Στα "χέρια" της Ακροδεξιάς η Γαλλία: Το rebranding της Λεπέν, η "συγκατοίκηση" και το τέλος του "μακρονισμού"
Ο κεντρώος δρόμος "βρήκε αδιέξοδο"
Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα στη Γαλλία, πώς οι πλούσιες και οι φτωχές περιφέρειες ψήφισαν Λεπέν - Τα ενδεχόμενα για τον Μακρόν, οι εκκλήσεις για συμμαχία κατά της Άκρας Δεξιάς και ο παράγοντας «Μελανσόν»
Τον «πολιτικό» σεισμό που κατέγραψε η Ευρωκάλπη της 9ης Ιουνίου επιβεβαίωσε ο πρώτος γύρος των βουλευτικών εκλογών στην Γαλλία, προκειμένου για τη σύνθεση της κάτω Βουλής της χώρας. Σε μια αναμέτρηση προσωπικό στοίχημα του προέδρου Μακρόν, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν συγκέντρωσε το 33,15% των ψήφων, ενώ ο αριστερός συνασπισμός του Νέου Λαϊκού Μετώπου (NFP) ήρθε δεύτερος με 27,99% και η συμμαχία Ensemble του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν «κατέρρευσε», ούσα μόλις τρίτη με ποσοστό 20,76%.
Η Γαλλία, λοιπόν, φαίνεται πως βιώνει ήδη την επόμενη ημέρα: αυτήν του τέλους του «Μακρονισμού», της «πολιτικής σκέψης» που απέρρεε από την θητεία του νυν προέδρου, με ιδεολογικά - μολονότι ασαφή - προτάγματα περί ενός πολιτικού «κέντρου», ως ενός διακριτού δρόμου απέναντι στην άκρα Αριστερά και την άκρα Δεξιά, έχοντας σαφείς θέσεις υπέρ της ΕΕ, της παγκοσμιοποίησης, μιας κυριαρχίας της δυτικόστροφης ελίτ που επιζητεί την «πρόοδο». Όλα αυτά φαίνεται πως τελείωσαν ήδη με ένα στοίχημα το οποίο είναι ήδη χαμένο για τον ένοικο των Ηλυσίων Πεδίων.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι, μετά τον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας την επόμενη Κυριακή, το ακροδεξιό RN θα κερδίσει 230 έως 280 έδρες στην Κάτω Βουλή των 577 εδρών - μια εντυπωσιακή αύξηση από τις 88 έδρες που είχε στο απερχόμενο κοινοβούλιο, φλερτάροντας με την αυτοδυναμία. Το NFP (η συμμαχία της Αριστεράς) προβλέπεται να εξασφαλίσει 125 έως 165 έδρες, με το Ensemble του Μακρόν να ακολουθεί με 70 έως 100 έδρες.
Σημειώνεται, δε, πως συνολικά μόλις 76 υποψήφιοι εξελέγησαν στο γαλλικό κοινοβούλιο στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας (έχοντας συγκεντρώσει δηλαδή τουλάχιστον το 50% των ψήφων), εκ των οποίων οι 39 εκπροσώπησαν το RN και τους συμμάχους του, οι 32 ήταν από το NFP και μόλις δύο από τη συμμαχία του Μακρόν, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα.
Μολονότι, βέβαια, το σύστημα των δύο γύρων είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο, απαιτώντας την απόλυτη πλειοψηφία για την εκλογή (είτε αυτή έρθει την πρώτη Κυριακή, είτε την δεύτερη, απέναντι σε όσους υποψήφιους διαθέτουν τουλάχιστον το 12,5% των ψήφων), το συμπέρασμα είναι το εξής: η Ακροδεξιά είναι πολύ κοντά στην απόλυτη αυτοδυναμία, που μπορεί να ανατραπεί μόνο στην περίπτωση συγκρότησης ενός αντι-δεξιού μπλοκ, στο οποίο όμως θα πρέπει να συναινέσει ο Μακρόν, κάτι που δεν μοιάζει καθόλου δεδομένο στην περίπτωση που στον δεύτερο γύρο π.χ. έχει περάσει υποψήφιος του κόμματος της Αριστεράς του Μελανσόν από τη συμμαχία του NFP και όχι κάποιος εκ των Σοσιαλιστών ή των Πρασίνων.
Η Μαρίν Λεπέν είδε να γίνεται όλος ουσιαστικά ο χάρτης σκούρος μπλε (ή καφέ, όπως απεικονίζεται σε άλλα γαλλικά μέσα), κάτι που αποτελεί μια συγκλονιστική αλλαγή σε σχέση με την πορεία του κόμματος από την αρχή της ύπαρξής του μέχρι και σήμερα. Ο Εθνικός Συναγερμός (πρώην Εθνικό Μέτωπο) συγκέντρωσε κοντά στις 11.000.000 ψήφους (10.625.662 για την ακρίβεια, αν συνυπολογιστούν σε αυτές οι ψήφοι του άλλοτε κρσταιού κεντροδεξιού Ρεπουμπλικανικού κόμματος του Ερίκ Σιοτί), με τον αριθμό αυτόν να μην έχει επαναληφθεί ποτέ σε βουλευτικές εκλογές. Την μοναδική φορά που η Λεπέν κέρδισε περισσότερες ψήφους ήταν στον β' γύρο των προεδρικών εκλογών το 2022, όταν απέναντι στον Εμανουέλ Μακρόν είχε συγκεντρώσει 13.288.686 ψήφους, που όμως δεν αρκούσαν για να γίνει εκείνη η ένοικος των Ηλυσίων Πεδίων.
Έτσι, είναι πολύ σπάνιο να μην υπάρχει εκπρόσωπος του RN στην κάλπη της 7ης Ιουλίου, την ίδια ώρα που το κόμμα της Λεπέν εξασφάλιζε και την απόλυτη κατίσχυση και στην Ακροδεξιά, εξαϋλώνοντας ουσιαστικά το κόμμα του Ερίκ Ζεμούρ «Ανακατάληψη», στο οποίο είχε καταφύγει προσωρινά και η ανηψιά της Μαρίν Λεπέν (διεγράφη στον δρόμο για την κάλπη της 30ης Ιουνίου, επειδή ήθελε συνεργασία με το RN).
Ταυτόχρονα, η Μαρίν Λεπέν κυριάρχησε απόλυτα στον γαλλικό Βορρά, είχε μεγάλα κέρδη και στον γαλλικό Νότο, με τρανταχτή εξαίρεση στην κυριαρχία της να είναι το Παρίσι.
Ειδικότερα, στις 576 από τις 577 περιφέρειες, το RN κατέγραψε κέρδη, πλην της υπερπόντιας κτήσης της Νέας Καληδονίας, όπου συγκέντρωσε το 4.6% των ψήφων. Στον βορρά και στην περιοχή Hauts-de-France, όπου κάποτε είχε εκτεταμένη βιομηχανική ζώνη, αλλά τώρα βρίσκεται σε οικονομική παρακμή, οι αντιμεταναστευτικές θέσεις του κόμματος κέρδισαν την περιφέρεια, ενώ κάποτε ήταν προπύργιο της Αριστεράς και των Σοσιαλιστών. Στον Βορρά, άλλωστε, και στο Pas-de-Calais (στον κόλπο της Μάγχης) η ίδια η Λεπέν συνέτριψε τον ανταγωνισμό, κερδίζοντας το 58.04% των ψήφων.
Μεγάλα ήταν τα οφέλη για το RN και στο γαλλικό Νότο, με την κυριαρχία του κόμματος να επιβεβαιώνεται σε περιοχές της Μασσαλίας (2η μεγαλύτερη γαλλική πόλη), της Νίκαιας, αλλά και στα πολυτελή θέρετρα των Καννών και του Σαιν Τροπέ.
Μεγάλη ήταν η εξαίρεση του Παρισιού, όπου όλοι οι υποψήφιοι της Ακροδεξιάς «κόπηκαν» από τον β' γύρο, με τις 9 από τις 18 έδρες να κερδίζονται από το Λαϊκό Μέτωπο και ο Μακρόν είδε τη συμμαχία του να κερδίζει άλλες πέντε.
Ο Φρανσουά Μιτεράν είχε την πρώτη εμπειρία (1986-1988) με πρωθυπουργό τον Ζακ Σιράκ, του οποίου και έκανε τη ζωή δύσκολη. Η δεύτερη εμπειρία, που θεωρήθηκε «βελούδινη συμβίωση», ήταν του Μιτεράν με τον Εντουάρ Μπαλαντίρ (1993-1995).
Η τρίτη, που ήταν η πιο μακροχρόνια (1997- 2002), ήταν του Σιράκ με τον Λιονέλ Ζοσπέν, που παραιτήθηκε με το που ανακοινώθηκε ότι ο Ζαν-Μαρί Λεπέν με το τότε ακροδεξιό «Εθνικό Μέτωπο» τον ξεπέρασε στον δεύτερο γύρο.
Η ιδιομορφία μιας μελλοντικής συγκατοίκησης του Εμμανουέλ Μακρόν, του οποίου η δύναμη με το Kέντρο είναι στο ναδίρ, θα εξαρτηθεί από το ποιο από τα δύο άκρα που έχουν συσταθεί θα κερδίσει. Όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι η Ακροδεξιά με τον Ζορντάν Μπαρντελά έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες. Πολλοί πιστεύουν ότι μια συμβίωση Μακρόν-Μπαρντελά θα δώσει μια «σκληρή συγκατοίκηση». Παράλληλα, το Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς και οι Ανυπότακτοι του Μελανσόν δεν θα χάσουν ευκαιρία να μπουν στο παιγνίδι των διαμαρτυριών και διεκδικήσεων τόσο στο Κοινοβούλιο όσο και στους δρόμους.
Η παράδοση πάντως θέλει ο πρόεδρος να προτείνει πρωθυπουργό από την ομάδα των νικητών, και επ' αυτού πολλά είναι τα σενάρια.
Η συνταγματολόγος και καθηγήτρια στη Σορβόννη Μαρί-Αν Κοεντέτ επισημαίνει όμως ότι «ο πρόεδρος δεν είναι υποχρεωμένος» να διορίσει έναν πρωθυπουργό. Στο Σύνταγμα αναγράφεται ότι «διορίζει» μεν, χωρίς ωστόσο να είναι υποχρεωμένος να το κάνει. Αυτή η λεπτομέρεια, και λόγω των δυσκολιών της χρονικής περιόδου, σημαίνει ότι η Γαλλία θα μπορούσε να παραμείνει χωρίς κυβέρνηση για κάποιες ημέρες ή εβδομάδες, με τον Εμμανουέλ Μακρόν να διαχειρίζεται τα τρέχοντα.
Υπάρχει και η δυνατότητα μιας «τεχνητής» κυβέρνησης, με προηγούμενη σύναψη συμφωνιών για τη μη ανατροπή της, ώστε να λειτουργήσει η χώρα. Σημειώνεται πάντως ότι εάν μπλοκάρει η κατάσταση, π.χ. λόγω ελλείψεως εθελοντών για την πρωθυπουργία, όπως ο Ζορντάν Μπαρντελά ο οποίος θέτει ως προϋπόθεση την εξασφάλιση της απόλυτης πλειοψηφίας, ο Μακρόν δεσμεύεται με ακινησία για έναν χρόνο. Το Σύνταγμα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας τον υποχρεώνει να παραμείνει για έναν χρόνο, απαγορεύοντάς του να προβεί σε νέες εκλογές.
Η Γαλλία, λοιπόν, φαίνεται πως βιώνει ήδη την επόμενη ημέρα: αυτήν του τέλους του «Μακρονισμού», της «πολιτικής σκέψης» που απέρρεε από την θητεία του νυν προέδρου, με ιδεολογικά - μολονότι ασαφή - προτάγματα περί ενός πολιτικού «κέντρου», ως ενός διακριτού δρόμου απέναντι στην άκρα Αριστερά και την άκρα Δεξιά, έχοντας σαφείς θέσεις υπέρ της ΕΕ, της παγκοσμιοποίησης, μιας κυριαρχίας της δυτικόστροφης ελίτ που επιζητεί την «πρόοδο». Όλα αυτά φαίνεται πως τελείωσαν ήδη με ένα στοίχημα το οποίο είναι ήδη χαμένο για τον ένοικο των Ηλυσίων Πεδίων.
Το rebranding και ο «κυνηγός» των Ναζί που ψηφίζει Λεπέν
Και η επόμενη αυτή ημέρα ήδη έχει μία κερδισμένη: την Μαρίν Λεπέν και τα πρωτοφανή ρεκόρ που σημείωσε το κόμμα της, βιώνοντας ένα απόλυτα επιτυχημένο - βάσει αποτελεσμάτων - rebranding από την περίοδο του Ζαν Μαρί Λεπέν και των αναφορών περί άρνησης του Ολοκαυτώματος. Πλέον, η ψήφος στο κόμμα της Λεπέν είναι κάτι το «αποδεκτό», οι θέσεις της σε ό,τι αφορά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είναι τόσο «οξείες», ενώ και οι θέσεις περί εξόδου από την ΕΕ έχουν γίνει επίσης πιο «λείες» και κάνουν αναφορές για την ανάγκη μεταρρύθμισης της ΕΕ. Το πιο εντυπωσιακό, δε, στοιχείο του rebranding είναι η συνάντηση τον περασμένο Φεβρουάριο του 88χρονου Serge Klarsfeld, διάσημου δικηγόρου που θεωρείται ως «ο κυνηγός των Ναζί», με την Μαρίν Λεπέν, σημείο καμπής για να ολοκληρωθεί το ολικό λίφτινγκ που η πρόεδρος του RN είχε ξεκινήσει χρόνια πριν.Οι προβλέψεις δείχνουν ότι, μετά τον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας την επόμενη Κυριακή, το ακροδεξιό RN θα κερδίσει 230 έως 280 έδρες στην Κάτω Βουλή των 577 εδρών - μια εντυπωσιακή αύξηση από τις 88 έδρες που είχε στο απερχόμενο κοινοβούλιο, φλερτάροντας με την αυτοδυναμία. Το NFP (η συμμαχία της Αριστεράς) προβλέπεται να εξασφαλίσει 125 έως 165 έδρες, με το Ensemble του Μακρόν να ακολουθεί με 70 έως 100 έδρες.
Σημειώνεται, δε, πως συνολικά μόλις 76 υποψήφιοι εξελέγησαν στο γαλλικό κοινοβούλιο στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας (έχοντας συγκεντρώσει δηλαδή τουλάχιστον το 50% των ψήφων), εκ των οποίων οι 39 εκπροσώπησαν το RN και τους συμμάχους του, οι 32 ήταν από το NFP και μόλις δύο από τη συμμαχία του Μακρόν, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα.
Μολονότι, βέβαια, το σύστημα των δύο γύρων είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο, απαιτώντας την απόλυτη πλειοψηφία για την εκλογή (είτε αυτή έρθει την πρώτη Κυριακή, είτε την δεύτερη, απέναντι σε όσους υποψήφιους διαθέτουν τουλάχιστον το 12,5% των ψήφων), το συμπέρασμα είναι το εξής: η Ακροδεξιά είναι πολύ κοντά στην απόλυτη αυτοδυναμία, που μπορεί να ανατραπεί μόνο στην περίπτωση συγκρότησης ενός αντι-δεξιού μπλοκ, στο οποίο όμως θα πρέπει να συναινέσει ο Μακρόν, κάτι που δεν μοιάζει καθόλου δεδομένο στην περίπτωση που στον δεύτερο γύρο π.χ. έχει περάσει υποψήφιος του κόμματος της Αριστεράς του Μελανσόν από τη συμμαχία του NFP και όχι κάποιος εκ των Σοσιαλιστών ή των Πρασίνων.
Γαλλία: Ο σκούρος μπλε χάρτης, η κυριαρχία της Ακροδεξιάς σε Βορρά και Νότο και η μοναδικότητα του Παρισιού
Η Μαρίν Λεπέν είδε να γίνεται όλος ουσιαστικά ο χάρτης σκούρος μπλε (ή καφέ, όπως απεικονίζεται σε άλλα γαλλικά μέσα), κάτι που αποτελεί μια συγκλονιστική αλλαγή σε σχέση με την πορεία του κόμματος από την αρχή της ύπαρξής του μέχρι και σήμερα. Ο Εθνικός Συναγερμός (πρώην Εθνικό Μέτωπο) συγκέντρωσε κοντά στις 11.000.000 ψήφους (10.625.662 για την ακρίβεια, αν συνυπολογιστούν σε αυτές οι ψήφοι του άλλοτε κρσταιού κεντροδεξιού Ρεπουμπλικανικού κόμματος του Ερίκ Σιοτί), με τον αριθμό αυτόν να μην έχει επαναληφθεί ποτέ σε βουλευτικές εκλογές. Την μοναδική φορά που η Λεπέν κέρδισε περισσότερες ψήφους ήταν στον β' γύρο των προεδρικών εκλογών το 2022, όταν απέναντι στον Εμανουέλ Μακρόν είχε συγκεντρώσει 13.288.686 ψήφους, που όμως δεν αρκούσαν για να γίνει εκείνη η ένοικος των Ηλυσίων Πεδίων.
Έτσι, είναι πολύ σπάνιο να μην υπάρχει εκπρόσωπος του RN στην κάλπη της 7ης Ιουλίου, την ίδια ώρα που το κόμμα της Λεπέν εξασφάλιζε και την απόλυτη κατίσχυση και στην Ακροδεξιά, εξαϋλώνοντας ουσιαστικά το κόμμα του Ερίκ Ζεμούρ «Ανακατάληψη», στο οποίο είχε καταφύγει προσωρινά και η ανηψιά της Μαρίν Λεπέν (διεγράφη στον δρόμο για την κάλπη της 30ης Ιουνίου, επειδή ήθελε συνεργασία με το RN).
Ειδικότερα, στις 576 από τις 577 περιφέρειες, το RN κατέγραψε κέρδη, πλην της υπερπόντιας κτήσης της Νέας Καληδονίας, όπου συγκέντρωσε το 4.6% των ψήφων. Στον βορρά και στην περιοχή Hauts-de-France, όπου κάποτε είχε εκτεταμένη βιομηχανική ζώνη, αλλά τώρα βρίσκεται σε οικονομική παρακμή, οι αντιμεταναστευτικές θέσεις του κόμματος κέρδισαν την περιφέρεια, ενώ κάποτε ήταν προπύργιο της Αριστεράς και των Σοσιαλιστών. Στον Βορρά, άλλωστε, και στο Pas-de-Calais (στον κόλπο της Μάγχης) η ίδια η Λεπέν συνέτριψε τον ανταγωνισμό, κερδίζοντας το 58.04% των ψήφων.
Μεγάλα ήταν τα οφέλη για το RN και στο γαλλικό Νότο, με την κυριαρχία του κόμματος να επιβεβαιώνεται σε περιοχές της Μασσαλίας (2η μεγαλύτερη γαλλική πόλη), της Νίκαιας, αλλά και στα πολυτελή θέρετρα των Καννών και του Σαιν Τροπέ.
Μεγάλη ήταν η εξαίρεση του Παρισιού, όπου όλοι οι υποψήφιοι της Ακροδεξιάς «κόπηκαν» από τον β' γύρο, με τις 9 από τις 18 έδρες να κερδίζονται από το Λαϊκό Μέτωπο και ο Μακρόν είδε τη συμμαχία του να κερδίζει άλλες πέντε.
Η προβληματική συγκατοίκηση και το ενδεχόμενο παράλυσης
Με την Γαλλία να οδεύει με τα παραπάνω δεδομένα στην κάλπη της 7ης Ιουλίου, η χώρα ετοιμάζεται να ζήσει άλλη μια περίοδο «συγκατοίκησης», με τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό που μοιράζονται την εκτελεστική εξουσία να είναι διαφορετικής ιδεολογικής και κομματικής προέλευσης. Εφόσον ο Εμμανουέλ Μακρόν υποχρεωθεί σε συγκατοίκηση, όπως σημειώνει η Deutsche Welle, θα είναι η τέταρτη για την Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία, σύμφωνα με το Σύνταγμα που συνέταξε το 1958 ο Σαρλ Ντε Γκωλ μαζί με τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Μισέλ Ντεμπρέ.Ο Φρανσουά Μιτεράν είχε την πρώτη εμπειρία (1986-1988) με πρωθυπουργό τον Ζακ Σιράκ, του οποίου και έκανε τη ζωή δύσκολη. Η δεύτερη εμπειρία, που θεωρήθηκε «βελούδινη συμβίωση», ήταν του Μιτεράν με τον Εντουάρ Μπαλαντίρ (1993-1995).
Η τρίτη, που ήταν η πιο μακροχρόνια (1997- 2002), ήταν του Σιράκ με τον Λιονέλ Ζοσπέν, που παραιτήθηκε με το που ανακοινώθηκε ότι ο Ζαν-Μαρί Λεπέν με το τότε ακροδεξιό «Εθνικό Μέτωπο» τον ξεπέρασε στον δεύτερο γύρο.
Η ιδιομορφία μιας μελλοντικής συγκατοίκησης του Εμμανουέλ Μακρόν, του οποίου η δύναμη με το Kέντρο είναι στο ναδίρ, θα εξαρτηθεί από το ποιο από τα δύο άκρα που έχουν συσταθεί θα κερδίσει. Όλες οι μετρήσεις δείχνουν ότι η Ακροδεξιά με τον Ζορντάν Μπαρντελά έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες. Πολλοί πιστεύουν ότι μια συμβίωση Μακρόν-Μπαρντελά θα δώσει μια «σκληρή συγκατοίκηση». Παράλληλα, το Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς και οι Ανυπότακτοι του Μελανσόν δεν θα χάσουν ευκαιρία να μπουν στο παιγνίδι των διαμαρτυριών και διεκδικήσεων τόσο στο Κοινοβούλιο όσο και στους δρόμους.
Η παράδοση πάντως θέλει ο πρόεδρος να προτείνει πρωθυπουργό από την ομάδα των νικητών, και επ' αυτού πολλά είναι τα σενάρια.
Η συνταγματολόγος και καθηγήτρια στη Σορβόννη Μαρί-Αν Κοεντέτ επισημαίνει όμως ότι «ο πρόεδρος δεν είναι υποχρεωμένος» να διορίσει έναν πρωθυπουργό. Στο Σύνταγμα αναγράφεται ότι «διορίζει» μεν, χωρίς ωστόσο να είναι υποχρεωμένος να το κάνει. Αυτή η λεπτομέρεια, και λόγω των δυσκολιών της χρονικής περιόδου, σημαίνει ότι η Γαλλία θα μπορούσε να παραμείνει χωρίς κυβέρνηση για κάποιες ημέρες ή εβδομάδες, με τον Εμμανουέλ Μακρόν να διαχειρίζεται τα τρέχοντα.
Υπάρχει και η δυνατότητα μιας «τεχνητής» κυβέρνησης, με προηγούμενη σύναψη συμφωνιών για τη μη ανατροπή της, ώστε να λειτουργήσει η χώρα. Σημειώνεται πάντως ότι εάν μπλοκάρει η κατάσταση, π.χ. λόγω ελλείψεως εθελοντών για την πρωθυπουργία, όπως ο Ζορντάν Μπαρντελά ο οποίος θέτει ως προϋπόθεση την εξασφάλιση της απόλυτης πλειοψηφίας, ο Μακρόν δεσμεύεται με ακινησία για έναν χρόνο. Το Σύνταγμα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας τον υποχρεώνει να παραμείνει για έναν χρόνο, απαγορεύοντάς του να προβεί σε νέες εκλογές.