Η εύθραυστη υγεία του βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Σαλµάν µπιν Αµπντουλαζίζ, οδήγησε στην αναβολή του προγραµµατισµένου ταξιδιού του πρίγκιπα διαδόχου, Μοχάµεντ µπιν Σαλµάν, στο Τόκιο την περασµένη εβδοµάδα και στη συνοµιλία του µε τον Ιάπωνα πρωθυπουργό, Φούµιο Κισίντα, µέσω τηλεδιάσκεψης. Αυτό όµως δεν αλλάζει το ενδιαφέρον της µεσανατολικής χώρας για τη δεύτερη µεγαλύτερη οικονοµία της Ασίας. Το Τόκιο ενδιαφέρεται να συνδράµει το Ριάντ στη δηµιουργία µιας παγκόσµιας εφοδιαστικής αλυσίδας καθαρής ενέργειας µε τη χρήση ιαπωνικής τεχνολογίας, στο πλαίσιο του Lighthouse Initiative, που συνυπέγραψε µε τη Σ. Αραβία. Ταυτόχρονα, η Ιαπωνία αποτελεί µια τεράστια ενεργειακή αγορά, µε τη Σ. Αραβία να καλύπτει (µε βάση στοιχεία του ∆εκεµβρίου 2023) το 44% των πετρελαϊκών της αναγκών. Παρά την απουσία του Μπιν Σαλµάν, στο Τόκιο µετέβησαν για το προγραµµατισµένο Saudi Arabia - Japan Vision 2030 Business Forum ο αδελφός του, υπουργός Ενέργειας, πρίγκιπας Αµπντουλαζίζ µπιν Σαλµάν, ο υπουργός Πολιτισµού, πρίγκιπας Μπαντρ µπιν Φαρχάν, ο υπουργός Επικοινωνιών και Τεχνολογίας Πληροφορικής, Αµπντάλα αλ Σουάχα, και ο πρώην υπουργός Επενδύσεων και πρώην επικεφαλής της Saudi Aramco (του µεγαλύτερου εξαγωγέα πετρελαίου του πλανήτη), Χαλίντ αλ Φαλίχ. Συνολικά, οι δύο πλευρές υπέγραψαν περισσότερα από 30 Memoranda of Understanding (MoU) και συµφώνησαν στη δηµιουργία συµβουλίου στρατηγικής συνεργασίας στους τοµείς των κατασκευών, της µεταφοράς ενέργειας, της Υγείας, του ∆ιαστήµατος, της γεωργίας κ.ά., ενόψει και των 70 χρόνων διπλωµατικών σχέσεων που θα γιορτάσουν το 2025, οπότε και η Οσάκα θα φιλοξενήσει τη World Expo εκείνης της χρονιάς, µε το Ριάντ να παίρνει τη σκυτάλη για τη World Expo 2030.

«Εγγυητής» των πετρελαϊκών αγορών

Ολα αυτά αποτελούν µέρος µιας ευρύτερης εικόνας, που αφορά στην επέκταση της Σαουδικής Αραβίας στην ασιατική αγορά, στη διαφοροποίησή της στον τοµέα της ενέργειας και στις παγκόσµιες ισορροπίες που κρατά γεωπολιτικά µεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας. Ριάντ και Τόκιο µοιράζονται τη συµµαχία µε τις ΗΠΑ, αλλά και τις ανησυχίες για τη γεωστρατηγική κατάσταση στη Μέση και την Απω Ανατολή, αντίστοιχα. «Εγγυητής» των πετρελαϊκών αγορών (αποφασίζοντας µάλιστα να αυξήσει την τιµή του πετρελαίου στην ασιατική αγορά), η Σαουδική Αραβία εξάγει τα 2/3 των υδρογονανθράκων της στην Ασία. Και, παρότι θα ήθελε να διαφοροποιηθεί από την Κίνα, διευρύνοντας τις ασιατικές αγορές στις οποίες απευθύνεται, ταυτόχρονα έχει επανειληµµένα στείλει µήνυµα στη ∆ύση πως δεν θα παραβλέψει τον κινεζικό ρόλο (µεταξύ άλλων, η Κίνα µεσολάβησε πέρυσι µεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν για την αποκατάσταση των διµερών διπλωµατικών σχέσεων, παρότι αυτές οι ισορροπίες τελευταία πιθανώς να τεθούν σε κίνδυνο).

Επιπλέον, παρότι το Ριάντ βασίζεται στη στρατιωτική συµµαχία µε τις ΗΠΑ, των οποίων αποτελεί και τον µεγαλύτερο παγκόσµιο πελάτη σε εξοπλισµούς, είχε θορυβηθεί από τις ανθρωπιστικές ανησυχίες της Ουάσινγκτον για τη δολοφονία του Τζαµάλ Κασόγκι, ενώ απογοητεύθηκε και από τη χλιαρή αντίδραση του Στέιτ Ντιπάρτµεντ στις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι, το 2019, στις εγκαταστάσεις της Saudi Aramco στην Υεµένη. Μετά την έναρξη του πολέµου στην Ουκρανία, προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες µε τη Ρωσία, που είναι µέλος της οµάδας OPEC+, ενώ ο πόλεµος του Ισραήλ στη Γάζα προκαλεί δυσαρέσκεια στο εσωτερικό, την οποία πρέπει να αντισταθµίσει µε την αµερικανική επιθυµία για -µελλοντική- επέκταση των «Συµφωνιών του Αβραάµ» µε το Ισραήλ. Ποτέ ίσως το αίτηµα για πολιτικοοικονοµική διαφοροποίηση, όπως προβλέπει και το «Οραµα 2030» του απολυταρχικού σαουδαραβικού βασιλείου, δεν ήταν ισχυρότερο.

Οι μεγάλες αγορές 

«Στην πραγµατικότητα, οι µεγάλες αγορές ανάπτυξης για εµάς είναι η Κίνα, η Ινδία και η Νοτιοανατολική Ασία», είχε δηλώσει σε συνέντευξή του πριν από µήνες ο πρόεδρος της Downstream της Aramco, Μοχάµεντ αλ Κατάνι. Αλλωστε, ο τοµέας των πετροχηµικών (κατασκευή πλαστικών), που διαχειρίζεται η Downstream, θεωρείται ιδιαίτερα ανερχόµενος µέσα στις επόµενες δεκαετίες, καθώς θα περιοριστεί η χρήση του πετρελαίου ως καυσίµου. Σε αυτό το πλαίσιο, προχώρησε και η επένδυση 7 δισ. δολαρίων σε µονάδα διυλιστηρίων για παραγωγή πετροχηµικών στο λιµάνι του Ουλσάν στη Νότια Κορέα.
Στη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης µε τον πρίγκιπα Σαλµάν, ο Κισίντα εξέφρασε την ελπίδα του για άµεσες επενδύσεις από τη Σαουδική Αραβία στην Ιαπωνία σε κατασκευές, υδρογόνο, ∆ιάστηµα, Υγεία, τουρισµό κ.ά., ενώ, σύµφωνα µε το A.l. Monitor, η Σαουδική Αραβία ενδιαφέρεται να επεκταθεί και σε νέους τοµείς όπου το Τόκιο κατέχει τεχνογνωσία, όπως είναι η αυτοκινητοβιοµηχανία και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Αυτές οι εξελίξεις έρχονται σε συνέχεια της 1ης Συνόδου του Κόλπου και των Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας - συγκεκριµένα, του Συµβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) και της ένωσης κρατών ASEAN, που είχε γίνει τον Οκτώβριο του 2023 στο Ριάντ, όπου συζητήθηκαν γεωστρατηγικές και οικονοµικές συνέργειες. Μεταξύ των µεγάλων συµφωνιών που υπέγραψε η Σαουδική Αραβία την τελευταία τριετία είναι εκείνη µε κονσόρτσιουµ από την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, τη Σ. Αραβία και τις ΗΠΑ για την εξαγορά του 49% της Aramco Gas Pipelines. Επίσης η επένδυση µε 671 εκατ. δολάρια σε µονάδα αφαλάτωσης 300.000 κυβικών µέτρων, µια συµφωνία µεταξύ της σαουδαραβικής ACWA Power και της Εθνικής Εταιρείας Υδάτων της Σενεγάλης - καθώς και η Αφρική συνεχίζει να αποτελεί στόχο πολλαπλών επενδύσεων του Ριάντ, ειδικά σε τοµείς πέραν των υδρογονανθράκων. Εντονη, πάντως, είναι και η αντίστοιχη δραστηριοποίηση των γειτονικών Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων (ΗΑΕ), τα οποία µάλιστα έχουν να επιδείξουν αύξηση-ρεκόρ 10% των άµεσων διεθνών επενδύσεων. Οι 997 από αυτές (ποσοστό 84%) αφορούν µάλιστα νέες επενδύσεις, όπως την κατασκευή µίας µονάδας πράσινου υδρογόνου στο βιοµηχανικό σύµπλεγµα Χαλίφα του Αµπου Ντάµπι από την Korea Electric Power της Νότιας Κορέας.

*Δημοσιεύθηκε στα «Παραπολιτικά»