φλεγόμενο τοπίο" της Ερυθράς Θάλασσας δείχνει να κυριαρχεί στη σκέψη όλων των διεθνών δρώντων, απολύτως λογικό, υπό το φως και των τελευταίων εξελίξεων με τα πλήγματα στην Υεμένη από ΗΠΑ και Βρετανία, με έναν συγκεκριμένο στόχο: τους Χούθι. Μπορεί τα διεθνή μέσα, βέβαια, να αναφέρονται διαρκώς σε αυτούς, ιδίως κατόπιν των επιθέσεων που πλήττουν την παγκόσμια ναυσιπλοΐα και το διεθνές εμπόριο, οδηγώντας τα πλοία να επιλέγουν τον απείρως μακρύτερο και ακριβότερο δρόμο παραπλεύρως της Αφρικής, προκειμένου για την επιτυχή παράδοση των φορτίων τους, ωστόσο δεν πρόκειται για κάτι το νέο, αντίθετα η εν λόγω ομάδα ανταρτών μετρά περί τις 4 δεκαετίες ζωής. 


Ποιοι είναι οι Χούθι; Το αντίβαρο στη Σαουδική Αραβία και το σουνιτικό Ισλάμ, η υποβάθμιση από τις ΗΠΑ


Οι Χούθι είναι μια ομάδα πολιτοφυλακής της Υεμένης που πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της, τον Χουσεΐν Μπαντρεντίν αλ Χούθι, και εκπροσωπεί τον κλάδο Ζαΐντι του σιιτικού Ισλάμ. Εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1980 σε αντίθεση με τη θρησκευτική επιρροή της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη. Η ομάδα, η οποία εκτιμάται ότι διαθέτει 20.000 μαχητές και της οποίας η επίσημη ονομασία είναι Ansar Allah, διοικεί το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού τμήματος της χώρας και είναι υπεύθυνη για την ακτογραμμή της Ερυθράς Θάλασσας.



Μόλις το 1990, όταν σχηματίστηκε η Δημοκρατία της Υεμένης, "το κίνημα των Χούθι απλώς δεν υπήρχε", σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Helen Lackner. Μέσα σε μια δεκαετία, το δικό του σήμα του Ισλάμ Zaydi, ενός κλάδου του σιιτισμού, είχε αναπτυχθεί από την επαρχία Saada στα βόρεια, και μέσα από μια σειρά βίαιων μαχών πήρε τον έλεγχο της πρωτεύουσας, της Σαναά, και του στρατηγικού λιμανιού της Hodeidah.

Διαβάστε ακόμα: Σοβαρή κλιμάκωση στην Ερυθρά Θάλασσα - ΗΠΑ και Βρετανία βομβάρδισαν υποδομές των Χούθι στην Υεμένη, πώς έλαβε την απόφαση ο Μπάιντεν

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, σύμφωνα με το WikiLeaks, η Ουάσινγκτον γελοιοποιούσε τους ισχυρισμούς των εσωτερικών αντιπάλων των Χούθι ότι η ομάδα λάμβανε βοήθεια από το Ιράν. Αλλά καθώς η επιρροή των Χούθι αυξανόταν, το Ιράν είδε έναν φθηνό τρόπο να αναστατώσει τους Σαουδάραβες με τους οποίους οι Χούθι πολεμούσαν. Πρόκειται για μια περίπτωση "πολέμου δι'αντιπροσώπου" ή proxy war, όπως είναι γνωστό στη θεωρία της διεθνούς πολιτικής, μεταξύ των δύο κυρίαρχων δυνάμεων του Ισλάμ.


Η σχέση των Χούθι με το Ιράν και η σημασία που δόθηκε από την Τεχεράνη στην Υεμένη


Η Elisabeth Kendall, ειδική σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, λέει: "Η σχέση των Χούθι με το Ιράν βασίζεται στον πραγματισμό και όχι στη διοίκηση και τον έλεγχο, αλλά έχει γίνει όλο και πιο ιδεολογική καθώς ο εμφύλιος πόλεμος της Υεμένης παρατείνεται".

Μέχρι το 2018 η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ είχε αδιάσειστα στοιχεία για την προμήθεια όπλων από το Ιράν και μέχρι το 2020 η συχνότητα των επιθέσεων των Χούτι με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους στο εσωτερικό της Σαουδικής Αραβίας είχε αυξηθεί.

Είναι επίσης σαφές ότι το Ιράν προέβλεψε τη γεωστρατηγική σημασία της Υεμένης. Σε μια συνάντηση το 2014, ένας σύμβουλος του Χαμενεΐ, ο Ali Akhbar Velayati, είπε σε ορισμένους κληρικούς της Υεμένης: "Ο δρόμος για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης περνάει από την Υεμένη, επειδή η χώρα αυτή βρίσκεται σε στρατηγική θέση - βρίσκεται δίπλα στην Ερυθρά Θάλασσα και, πιο συγκεκριμένα, δίπλα στο Bab el-Mandeb [το στενό πέρασμα μεταξύ Υεμένης και Τζιμπουτί]".

Η Υεμένη, πιο συγκεκριμένα, βρίσκεται κατά μήκος της νοτιοανατολικής ακτής της θάλασσας, όπου συναντά τον Κόλπο του Άντεν.



Οι Χούθι υποστηρίζουν τη Χαμάς στον πόλεμο στη Γάζα. Αμέσως μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου σε βάρος του Ισραήλ, ο ηγέτης των Χούτι Αμπντούλ Μαλίκ Αλ Χούτι δήλωσε ότι οι δυνάμεις του είναι "έτοιμες να κινηθούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες για να ενωθούν με τον παλαιστινιακό λαό και να αντιμετωπίσουν τον εχθρό".



Τι συνέβαινε στην Υεμένη πριν από τον πόλεμο της Γάζας; Ο εμφύλιος πόλεμος που κόστισε 377.000 θανάτους


Οι Χούθι είχαν αρχίσει να κερδίζουν υποστήριξη γύρω στις αρχές του αιώνα από τους σιίτες κατοίκους της Υεμένης που δεν άντεχαν άλλο τον επί μακρόν αυταρχικό πρόεδρο και σύμμαχο του Ριάντη, Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου και την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ. Λαϊκές διαδηλώσεις και αρκετές απόπειρες δολοφονίας ανάγκασαν τον Σάλεχ να παραιτηθεί το 2012.

Το 2014 οι Χούθι συμμάχησαν με τον πρώην εχθρό τους Σάλεχ για να καταλάβουν την πρωτεύουσα Σαναά και ανέτρεψαν τον νέο πρόεδρο, Αμπντ Ράμπου Μανσούρ Χάντι, που υποστηρίχθηκε από τη Δύση, ένα χρόνο αργότερα. Αφού ο Χάντι αναγκάστηκε να διαφύγει, η εξόριστη κυβέρνηση της Υεμένης ζήτησε από τους συμμάχους της στη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ να ξεκινήσουν μια στρατιωτική εκστρατεία, επίσης υποστηριζόμενη από τη Δύση, για να εκδιώξουν τους Χούθι.

Ακολούθησε ένας καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ οδήγησε σε 377.000 θανάτους και εκτόπισε 4 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το τέλος του 2021.


Οι Χούθι στην πραγματικότητα κέρδισαν τον πόλεμο. Μια εκεχειρία τον Απρίλιο του 2022 προκάλεσε σημαντική μείωση της βίας και οι μάχες παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό σε ύφεση παρά την επίσημη λήξη της εκεχειρίας τον Οκτώβριο.


Πώς αντιμετωπίστηκαν οι επιθέσεις των Χούθι στην Υεμένη και τη Σαουδική Αραβία;


Ορισμένοι κάτοικοι της Υεμένης βλέπουν τις επιχειρήσεις των Χούθι ως νόμιμο μέσο άσκησης πίεσης στο Ισραήλ και τους συμμάχους του για την υπεράσπιση των Παλαιστινίων αμάχων και αναλυτές λένε ότι η επέμβαση των Χούθι βοήθησε στην ενίσχυση της εγχώριας υποστήριξής τους. Οι μαχητές πιστεύουν επίσης ότι οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα μπορούν να τους καταστήσουν πιο σημαντικό παγκόσμιο παράγοντα, συνώνυμο της Υεμένης στο σύνολό της, παρά την παρουσία μιας διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης στο νότιο τμήμα της χώρας.

Εν τω μεταξύ, οι Σαουδάραβες προσπαθούν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ιράν και να οριστικοποιήσουν μια ειρηνευτική συμφωνία που θα μπορούσε να αναγνωρίσει τον έλεγχο των Χούτι στο βόρειο τμήμα της Υεμένης. Ανησυχούν για οποιαδήποτε αντίδραση από τις ΗΠΑ που θα μπορούσε να περιπλέξει την προσπάθειά τους να αποχωρήσουν από τη χώρα.


Τι συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα;


Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα οι Χούθι άρχισαν να εξαπολύουν επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, οι περισσότερες από τις οποίες αναχαιτίστηκαν από τα αντίμετρα των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Από τις 19 Νοεμβρίου έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 27 επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, σύμφωνα με τη CENTCOM. Οι επιθέσεις ώθησαν αρκετές γιγάντιες ναυτιλιακές εταιρείες να αποφύγουν τη Διώρυγα του Σουέζ και να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής.

Προκειμένου να περιορίσουν τον αντίκτυπο στο διεθνές εμπόριο, οι ΗΠΑ μαζί με πολλές άλλες χώρες ξεκίνησαν μια θαλάσσια ειδική ομάδα για περιπολία στην Ερυθρά Θάλασσα.

Μέχρι στιγμής οι Χούθι δεν έχουν σταματήσει τις επιθέσεις. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει επικεντρωθεί στο να αποτρέψει τη μετατροπή της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς σε ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, αλλά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος, πληρεξούσιοι που υποστηρίζονται από το Ιράν εξαπολύουν επιθέσεις τόσο στην Ερυθρά Θάλασσα όσο και εναντίον των δυνάμεων των ΗΠΑ στο Ιράκ και Συρία.

Το Πεντάγωνο προσπάθησε να αντεπιτεθεί σε άλλες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν. Έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 130 επιθέσεις από πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν κατά των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και τη Συρία από τις 17 Οκτωβρίου, εκ των οποίων τουλάχιστον τρεις σημειώθηκαν από τη Δευτέρα.



Με πληροφορίες από Guardian