Πρόωρες εκλογές στη Βρετανία για τις 4 Ιουλίου προκήρυξε αιφνιδιαστικά ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρίσι Σούνακ, μια απόφαση που είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει πίσω στην εξουσία τους πολιτικούς του αντιπάλους, τους Εργατικούς.

Ο ηγέτης των Συντηρητικών και πρωθυπουργός της Βρετανίας από τον Οκτώβριο του 2022 με την απόφασή του αυτή δίνει την ευκαιρία στους Εργατικούς να επιστρέψουν στην εξουσία ύστερα από 14 ολόκληρα χρόνια, αφού οι εκλογικοί συσχετισμοί, που αναδεικνύονται από τις δημοσκοπήσεις, φαίνονται να είναι αρνητικοί για τους Τόρις και όλα συνηγορούν σε μία βέβαιη και συντριπτική τους ήττα.

Glomex Player(40599x1hkkig7d8l, v-d1gd74uxydox)

Ο πολιτικός αναλυτής του Politico, Mujtaba Rahman, υποστηρίζει ότι στο μυαλό του Ρίσι Σούνακ επικράτησε η σκέψη να ρισκάρει παρά να καθυστερήσει τις εκλογές, «όσο μπορεί». Κορυφαίοι σύμβουλοι φέρεται να έπεισαν τον Βρετανό πρωθυπουργό ότι ο πληθωρισμός, που τώρα είναι στο 2,3%, είναι ικανοποιητικός, προειδοποιώντας ότι μπορεί να αυξηθεί και πάλι μέχρι το φθινόπωρο.

Ο δημοσιογράφος του Sky News και πολιτικός συντάκτης, Sam Coats, εκτίμησε ότι ο 44χρονος πρωθυπουργός πήρε ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο, αφού οι Τόρις παραμένουν πολύ πίσω από τους Εργατικούς στις δημοσκοπήσεις σε μια περίοδο. Όπως αναφέρει: «Ο Ρίσι Σούνακ παίζει την καριέρα του σε μια τολμηρή κίνηση, η οποία έρχεται την ώρα που είναι 20 μονάδες πίσω στις δημοσκοπήσεις και επικρατεί αναταραχή στο εσωτερικό του Συντηρητικού Κόμματος, και σε ένα σημείο που δεν μπορεί να πει ότι εκπλήρωσε τις περισσότερες από τις υποσχέσεις του».

«Αυτή είναι μια στιγμή κατά την οποία ο πρωθυπουργός επιδιώκει να ξαναπάρει τον έλεγχο της ατζέντας, ειλικρινά έχοντας χάσει το μεγαλύτερο μέρος του έτους, χρησιμοποιώντας το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Θέλησε να εκμεταλλευτεί την πτώση του πληθωρισμού», σχολιάζει στη συνέχεια ο Sam.

Prime Minister Rishi Sunak calls general election for 4 July



Πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα στη Μεγάλη Βρετανία;

Η χώρα χωρίζεται σε 650 εκλογικές περιφέρειες. Σε καθεμία, οι ψηφοφόροι εκλέγουν έναν τοπικό υποψήφιο, ο οποίος στη συνέχεια θα λάβει μία θέση στο κοινοβούλιο. Οι ψηφοφόροι μπορούν να επιλέξουν έναν υποψήφιο στο ψηφοδέλτιο και κερδίζει εκείνος με τις περισσότερες ψήφους. Οι υποψήφιοι αντιπροσωπεύουν συνήθως ένα μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα.

Το όριο νίκης για οιοδήποτε πολιτικό κόμμα είναι 326 έδρες. Ο αρχηγός του κόμματος που ξεπερνά αυτό το όριο θα είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση και να αναλάβει το αξίωμα του πρωθυπουργού.

Ποιοι έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν;

Σχεδόν 50 εκατ. Βρετανοί θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Τα εκλογικά τμήματα ανοίγουν από τις 07:00 έως τις 22:00 (τοπική ώρα) και το εκλογικό δικαίωμα των Βρετανών μπορεί να ασκηθεί αυτοπροσώπως, με επιστολική ψήφο ή μέσω αντιπροσώπου.

Πότε ανακοινώνονται τα αποτελέσματα των εκλογών;

Οι εκλογικές περιφέρειες ξεκινούν την καταμέτρηση ψήφων μόλις κλείσουν οι κάλπες και τα πρώτα αποτελέσματα έρχονται μέσα σε λίγες ώρες. Τα περισσότερα δηλώνονται εν μια νυκτί, αν και σε ορισμένες αγροτικές περιοχές αυτό διαρκεί περισσότερο, ιδιαίτερα εάν η αναμέτρηση είναι κοντά και απαιτείται εκ νέου καταμέτρηση. Τα exit poll δημοσιεύονται από τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, όταν κλείσουν οι κάλπες.

Τι συμβαίνει αν κανείς δεν εξασφαλίσει πλειοψηφία;

Σε αυτή την περίπτωση, ο εν ενεργεία πρωθυπουργός παραμένει στην εξουσία και του δίδεται η πρώτη ευκαιρία να σχηματίσει κυβέρνηση διαπραγματευόμενος με άλλα κόμματα, ώστε να οικοδομήσει έναν συνασπισμό ή να προσπαθήσει να κυβερνήσει με μειοψηφία.

Αν δεν καταφέρει να συμφωνήσει σε μία ρύθμιση που θα του έδινε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, ο πρόεδρος της βουλής θα καλέσει στη συνέχεια τον αρχηγό του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης και θα του δώσει εντολή να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση.

Από υπουργός, πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου

Ο Ρίσι Σούνακ αντικατέστησε τον Σάτζιντ Τζάβιντ, ως υπουργός Οικονομικών, τον Φεβρουάριο του 2020 και ήρθε αντιμέτωπος με τις οικονομικές επιπτώσεις της απόφασης της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον να επιβάλει lockdown για την αντιμετώπιση της πανδημίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Τον Απρίλιο του 2022 έγινε ο πρώτος υπουργός στη βρετανική ιστορία που του επιβλήθηκαν κυρώσεις για παραβίαση των περιορισμών της καραντίνας. Λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα στις 5 Ιουλίου, παραιτήθηκε από υπουργός Οικονομικών, επικαλούμενος διαφορές με τον τότε πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον. Μόλις 3 μέρες μετά, στις 8 Ιουλίου 2022, ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του για να αντικαταστήσει τον Μπόρις Τζόνσον στις επερχόμενες εκλογές για την ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος. Παρότι έφτασε μέχρι τον τελευταίο γύρο των εσωκομματικών εκλογών, έχασε από τη Λιζ Τρας, συγκεντρώνοντας το 42,6% των ψήφων.

Μετά την παραίτηση της Λιζ Τρας από την πρωθυπουργία και την ηγεσία των Τόρις, ο Ρίσι Σούνακ ανακοίνωσε στις 23 Οκτωβρίου 2022 την εκ νέου υποψηφιότητά του για την ηγεσία του κόμματος. Η Πένι Μόρντοντ, η οποία ήταν η μοναδική άλλη υποψήφια, αποχώρησε από τη διεκδίκηση της θέσης και ως εκ τούτου ο Σούνακ ορίστηκε νέος ηγέτης του κόμματος στις 24 Οκτωβρίου 2022.

Μία μέρα μετά, στις 25 Οκτωβρίου, ο βασιλιάς Κάρολος Γ' έδωσε (για πρώτη φορά στη βασιλεία του) εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και ανέθεσε στον Ρίσι Σούνακ την πρωθυπουργία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι "πρωτιές" του Σούνακ

Έτσι, ο Σούνακ έγινε ο πρώτος ασιατικής καταγωγής πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, ο πρώτος πρωθυπουργός που δεν είναι χριστιανός στο θρήσκευμα, αλλά ινδουιστής, καθώς επίσης και ο πιο νέος ηλικιακά Βρετανός πρωθυπουργός που έχει υπάρξει για πάνω από 200 χρόνια, καθώς ανέλαβε το αξίωμα σε ηλικία 42 ετών.

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα και η ακύρωση της συνάντησης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη

Αίσθηση προκάλεσε στα τέλη του Νοεμβρίου 2023 η κίνηση του Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει μόλις λίγες ώρες πριν από τη διεξαγωγή της τη συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, εκφράζοντας με αυτόν τον ανορθόδοξο τρόπο την ενόχλησή του για όσα είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.

Ο Σούνακ ενοχλήθηκε από το γεγονός ότι ο Κυριακός Μητσοτάκης, μιλώντας στο BBC, παρομοίασε την αρπαγή των Γλυπτών και τη μεταφορά τους στο Λονδίνο «σαν να κόβαμε στη μέση τη Μόνα Λίζα». Στην ίδια συνέντευξη ο Έλληνας πρωθυπουργός μίλησε και για «κλοπή των Γλυπτών», αναφέροντας ότι «θα φαίνονταν καλύτερα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Δεν είναι ζήτημα επιστροφής. Τα Γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα και εκλάπησαν».

Η κίνηση του Σούνακ προκάλεσε την έντονη ενόχληση του Μεγάρου Μαξίμου, με αρμόδιες πηγές να τονίζουν πως «η Ελλάδα δεν πρόκειται να εγκαταλείψει ούτε την προσπάθεια ούτε τις θέσεις της για τα Γλυπτά του Παρθενώνα», καθώς έχει «το δίκαιο με το μέρος της». Οι ίδιες πηγές σημείωναν πως «σε κάθε περίπτωση οι συνομιλίες διεξάγονται μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου», κάτι που δεν δικαιολογεί την ακύρωση του ραντεβού.

Η ακύρωση της συνάντησης ενδεχομένως να οφείλεται και σε λόγους εσωτερικών πολιτικών ισορροπιών, καθώς «ο Ρίσι Σούνακ πιέζεται ιδιαίτερα δημοσκοπικά το τελευταίο διάστημα και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να βρήκε μια πολιτική διέξοδο». Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο πως το ραντεβού ακυρώθηκε την ώρα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντούσε τον επικεφαλής των Εργατικών, τον 61χρονο Κιρ Στάρμερ, ο οποίος προηγείται με 20 ποσοστιαίες μονάδες του Ρίσι Σούνακ στις δημοσκοπήσεις.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο χρόνος για τις εκλογές της 4ης Ιουλίου μετράει αντίστροφα και όλοι ανυπομονούν για το αποτέλεσμα. Οι δημοσκοπήσεις ήδη δίνουν μεγαλύτερη διαφορά, μένει όμως να δούμε τι θα πει η κάλπη.