Ο θάνατος ενός άνδρα και ο τραυματισμός δεκάδων επιβατών κατά τη διάρκεια πτήσης της Singapore Airlines χθες το πρωί έχει προκαλέσει σοκ και ανησυχία σε διεθνές επίπεδο, ειδικά στους συχνούς ταξιδιώτες. Το περιστατικό σημειώθηκε όταν το αεροσκάφος αντιμετώπισε σφοδρές αναταράξεις, με αποτέλεσμα ένας επιβάτης να υποστεί καρδιακή προσβολή και να χάσει τη ζωή του, ενώ πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν.

Οι εικόνες από το εσωτερικό του αεροσκάφους δείχνουν σημαντικές ζημιές, γεγονός που επιβεβαιώνει την ένταση του επεισοδίου. Οι επιβάτες περιέγραψαν στιγμές πανικού και τρόμου, ενώ οι τραυματίες έλαβαν άμεση ιατρική βοήθεια κατά την προσγείωση.

Τι συνέβη στο σκάφος της Singapore Airlines

Ο εφιάλτης για τους επιβάτες της πτήσης SQ321, η οποία εκτελούσε το δρομολόγιο Λονδίνο-Σιγκαπούρη, ξεκίνησε περίπου 10 ώρες μετά την αναχώρησή της από το αεροδρόμιο του Χίθροου.

Το αεροπλάνο, ένα Boeing 777-300R, έπεσε σε κενό αέρος, ενώ βρισκόταν εντός του ταϊλανδέζικου εναέριου χώρου, και στη συνέχεια αντιμετώπισε ισχυρές αναταράξεις ενώ πετούσε στα 37.000 πόδια πάνω από τη Μιανμάρ, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η αεροπορική εταιρεία.

Ο πιλότος κήρυξε επείγουσα ιατρική ανάγκη και έκανε τις απαιτούμενες ενέργειες για την εκτροπή της πτήσης στην Μπανγκόκ, όπου και προσγειώθηκε το αεροπλάνο λίγη ώρα αργότερα.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης τρόμου, ο 73χρονος Βρετανός Geoff Kitchen έχασε τη ζωή του από καρδιακή προσβολή, ενώ δεκάδες άλλοι άνθρωποι τραυματίστηκαν.

Από αυτούς, έξι άτομα έχουν τραυματιστεί σοβαρά, ενώ άλλα 39 δέχτηκαν ιατρική βοήθεια για ελαφρύτερους τραυματισμούς.

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες του BBC, από τους 211 επιβάτες και 18 μέλη του πληρώματος που βρίσκονταν στο Boeing της Singapore Airlines, 143 ταξίδεψαν σήμερα το πρωί στη Σιγκαπούρη. Εβδομήντα εννέα επιβάτες και έξι μέλη του πληρώματος βρίσκονται ακόμη στην Μπανγκόκ, με κάποιους από αυτούς να παραμένουν στο νοσοκομείο.

Πόσο συχνοί είναι οι τραυματισμοί ή οι θάνατοι κατά τη διάρκεια σφοδρών αναταράξεων

Στις διεθνείς τακτικές πτήσεις, οι θάνατοι που προκαλούνται ως άμεσο αποτέλεσμα των αναταράξεων είναι εξαιρετικά σπάνιοι. Οι πιλότοι είναι συνήθως σε θέση να προειδοποιήσουν έγκαιρα το πλήρωμα για τους περισσότερους τύπους αναταράξεων, ώστε αυτό με τη σειρά του να διασφαλίσει ότι όλοι οι επιβάτες φορούν τις ζώνες τους και τηρούν τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας.

Σύμφωνα με τον «Guardian», στα μικρότερα ιδιωτικά αεροπλάνα ή τα επαγγελματικά τζετ οι σοβαροί τραυματισμοί ή οι θάνατοι είναι πιο συχνοί, με το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών των ΗΠΑ να καταγράφει περισσότερους από 100 τραυματισμούς και δεκάδες θανάτους μέσα σε μόλις μία δεκαετία σε πτήσεις εσωτερικού - αν και τα θανατηφόρα περιστατικά αφορούν κυρίως πτήσεις όπου οι αναταράξεις προκάλεσαν τελικά τη συντριβή των αεροσκαφών.

Στα μεγαλύτερα αεροπλάνα, οι αναταράξεις εγκυμονούν κινδύνους για τραυματισμούς στο κεφάλι ή άλλους τραυματισμούς σε άτομα που μπορεί να εκτιναχθούν από το κάθισμά τους στην καμπίνα, αν δεν φορούν ζώνη ή να χτυπηθούν από κάποιο αντικείμενο που έχει εκσφενδονιστεί. Όπως είναι φυσικό, οι πιθανότητες τραυματισμού είναι πολύ περισσότερες για το πλήρωμα, τα μέλη του οποίου περνούν μεγάλο μέρος της πτήσης χωρίς να φορούν ζώνη, εξυπηρετώντας τους επιβάτες και παρέχοντάς τους βοήθεια.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία από την Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας των ΗΠΑ, η οποία παρακολουθεί τις αναφορές τραυματισμών που οφείλονται σε αναταράξεις, αλλά δεν καταγράφει όλα τα περιστατικά αναταράξεων.

Το 2022, το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία, η FAA ανέφερε ότι τέσσερις επιβάτες και 13 μέλη πληρώματος, συνολικά 17 άτομα, υπέστησαν σοβαρούς τραυματισμούς ως αποτέλεσμα αναταράξεων. Από το 2009 έως το 2022 συνολικά 34 επιβάτες και 129 μέλη πληρώματος, ή 163 άτομα συνολικά, τραυματίστηκαν σοβαρά σε περιστατικά αναταράξεων.

Τι είναι οι αναταράξεις και πώς μπορούν τα αεροπλάνα να τις αποφύγουν;

Σε γενικές γραμμές, το φαινόμενο των αναταράξεων προκαλείται από τη συνάντηση αέριων μαζών με διαφορετική θερμοκρασία, πίεση ή ταχύτητα, σε περιοχές όπου συγκρούονται διαφορετικά μοτίβα ανέμου - όπως όταν μια βάρκα πέφτει σε θαλασσοταραχή, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα.

Αν και υπάρχουν καιρικές και γεωγραφικές συνθήκες, όπως οι καταιγίδες, οι οροσειρές και η εμφάνιση ορισμένων νεφών, που λειτουργούν ως προάγγελλοι πιθανών αναταράξεων σε πτήσεις, υπάρχουν επίσης και οι λεγόμενες αναταράξεις CAT (clear-air turbulence), που μπορούν να αιφνιδιάσουν τους πιλότους αεροπλάνων, καθώς εμφανίζονται τελείως απροειδοποίητα.

Σύμφωνα με τον Stuart Fox, διευθυντή πτήσεων και τεχνικών λειτουργιών της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών IATA, οι μετεωρολογικές προβλέψεις που περιλαμβάνουν επικείμενα καιρικά μέτωπα ή την κατεύθυνση του ανέμου πάνω από βουνά μπορούν να καταδείξουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης «αναταράξεων καθαρού αέρα». Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι η ένταση και η διεύθυνση της ροής του αέρα είναι κάτι που αλλάζει γρήγορα, έτσι οι προβλέψεις αυτές έχουν περιορισμένη χρησιμότητα. Τέτοιες ριπές ανέμου μπορούν να βγάλουν αεροπλάνα εκτός πορείας, να προκαλέσουν απότομη απώλεια ύψους ή τον έντονο κλυδωνισμό τους.

Οι πιλότοι μπορούν πλέον να λαμβάνουν καθοδήγηση από αναφορές προπορευόμενων αεροσκαφών. Η IATA φιλοξενεί μια πλατφόρμα που χρησιμοποιείται από διάφορους αερομεταφορείς για την ανταλλαγή δεδομένων, λέει ο Φοξ: «Είναι ένας άμεσος τρόπος ενημέρωσης των πιλότων που μπορεί να περάσουν μέσα από τις ίδιες αναταράξεις».

Παρόλο που περιοχές όπως ο Κόλπος της Βεγγάλης (από την οποία είχε μόλις περάσει το αεροσκάφος της Singapore Airlines πριν από το περιστατικό) είναι γνωστές για την εμφάνιση αναταράξεων, οι επιλογές των πιλότων μπορεί να είναι περιορισμένες, λέει ο Marco Chan, πρώην εμπορικός πιλότος και καθηγητής στο Buckinghamshire New University. Σύμφωνα με τον ίδιο, το περιστατικό της Singapore Airlines έλαβε χώρα «εντός της ζώνης διατροπικής σύγκλισης, όπου προκύπτουν εξαιρετικά ισχυρές καταιγίδες. Οι καταιγίδες αυτές εμφανίζονται σε περίοπτη θέση στην οθόνη πλοήγησης των πιλότων - αλλά μπορεί να μην είναι δυνατή η πλήρης παράκαμψη του συμπλέγματος καταιγίδων, καθώς η έκτασή του μπορεί να ξεπερνά κατά πολύ τα 50 ναυτικά μίλια».

Ο ρόλος της κλιματικής κρίσης

Σύμφωνα με μία μελέτη που εκπόνησαν επιστήμονες του Πανεπιστημίου Reading, η απάντηση είναι «ναι». Οι ειδικοί διαπίστωσαν μέσα από την έρευνά τους ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, οδηγούν σε σημαντική αύξηση των αναταράξεων στις υπερατλαντικές πτήσεις.

«Διαπίστωσαν ότι τα περιστατικά σοβαρών αναταράξεων αυξήθηκαν κατά 55% μεταξύ 1979 και 2020, λόγω των αλλαγών στην ταχύτητα του ανέμου σε μεγάλα ύψη», αναφέρει το δημοσίευμα του «Guardian».

Ο καθηγητής Paul Williams, ένας εκ των συντακτών της μελέτης, δήλωσε ότι τα στοιχεία δείχνουν πως οι επιδράσεις είναι ήδη πραγματικότητα και ενθάρρυνε την αεροπορική βιομηχανία να επενδύσει σε καλύτερα συστήματα πρόβλεψης και εντοπισμού των αναταράξεων.