Παγκόσμιο σοκ προκάλεσε ο θάνατος του Ιρανού προέδρου, Εμπραχίμ Ραΐσι, που πέθανε στα 63 του σε συντριβή ελικοπτέρου, προκαλώντας ντόμινο εξελίξεων στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στο διενθές περιβάλλον.

Την ώρα που ερευνώνται οι αιτίες και τα σενάρια της πτώσης του αεροσκάφους, με τα ερωτήματα για τις συνθήκες του θανάτου του να παραμένουν, οι συζητήσεις επικεντρώνονται γύρω από τις πολιτικές και οικονομικές ισορροπίες εντός των τειχών, καθώς ο δρόμος της διαδοχής του συντηρητικού σιίτη άνοιξε, ενόψει των προεδρικών εκλογών της 28ης Ιουνίου.

Σε κλίμα αστάθειας

Σύμφωνα με τον Guardian, ο χαμός του Ραΐσι ενισχύει το αίσθημα μιας χώρας που βρίσκεται σε πολιτική μετάβαση, υπενθυμίζοντας ότι πριν από 3 μήνες εξελέγη ένα νέο σκληροπυρηνικό κοινοβούλιο, και κατά συνέπεια τη συνέχιση της πρόσφατης πολιτικής γραμμής καθότι μετριοπαθείς πολιτικοί είτε αποκλείστηκαν είτε ηττήθηκαν. Το ιρανικό κοινοβούλιο είναι «διχασμένο» ανάμεσα στους παραδοσιακούς σκληροπυρηνικούς και την υπερσυντηρητική ομάδα ως Μέτωπο Σταθερότητας.
Ο αποκλεισμός των μεταρρυθμιστών ή μετριοπαθών για πρώτη φορά στα εσωτερικά κοινοβουλευτικά δρώμενα από το 1979 έρχεται σε μία περίοδο αβεβαιότητας κατά την οποία δέχεται «πυρά» από τη Δύση για το πυρηνικό της πρόγραμμα, μία οικονομία που βιώνει κακές ημέρες αλλά και έχοντας έρθει σε ρήξη με κράτη της Μέσης Ανατολής, αλλά και με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Η αστάθεια επίσης εντείνεται με τον χαμό του ΥΠΕΞ της χώρας, καθώς ο υπηρεσιακός διάδοχος Αλί Μπαγκερί, που φέρεται να μονιμοποιείται στο πόστο αυτό, θεωρείται από τους «σκληροπυρηνικούς» ως αρκετά διαλλακτικός στις διαπραγματεύσεις του με τη Δύση για το πυρηνικό πρόγραμμα.

H εξουσία που μεταβιβάστηκε στον πρώτο αντιπρόεδρο Μοχάμαντ Μοχμπέρ ως μεταβατικό πρόεδρο εμπεριέχει τη διαχείριση της περιόδου αυτής, την ώρα που ο προκάτοχός του αντιμετώπισε τις σκληρές διεθνείς κυρώσεις για ζητήματα όπως της κακοδιαχείρισης και της διαφθοράς, που συνδέονται άμεσα με τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζει ο πληθυσμός της χώρας. Ταυτόχρονα, ο πληθωρισμός της χώρας ανέβηκε πάνω από το 40%, ενώ η αξία του νομίσματος ριάλ κατρακυλάει.

Οι επικρατέστεροι διάδοχοι

Οι εκλογές που προκηρύχθηκαν για την 28η Ιουνίου στο Ιράν αποκτούν νέα χροιά, καθώς η ονοματολογία για τον διάδοχό του Ραΐσι είναι έντονη, αλλά λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την τελική απόφαση που θα ληφθεί από τον 85χρονο ανώτατο ηγέτη της χώρας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, καθώς όποιος αναδειχθεί νέος πρόεδρος της χώρας θεωρείται πως θα είναι και ο διάδοχός του. Εκτιμάται πως όπως και στην περίπτωση του αποθανόντος προέδρου, αναμένεται να αποκλειστούν οι πιο ισχυροί αντίπαλοί του ή θα συμφωνήσουν να μη θέσουν υποψηφιότητα, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο πως ο διάδοχός του θα ανήκει στην ομάδα των «σκληροπυρηνικών» πολιτικών.

Το πρώτο όνομα αφορά αυτό του γιου του Αλί Χαμενεΐ, Μοντζάμπα, ο οποίος έχει κάνει φανερή την επιθυμία να διαδεχθεί τον πατέρα του, διεκδικώντας πρώτα το προεδρικό αξίωμα, με τις κινήσεις του σε σχέση με το ζήτημα να είναι λεπτές, κινούμενος κυρίως στο παρασκήνιο. Ο Μοντζάμπα είναι σιίτης κληρικός, ανήκει στο μπλοκ των «σκληροπυρηνικών» του Ιράν, ενώ έχει την θέση του επικεφαλής του παραστρατιωτικού τμήματος Μπασίτζ των Φρουρών της Επανάστασης. Την ίδια στιγμή, ο Μοχάμαντ Γκαλιμπάφ, πρόεδρος της Βουλής είναι ένας έμπειρος πολιτικός με διαχειριστική ικανότητα, μετράει αρκετές εκλογικές «μάχες», ενώ έχει μεγάλη υποστήριξη και στις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων. Διαθέτει δύο μεγάλα πλεονεκτήματα -εφόσον αποφασίσει να μπει στην διαδικασία- και αυτά αφορούν το ότι έχει τον έλεγχο του Κοινοβουλίου, ενώ σε σύγκριση με άλλους ενδιαφερόμενους για την διαδοχή του 63χρονου, δεν απαιτείται να λάβει άδεια από τον Ανώτατη Ηγέτη και το Συμβούλιο των Ειδικών, συγκριτικά με όσους ενδιαφέρονται να διαδεχθούν τον Ραϊσι.

Τέλος, λαμβάνονται επίσης υπ' όψιν το όνομα του προέδρου του Ιράν το διάστημα 2005 έως το 2013, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, του πρώην ΥΠΕΞ της χώρας και ειδικού σε θέματα επίλυσης κρίσεων, Τζαβάντ Σαρίφ, αλλά και του πρώην προέδρου της Βουλής, Αλί Λαριτζανί.

Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής