Οι κατάσκοποι κρύβονται παντού στις Βρυξέλλες, αναφέρει ο υπουργός Δικαιοσύνης Πολ Βαν Τίγκχελτ, ο οποίος υποστηρίζει ότι τα σκάνδαλα που είχαν ξεσπάσει, όπως το Qatargate και το Chinagate, είναι μόνο "η κορυφή του παγόβουνου", σύμφωνα με το Politico.

Οι Βρυξέλλες φιλοξενούν όχι μόνο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αλλά και περίπου 100 άλλους διεθνείς οργανισμούς και περίπου 300 ξένες διπλωματικές αποστολές. Οι κυνηγοί κατασκόπων του Βελγίου, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια αυτών των ευρωπαϊκών και νατοϊκών οργανισμών, έρχονται όλο και περισσότερο αντιμέτωποι με τη ρωσική επιθετικότητα, την κινεζική κατασκοπεία και την επιστροφή της σκληρής γεωπολιτικής, δήλωσε ο Βαν Τίγκχελτ.

Καθοριστικής σημασίας ο ευρωπαϊκός συντονισμός

Το πρόβλημα δεν είναι βέβαια καθόλου καινούργιο, δεδομένου του ρόλου των Βρυξελλών στη διεθνή σκηνή. «Λέγεται ότι η κατασκοπεία είναι το δεύτερο παλαιότερο επάγγελμα στον κόσμο», είπε. Ως εκ τούτου, ο ευρωπαϊκός συντονισμός είναι καθοριστικής σημασίας και βελτιώνεται συνεχώς, δήλωσε ο Βαν Τίγκχελτ, ο οποίος προεδρεύει επί του παρόντος στις συνεδριάσεις των υπουργών Δικαιοσύνης της ΕΕ, καθώς η χώρα του ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

Λόγω των απειλών κατασκοπείας, η βελγική κυβέρνηση έχει διπλασιάσει το ανθρώπινο δυναμικό των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας σε περίπου 1.000 υπαλλήλους. Η προτεραιότητά της έχει επίσης εν μέρει μετατοπιστεί από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας -μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες το 2015 και το 2016- στην καταπολέμηση της κατασκοπείας, κατά το Politico. Το Βέλγιο έχει επίσης επενδύσει σε συνδέσμους στην Ουάσινγκτον, τη Χάγη και το Μαρόκο.

Βαν Τίγκχελτ: Το γεωπολιτικό πλαίσιο μας υποχρεώνει να είμαστε λιγότερο αφελείς

Το Βέλγιο είχε να αντιμετωπίσει πολλά σκάνδαλα κατασκοπείας υψηλού προφίλ τον τελευταίο καιρό. Υπάρχει το Qatargate, στο οποίο ύποπτοι που συνδέονται με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φέρονται να έχουν δεχθεί χρήματα ή δώρα με αντάλλαγμα να εκτελούν τις εντολές του Κατάρ. Το Μαρόκο και η Μαυριτανία φέρονται επίσης να είναι ύποπτοι ότι βρίσκονται πίσω από τέτοιες επιχειρήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υπάρχει επίσης το Chinagate, με επίκεντρο τον Frank Creyelman του ακροδεξιού κόμματος Vlaams Belang. Ο Creyelman, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο τον Δεκέμβριο μετά τις συνομιλίες που διέρρευσαν μεταξύ αυτού και ενός Κινέζου κατασκόπου, λέγεται ότι επηρέαζε τη βελγική πολιτική με αντάλλαγμα δωροδοκίες για περισσότερα από τρία χρόνια.

Υπάρχουν και άλλες πιθανές απειλές, καθώς το 2024 θα είναι έτος-κλειδί, με το Βέλγιο και την ΕΕ να οδηγούνται στις κάλπες. Ως εκ τούτου, οι υπηρεσίες πληροφοριών πρέπει να προετοιμαστούν για hacking και παραπληροφόρηση, δήλωσε ο Βαν Τίγκχελτ, ένας Βέλγος φιλελεύθερος που είναι επίσης αναπληρωτής πρωθυπουργός. «Δεν αποκλείεται κάποια στιγμή ένα από αυτά τα καθεστώτα που δεν είναι τόσο κοντά σε εμάς να προσπαθήσει να παραποιήσει τις εκλογές με hacking στο σύστημα. Πρέπει να είμαστε ενήμεροι γι' αυτό, καθώς είναι πιθανό».

«Το γεωπολιτικό πλαίσιο μας υποχρεώνει να είμαστε λιγότερο αφελείς» δήλωσε ο Βαν Τίγκελτ, δείχνοντας επίσης τη Ρωσία. Συνολικά, το Βέλγιο έχει πλέον απελάσει 41 Ρώσους διπλωμάτες για φερόμενη κατασκοπεία. «Η Ρωσία δεν έχει εισβάλει μόνο στην Ουκρανία, αλλά εμπλέκεται και σε υβριδικό πόλεμο … και εδώ».

Για κάθε δημοκρατία, η εύρεση της σωστής ισορροπίας στην ασφάλεια είναι δύσκολη, δήλωσε ο Βαν Τίγκχελτ.

Τις επόμενες εβδομάδες, το βελγικό κοινοβούλιο πρόκειται να εγκρίνει νέους κανόνες που θα διευκολύνουν την τιμωρία όσων συλλαμβάνονται να κατασκοπεύουν. Οι ισχύουσες διατάξεις χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1930 και δεν χαρακτηρίζουν την κατασκοπεία ως έγκλημα. Αυτό καθιστά, για παράδειγμα, πιο δύσκολη τη δίωξη του Creyelman, ο οποίος έχει διαγραφεί από το κόμμα Vlaams Belang στο πλαίσιο του σκανδάλου Chinagate.

Η διεξαγωγή ποινικών ερευνών είναι μονόδρομος

Ενώ οι κανόνες του Βελγίου για την κατασκοπεία θα γίνουν αυστηρότεροι, ο Βαν Τίγκχελτ προειδοποίησε ότι παραμένει δύσκολο να αποδειχθεί η κατασκοπεία ενώπιον δικαστή, καθώς οι διαβαθμισμένες πληροφορίες συχνά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ανοικτές δικαστικές διαδικασίες. Για τον υπουργό, η διεξαγωγή ποινικών ερευνών στο δικαστήριο είναι ένας μόνο από τους τρόπους δημιουργίας ενός «εχθρικού εργασιακού περιβάλλοντος» για τους κατασκόπους στο Βέλγιο. Άλλοι τρόποι περιλαμβάνουν την απέλαση διπλωματών για την εμπλοκή τους στην κατασκοπεία, την ανάκληση αδειών εργασίας και το κλείσιμο ερευνητικών ινστιτούτων που συνδέονται με την κατασκοπεία.

Για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο εχθρικό περιβάλλον εργασίας για τους κατασκόπους, το Βέλγιο θα πρέπει να συζητήσει τη στροφή περισσότερο από την αμυντική αντικατασκοπεία στις επιθετικές μεθόδους, δήλωσε ο Βαν Τίγκχελτ.

Πρόσθεσε ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών του Βελγίου είναι ένα ουσιαστικό ανάχωμα «απέναντι στο είδος των κινδύνων για τους οποίους μιλάμε. Είμαι πεπεισμένος για την ανάγκη μιας ισχυρής κρατικής ασφάλειας … που μπορεί να είναι πιο επιθετική από ό,τι … σήμερα. Σε ό,τι με αφορά, αυτή είναι η επόμενη συζήτηση που πρέπει να κάνουμε».

Ωστόσο, όλα θα συμβούν στο πλαίσιο του κράτους δικαίου, τόνισε ο υπουργός Δικαιοσύνης, καθώς και των ορίων των δυνατοτήτων των βελγικών υπηρεσιών πληροφοριών. Ενώ μπορούν να συνεργαστούν με ξένες υπηρεσίες πληροφοριών, οι Βέλγοι δεν μπορούν να διεξάγουν επιχειρήσεις στο εξωτερικό, δήλωσε ο Βαν Τίγκελτ.

«Δεν θα υπάρξουν καταστάσεις Τζέιμς Μποντ» είπε.