Σε θρίλερ για γερά νεύρα εξελίσσεται η κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Το µαζικό αεροπορικό χτύπηµα µε πυραύλους και drones µε το όνοµα «Επιχείρηση: Τίµια υπόσχεση», που εξαπέλυσε το Ιράνεναντίον των εδαφών του Ισραήλτο βράδυ του Σαββάτου 13 Απριλίου, άνοιξε τους ασκούς για µια σειρά εξελίξεων, µε την πρώτη να διαδραµατίζεται χθες το πρωί µε τη «συµβολική» επίθεση -πιθανώς από B52, ενώ για «drones» έκανε λόγο το Ιράν- κοντά στο Ισφαχάν -όπως επιβεβαίωσε Αµερικανός αξιωµατούχος στο CNN-, όπου βρίσκονται οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και µάλιστα ανήµερα των 85ων γενεθλίων του Αγιατολάχ Χαµενεΐ και την ηµέρα προσευχής των µουσουλµάνων.
Το Ισραήλ δεν επιβεβαίωσε άµεσα την επίθεση, αλλά και το Ιράν δεν είχε αναγνωρίσει την προέλευσή της, σε µια προσπάθεια να την υποβαθµίσει. Την ίδια ώρα το Ισραήλ φέρεται να αντεπιτέθηκε µε drones και σε βάρος ιρανικών στόχων σε συριακό και ιρακινό έδαφος. Πληροφορίες αναφέρουν πως µετά και τις τελευταίες εξελίξεις έχει ληφθεί το «πράσινο φως» για την επιχείρηση στη Ράφα της Λωρίδας της Γάζας, προκειµένου σε πρώτη προτεραιότητα να «καθαρίσει» η Ιερουσαλήµ µε τη «Χαµάς» στην περιοχή, ενώ αναµένεται και συνέχεια περιφερειακών στρατιωτικών εξελίξεων µε τη «Χεζµπολάχ» στον Λίβανο, αλλά και άλλους ιρανικούς περιφερειακούς στόχους στην ευρύτερη περιοχή της Μεσοποταµίας, χωρίς να αποκλείεται πλήγµα εντός του Ιράν από πλευράς του Ισραήλ σε επόµενο χρόνο.
Οι ΗΠΑ είχαν ανακοινώσει ήδη από την Πέµπτη πως έχουν ενηµερωθεί ότι επίκειται ισραηλινό πλήγµα στο Ιράν «µέσα στις επόµενες µέρες», αλλά πως δεν υιοθετούσαν την πρόθεση του Ισραήλ για απάντηση και πως δεν θα συµµετείχαν. Με βάση τα ιρανικά ΜΜΕ, οι πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας είναι ασφαλείς, κάτι που επιβεβαίωσε και ο ∆ιεθνής Οργανισµός Ατοµικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
Το Ιράν είχε δηλώσει στη συνεδρίαση του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ την Πέµπτη ότι το Ισραήλ «πρέπει να υποχρεωθεί να σταµατήσει κάθε περαιτέρω στρατιωτικό τυχοδιωκτισµό εναντίον των συµφερόντων µας». Στην ίδια συνεδρίαση απορρίφθηκε η πλήρης ένταξη της Παλαιστίνης στα Ηνωµένα Εθνη, µε τις ΗΠΑ να την καταψηφίζουν.
Το πρωί της περασμένης Παρασκευής το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων FARS µετέδωσε ότι ακούστηκαν εκρήξεις στην περιοχή του αεροδροµίου της πόλης Ισφαχάν, στο Κεντρικό Ιράν, σηµειώνοντας πως δεν αναφέρθηκε «καµιά ζηµιά ή έκρηξη µεγάλης κλίµακας». Ιρανός αξιωµατούχος, µιλώντας στο πρακτορείο Reuters, τόνισε πως η Τεχεράνη δεν σχεδιάζει αντίποινα, καθώς δεν αναγνωρίζει τα χτυπήµατα ως επίθεση, αλλά ως «διείσδυση», και πως «η ξένη πηγή του συµβάντος δεν έχει επιβεβαιωθεί.
∆εν έχουµε δεχθεί καµία εξωτερική επίθεση ασφαλείας στην περιοχή, που µίλησαν ανωνύµως στο CNN, τα απευθείας χτυπήµατα µεταξύ των δύο κρατών έχουν τελειώσει. Η πρώτη αντίδραση της Τεχεράνης έρχεται σε αντίθεση, πάντως, µε τις προηγούµενες προειδοποιήσεις του Ιρανού προέδρου, Ιµπραχίµ Ραϊσί, ότι ακόµη και η µικρότερη αντίδραση «εναντίον ιρανικών συµφερόντων» θα απαντηθεί «σοβαρά, εκτεταµένα και επώδυνα».
Καθώς παραµένει ανοιχτό ακόµη το ζήτηµα αν επίκειται γενίκευση των στρατιωτικών ενεργειών ή όχι (κάτι που από τις αντιδράσεις φαινόταν, µέχρι τη στιγµή που γράφονταν αυτές οι γραµµές, να µην επιθυµεί καµία από τις δύο πλευρές), είναι βέβαιο πως η µακροχρόνια ψυχροπολεµική σχέση του Ισραήλ µε το
Ιράν πλέον «θερµάνθηκε», την ώρα που δεν αποκλείεται το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο να εκδώσει ένταλµα σύλληψης για τον Νετανιάχου και Ισραηλινούς αξιωµατούχους.
Υπενθυµίζουµε ότι περίπου 350 πύραυλοι εκτοξεύτηκαν από το Ιράν και τους συµµάχους του στο Ιράκ, τη Συρία, την Υεµένη και τον Λίβανο το βράδυ του Σαββάτου. Μεταξύ αυτών, 170 drones, πάνω από 30 πύραυλοι Κρουζ και 120 βαλλιστικοί πύραυλοι. Στην αναχαίτισή τους συµµετείχαν οι ΗΠΑ, η Ιορδανία, η
Βρετανία και η Γαλλία.
Σύµφωνα µε τον Αλί Βαέζ, διευθυντή στο International Crisis Group για το Ιράν, το σηµείο καµπής για την Τεχεράνη ήταν το χτύπηµα στη ∆αµασκό την 1η Απριλίου, που είχε ως αποτέλεσµα τον θάνατο του Ιρανού στρατηγού Μοχάµεντ Ρεζά Ζαχεντί (ή Χασάν Μαχντάουι), ο οποίος κατά πληροφορίες βρισκόταν σε κτίριο προσκείµενο στο ιρανικό προξενείο στη ∆αµασκό (που θεωρείται ιρανικό έδαφος). Ως αποτέλεσµα, το σκληροπυρηνικό Ιράν -που πιέζει και την προεδρία λόγω των χρόνιων οικονοµικών δυσκολιών του λαού από τις κυρώσεις- θεωρεί πως «το ποτήρι ξεχείλισε».
Συγκεκριµένα, το Ιράν εκτιµούσε ότι δεν είχε αντιδράσει δυναµικά σε «προκλήσεις» του Ισραήλ, όπως επισηµαίνει ο Ραν Πόρατ, συνεργαζόµενος ερευνητής στο Αυστραλιανό Κέντρο για τον Εβραϊκό Πολιτισµό του Πανεπιστηµίου Μόνας. Οπως ήταν οι δολοφονίες πυρηνικών επιστηµόνων και στρατιωτικών διοικητών, κυβερνοεπιθέσεις, επιθέσεις σε υποδοµές και εκρήξεις σε στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Στη «φαρέτρα» του Ισραήλ βρίσκονται το σύστηµα αεράµυνας Arrow, το αντιπυραυλικό σύστηµα για πυραύλους µεσαίου βεληνεκούς David’s Sling (Σφεντόνα του ∆αυίδ)και το Iron Dome για την αναχαίτιση πυραύλων µικρού βεληνεκούς. Η «Σφεντόνα του ∆αυίδ» χρησιµοποιήθηκε πρώτη φορά τον Μάιο του 2023 σε διασυνοριακές µάχες στη Λωρίδα της Γάζας µε µαχητές της «Χαµάς». Οπως είπε στο Politico ο Κλαρκ Κούπερ, πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για πολιτικοστρατιωτικές υποθέσεις, «την τελευταία δεκαπενταετία το Ισραήλ είχε αναβαθµίσει την αεράµυνά του σε προετοιµασία τέτοιων επιθέσεων, προσθέτοντας νέα συστήµατα για την αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων που θα εκτοξεύονταν από απόσταση έως και 2.400 χιλιόµετρα».
* Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 20/4
