Ύστερα από τις δηλώσεις της εκπροσώπου της UNESCO από την Τουρκία, Ζεϊνέπ Μποζ, για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, το Βρετανικό Μουσείο έδωσε τη δική του απάντηση, αναφέροντας πως ασπάζεται την πρόθεση που έχει εκφράσει ο πρόεδρος Τζορτζ Όσμπορν για μία «Σύμπραξη του Παρθενώνα». 

Σύμφωνα με την ΕΡΤ, εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου δήλωσε πως «αναγνωρίζει την έντονη επιθυμία της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα ζήτημα με πολύ μακρά ιστορία και κατανοούμε και σεβόμαστε τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η συζήτηση.

Είμαστε πρόθυμοι να αναπτύξουμε μια νέα σχέση με την Ελλάδα – μια «εταιρική σχέση Παρθενώνα» – και να διερευνήσουμε τη δυνατότητα καινοτόμων τρόπων συνεργασίας (με τους Έλληνες φίλους μας,) με την ελπίδα ότι η κατανόηση των Γλυπτών του Παρθενώνα θα εμβαθύνει και θα συνεχίσει να εμπνέει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Το Βρετανικό Μουσείο φροντίζει τα γλυπτά του Παρθενώνα για πάνω από δύο αιώνες και η βαθιά μας επένδυση στα γλυπτά είναι κάτι που έχουμε κοινό με τους Έλληνες εταίρους μας. Ελπίζουμε ότι μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη νέα σχέση και τις ρεαλιστικές λύσεις που επιδιώκουμε».

Ζεϊνέπ Μποζ: Ποια είναι η Τουρκάλα αρχαιολόγος που υποστηρίζει την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα


Νωρίτερα, στις προσπάθειες επιστροφής των Γλυπτών του Παρθένωνα στην Ελλάδα συνέβαλε η Ζεϊνέπ Μποζ, η οποία είναι εκπρόσωπος της UNESCO και επικεφαλής της υπηρεσίας καταπολέμησης της αρχαιοκαπηλίας, του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας.

Η κυρία Μποζ αφότου αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας και το Τμήμα Προϊστορικής Αρχαιολογίας, ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός εμπειρογνώμων στο Υπουργείο Πολιτισμού το 2007.

Το 2010, της απονεμήθηκε ο τίτλος του εμπειρογνώμονα με τη διατριβή του με τίτλο «Σύμβαση UNIDROIT 1995 και διμερείς συμφωνίες». Το 2014 εργάστηκε στην UNESCO και το 2015, διορίστηκε ως εκπρόσωπος της UNESCO στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την εφαρμογή των παραγράφων 15-17 της απόφασης 2199 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που αφορά στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου για τις αρχαιότητες. Στις αρχές του 2017, η Ζεϊνέπ επέστρεψε στη θέση της στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.

Παράλληλα είναι κάτοχος τίτλου ανώτερων Σπουδών στην Τέχνη, το Δίκαιο και την Ηθική (London Institute of Art and Law). Όσον αφορά τις επαγγελματικές της δραστηριότητες, περιλαμβάνονται η εφαρμογή της σύμβασης της UNESCO του 1970, η οργάνωση προγραμμάτων κατάρτισης και ευαισθητοποίησης, η συμβολή στις πολιτικές της Τουρκίας για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και οι εκστρατείες επαναπατρισμού αρχαίων αντικειμένων.

Σημειώνεται ότι η Ζεϊνέπ Μποζ έχει κερδίσει την αναγνώριση και το σεβασμό από την εγχώρια και διεθνή αρχαιολογική κοινότητα για τις δράσεις της στον τομέα της καταπολέμησης της αρχαιοκαπηλίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Μιλώντας στη Σύνοδο της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις χώρες προέλευσης, η προϊσταμένη του Τμήματος Καταπολέμησης της Λαθρεμπορίας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Ζεϊνέπ Μποζ, είπε για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: «Θέλουμε ολόψυχα να ευχαριστήσουμε την ελληνική αντιπροσωπεία για την προβολή των επιχειρημάτων τους με πραγματικά και συγκεκριμένα στοιχεία, όπως στην υπόθεση των Γλυπτών για περισσότερα από 40 χρόνια τώρα. Και ως επικεφαλής της μονάδας καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης πολιτιστικής κληρονομιάς στην Τουρκία, δεν έχουμε υπόψη μας κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά που έγινε από το αποικιοκρατικό Ηνωμένο Βασίλειο εκείνη την εποχή».


«Ανυπομονώ ολόψυχα να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα»

«Επομένως δεν νομίζω ότι υπάρχει χώρος για να συζητήσουμε τη νομιμότητά της ακόμα και σύμφωνα με τη νομοθεσία της εποχής και ανυπομονώ ολόψυχα να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς πιστεύουμε ότι σηματοδοτεί την αλλαγή συμπεριφοράς προς την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας και αποτελεί το ισχυρότερο μήνυμα που δίνεται παγκοσμίως. Γι’ αυτό μείνετε δυνατοί», πρόσθεσε.

Η δήλωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς προέρχεται από τη χώρα διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Αρχές της οποίας βάσει του βρετανικού αφηγήματος παραχώρησαν στον λόρδο Έλγιν το φιρμάνι που τους έδινε δικαίωμα να αφαιρέσουν τα Γλυπτά, που έκτοτε είναι ένα από τα επιχειρήματα του Βρετανικού Μουσείου στις συζητήσεις για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Σημειώνεται πως ο επικεφαλής του Parthenon Project, Γιάννης Λέφας, μιλώντας σε συνάντηση με Έλληνες δημοσιογράφους τόνισε πως λύση θα μπορούσε να υπάρξει μέχρι τον Ιανουάριο και προκρίνει τη δημιουργία ενός διακρατικού ιδρύματος που θα διοικείται ισότιμα από εκπροσώπους της Ελλάδας και της Βρετανίας.

Το σχέδιο περιλαμβάνει τη μόνιμη επιστροφή των Γλυπτών στο Μουσείο της Ακρόπολης, ενώ στο Βρετανικό Μουσείο η αίθουσα όπου φιλοξενούνται τα Γλυπτά θα μετατραπεί σε αίθουσα ελληνικών αρχαιοτήτων, με ένα έκθεμα από τα ελληνικά μουσεία και ελληνικές αρχαιότητες που ήδη υπάρχουν στις αποθήκες του Βρετανικού Μουσείου.


«Τα Γλυπτά του Παρθενώνα πιο κοντά στην επιστροφή»

Υπενθυμίζεται ότι στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Παραπολιτικά» που δημοσιεύθηκε την 1η Ιουνίου του 2024 αναφερόταν «Τα Γλυπτά του Παρθενώνα πιο κοντά στην επιστροφή».

Ειδικότερα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Κατερίνας Τσαμούρη, οι συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα συνεχίζονται.

«Οι συζητήσεις µε την Ελλάδα για µια συνεργασία για το θέµα του Παρθενώνα είναι συνεχείς και εποικοδοµητικές», δήλωσε στα «Παραπολιτικά» ο εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου.

Την ώρα που έχουν προκηρυχθεί πρόωρες εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία, θετικός για την επιστροφή των Γλυπτών εμφανίζεται ο Κιρ Στάρμερ, ηγέτης των Εργατικών και ο μεγαλύτερος αντίπαλος του Ρίσι Σούνακ.

Αντίθετα, ο Ρίσι Σούνακ έχει εκφράσει τη στήριξή του στην ισχύουσα νοµοθεσία και υποστηρίζει ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν νόµιµα στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου και ότι πρέπει να παραµείνουν εκεί. 


Το ρεπορτάζ των «Παραπολιτικών»

Ήταν Νοέµβριος του 2023 όταν ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Ρίσι Σούνακ, ακύρωσε τη συνάντησή του µε τον Ελληνα οµόλογό του, επειδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε σε συνέντευξή του στο BBC το αυτονόητο: ότι η χώρα µας παραµένει προσηλωµένη στον στόχο της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Οι διπλωµατικές αναταράξεις που ακολούθησαν ήταν λίγο-πολύ αναµενόµενες. ∆εν άλλαξαν, όµως, την πάγια εθνική µας θέση. Έξι µήνες µετά κι ενώ έχουν προκηρυχθεί πρόωρες εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία, τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» αποκαλύπτουν ότι οι συνοµιλίες συνεχίζονται. Στην εφηµερίδα µας µιλά αποκλειστικά εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου, ενώ αποκαλύπτεται και η στρατηγική της Αθήνας για την επίτευξη αυτού του εθνικού στόχου.

Την Πέµπτη διαλύθηκε το Βρετανικό Κοινοβούλιο ενόψει των εκλογών της 4ης Ιουλίου. Ο νυν πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Ρίσι Σούνακ, και ο µεγάλος του αντίπαλος, ηγέτης των Εργατικών, Κιρ Στάρµερ, θα αναµετρηθούν την ερχόµενη εβδοµάδα στην πρώτη τηλεµαχία πολιτικών αρχηγών. Φαβορί θεωρείται ο Κ. Στάρµερ, σύµφωνα µε τις δηµοσκοπήσεις. Όλες οι µετρήσεις για ιδιαίτερα ευρύ χρονικό διάστηµα δείχνουν ότι το Εργατικό Κόµµα έχει σχεδόν µη αναστρέψιµο προβάδισµα έναντι των Συντηρητικών. Γενικώς το κλίµα δεν είναι ευνοϊκό για τον κ. Σούνακ και τους Συντηρητικούς. Ειδικότερα, σε δηµοσκόπηση της YouGov για το Sky News, στην πρόθεση ψήφου, οι Εργατικοί συγκεντρώνουν 47%, ενώ οι Συντηρητικοί 20%. Άλλες έρευνες, όπως αυτή της Redfi eld & Wilton, καταγράφουν παρόµοια ποσοστά, µε 46% για τους Εργατικούς και 23% για τους Συντηρητικούς.

Θετικός ο Στάρμερ, αρνητικός ο Σούνακ

Το καλό είναι ότι ως αντιπολίτευση οι Εργατικοί έβλεπαν µε καλό µάτι τις συνοµιλίες για τα Γλυπτά. Θα ήταν ευχής έργον να κρατήσουν την ίδια στάση και µετεκλογικά. Μια εξέλιξη που θα είχε προφανώς θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις Αθήνας-Λονδίνου και στο θέµα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ο ηγέτης των Εργατικών υπάρχει σοβαρή περίπτωση να είναι συνοµιλητής και σύµµαχος του Κυριάκου Μητσοτάκη στη διαπραγµάτευση για τα Γλυπτά. Τούτο διότι έχει δηλώσει ότι, αν εκλεγεί, θα επιδιώξει να επιστρέψει τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα µέσω µιας συµφωνίας δανεισµού. Σύµφωνα µε τον ίδιο, αυτό θα µπορούσε να γίνει πραγµατικότητα µε ένα «deal» µεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και της ελληνικής κυβέρνησης. Ωστόσο, ο κ. Στάρµερ έχει διευκρινίσει ότι το Εργατικό Κόµµα δεν σκοπεύει να αλλάξει τη νοµοθεσία, που απαγορεύει την αποµάκρυνση αντικειµένων από τη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου, τονίζοντας όµως παράλληλα την προθυµία του «να µη σταθεί εµπόδιο σε µια συµφωνία δανεισµού, που θα επιτρέψει την έκθεση των Γλυπτών στην Αθήνα για κάποιο διάστηµα».

Αντίθετα, ο Ρ. Σούνακ έχει εκφράσει τη στήριξή του στην ισχύουσα νοµοθεσία και υποστηρίζει ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν νόµιµα στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου και ότι πρέπει να παραµείνουν εκεί. «Κλειδί» θεωρείται η παρέµβαση του προέδρου του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Όσµπορν. Είναι έµπιστος και σταθερός συνοµιλητής Ελλήνων αξιωµατούχων. Έχει προτείνει τη δυνατότητα µιας συµφωνίας δανεισµού, µε βάση την οποία τα Γλυπτά θα µπορούσαν να περάσουν κάποιον χρόνο στην Ελλάδα σε αντάλλαγµα µε άλλα ελληνικά αντικείµενα που θα εκτεθούν στο Ηνωµένο Βασίλειο. Αυτό δείχνει ότι πίσω από τις δηµόσιες διαφωνίες ή τη φαινοµενική αδράνεια γίνονται χειρουργικά προσεγµένες προσπάθειες για την εξεύρεση µιας αµοιβαία αποδεκτής λύσης.

Τι δήλωσε στα «Παραπολιτικά» ο εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου 

Τα «Π» επικοινώνησαν διπλωµατικά µε το Βρετανικό Μουσείο, ο εκπρόσωπος του οποίου έκανε µια σηµαντική αποκάλυψη. «Οι συζητήσεις µε την Ελλάδα για µια συνεργασία για το θέµα του Παρθενώνα είναι συνεχείς και εποικοδοµητικές», ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος του µουσείου, γεγονός που σηµαίνει ότι, παρά τη διπλωµατική απρέπεια του Ρ. Σούνακ, οι συζητήσεις δεν διακόπτονται.

«Πιστεύουµε ότι αυτό το είδος µακροπρόθεσµης συνεργασίας θα επιτύχει τη σωστή ισορροπία µεταξύ της κοινής χρήσης των µεγαλύτερων εκθεµάτων µας µε το κοινό σε όλο τον κόσµο και της διατήρησης της ακεραιότητας της απίστευτης συλλογής που διατηρούµε στο µουσείο», κατέληξε ο εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου. Σύµφωνα µε πληροφορίες των «Π», η ελληνική πλευρά βρίσκεται σε στάση αναµονής. Τουλάχιστον µέχρι να σχηµατιστεί η νέα κυβέρνηση στη Μεγάλη Βρετανία. Χωρίς αυταπάτες και γνωρίζοντας ότι είναι δύσκολο το εγχείρηµα, χαράζει στρατηγική βάσει της εξής παραδοχής: µε τους προηγούµενους δεν προχώρησε, οι Εργατικοί είναι πιο δεκτικοί, σε κάθε περίπτωση είναι θέµα που χειρίζεται το Βρετανικό Μουσείο. ∆εν είναι ζήτηµα επιστροφής, αλλά επανένωσης, ξεκαθαρίζει η Αθήνα, καθώς τα Γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα. Εκλάπησαν.

Τι προβλέπει η ελληνική πρόταση

Η ελληνική πρόταση για τα Γλυπτά προβλέπει:

1. Να «επαναπατριστούν» για δεκαπέντε χρόνια, µε προοπτική να ανανεωθεί αυτή η συµφωνία στο µέλλον.

2. Ως «αντάλλαγµα», να δανείσει η Ελλάδα στο Βρετανικό Μουσείο άλλες αρχαιότητες για περιοδικές εκθέσεις. Είναι ενδεικτικό ότι τον περασµένο Νοέµβριο, εν µέσω µάλιστα της «µίνι» διπλωµατικής κρίσης που προκάλεσε η αγενής κίνηση του κ. Σούνακ απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό, το Βρετανικό Μουσείο σε µια κίνηση καλής θέλησης δάνεισε στο Μουσείο της Ακρόπολης την αριστουργηµατική Υδρία του Μειδία. «Εφυγε» από το Λονδίνο για πρώτη φορά εδώ και διακόσια πενήντα χρόνια.

Φυσικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν µίλησε στο βρετανικό podcast «The Rest is Politics» προ ολίγων ηµερών, αναφέρθηκε στο «σταθερό µας επιχείρηµα υπέρ της επανένωσης. ∆εν χρησιµοποιώ τον όρο “επιστροφή”. Πιστεύω ότι είναι σηµαντικό να αντιληφθεί ο κόσµος ότι µιλάµε για την επανένωση ενός µνηµείου στην ολότητά του. Χρησιµοποιώ το παράδειγµα της Μόνα Λίζα, το οποίο νοµίζω ότι είναι σχετικό. ∆εν µπορείτε να κόψετε τη Μόνα Λίζα στη µέση, να πάρετε τη µισή στο Βρετανικό Μουσείο. Όµως, αυτό ακριβώς συνέβη µε τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αρκεί να ρίξετε µια µατιά στο Μουσείο της Ακρόπολης για να καταλάβετε γιατί είναι σηµαντικό να τα δείτε ενωµένα και in situ», κατέληξε ο πρωθυπουργός.