Η απόσταση ανάμεσα στην Κωνσταντινούπολη, όπου εδρεύει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μέχρι το Bürgenstock Resort στη λίμνη Λουκέρνη της Ελβετίας, όπου πραγματοποιήθηκε η Διεθνής Διάσκεψη Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία το διήμερο 15 και 16 Ιουνίου, είναι 1.768 χλμ., με την ευθεία γραμμή που συνδέει τα δύο σημεία να μη διέρχεται πάνω από την Ελλάδα. Μέσα στην απόσταση αυτή και μέσα σε λιγότερες από 10 ημέρες μπορούν όμως να προκύψουν παρανοήσεις και ανακρίβειες που αφορούν το κοινό ανακοινωθέν της Διάσκεψης Κορυφής.

Ο λόγος για τα δημοσιεύματα σε ΜΜΕ της Τουρκίας που έκαναν λόγο για τουρκικές αντιδράσεις και βέτο της Αγκυρας αναφορικά με την υπογραφή του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην κοινή δήλωση μετά το πέρας της Διάσκεψης.

Βέλη από τον τουρκικό Τύπο

Δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου χαρακτήρισαν το περιστατικό «σκανδαλώδες», υποστηρίζοντας ότι συνιστά παραβίαση της τουρκικής κυριαρχίας και της Συνθήκης της Λωζάννης, σημειώνοντας ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ήταν παρών στη Σύνοδο. Σύμφωνα με πηγή που επικαλέστηκε το Middle East Eye χωρίς να την κατονομάζει, η Ελβετία και η Ουκρανία αναγκάστηκαν να εκδώσουν νέο κατάλογο την Τρίτη έπειτα από πιέσεις της Αγκυρας, αφαιρώντας το Πατριαρχείο από τους υπογράφοντες.

Η τουρκική εφημερίδα «Sabah», που συγκαταλέγεται στα φιλοερντογανικά ΜΜΕ, κλιμακώνοντας το παραπάνω θέμα ανέφερε χαρακτηριστικά: «Περισσότερες από 90 χώρες και περισσότερες από 20 ΜΚΟ, ενώσεις, διεθνείς οργανισμοί και ιδρύματα εκπροσωπήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία, που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία. Οταν το όνομα της Τουρκίας προστέθηκε στην Κοινή Διακήρυξη της Συνόδου, ο λεγόμενος “οικουμενικός” τίτλος του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης βρέθηκε εκτός καταλόγου, καθώς ήταν παρατηρητής. Το όνομα του Πατριαρχείου προστέθηκε στην Κοινή Διακήρυξη της Συνόδου Κορυφής λίγες ημέρες μετά το τέλος της συνάντησης. Το υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε άμεσα. Οι ελβετικές και ουκρανικές Αρχές αναγκάστηκαν να δημοσιεύσουν νέο κατάλογο χωρίς το όνομα του Πατριαρχείου».

Το επίσημο Κοινό Ανακοινωθέν από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελβετίας

Η ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών της Ελβετίας, που φιλοξενεί αυτούσιο το Κοινό Ανακοινωθέν για ένα Πλαίσιο Ειρήνης της Συνόδου Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία, αποδεικνύει ωστόσο ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ των παραπάνω και όσων συνέβησαν στην πραγματικότητα.

Στο τελικό κείμενο της ανακοίνωσης αναφέρεται ότι η «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας θα πρέπει να αποτελέσει το θεμέλιο για ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία και καλεί το Κίεβο να ξεκινήσει διάλογο με τη Μόσχα για τον τερματισμό του πολέμου. Προσέθετε δε ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία προκαλεί «μεγάλης κλίμακας ανθρώπινο πόνο και καταστροφή», αλλά ο δρόμος προς την ειρήνη απαιτεί τη συμμετοχή όλων των μερών, αναφέρει το τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου. Στο ίδιο κείμενο επισημαίνεται πως «ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας συνεχίζει να προκαλεί μεγάλης κλίμακας ανθρώπινο πόνο και καταστροφή και να δημιουργεί κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιες επιπτώσεις».

Το σημείο ενδιαφέροντος, στο οποίο εντοπίζεται η διαφορά μεταξύ της πραγματικότητας και των δημοσιευμάτων, αφορά τη λίστα των υπογραφόντων και την αναθεώρησή της μεταξύ της 16ης και της 26ης Ιουνίου, καθώς και των διευκρινίσεων που υπάρχουν. Στην αρχική, το μεσημέρι της 16ης Ιουνίου, το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν αναφερόταν καθόλου, ενώ στη διορθωμένη προστέθηκε η σημείωση πως «Το Οικουμενικό Πατριαρχείο συμμετείχε στη Σύνοδο ως παρατηρητής και υποστηρίζει τις αρχές που διατυπώνονται στο Κοινό Ανακοινωθέν». Σημειώνεται δε ότι στη Σύνοδο συμμετείχαν ως παρατηρητές ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, η Βραζιλία και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ως Αγία Εδρα, με την τελευταία όμως να συγκαταλέγεται στα κράτη, από τη στιγμή που το Βατικανό είναι ανεξάρτητη κρατική οντότητα.

Από την αρχική λίστα, της 16ης Ιουνίου, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση του ελβετικού υπουργείου Εξωτερικών, οι μόνες που αφαιρέθηκαν ήταν η Ιορδανία, το Ιράκ και η Ρουάντα.

Από την άλλη, διπλωματικοί κύκλοι αποσαφήνισαν στην «Κυριακάτικη Απογευματινή» ότι πρόκειται για ένα απλό ανακοινωθέν, όπως αναφέρεται και στον τίτλο του, στο οποίο εκφράζεται υποστήριξη μέσω εγγραφής και δεν γίνεται πουθενά αναφορά για υπογραφές στην ανακοίνωση του ελβετικού υπουργείου Εξωτερικών.

Σύμφωνα με πρόσωπα που γνωρίζουν καλά τις ισορροπίες στη γειτονική χώρα, οι συγκεκριμένες διαρροές στον τουρκικό Τύπο, με ταυτόχρονη ανάμιξη της κυβέρνησης σε αυτές, απηχούν θέσεις που εκφράζονται σε ακραίους κύκλους. Σύμφωνα με τους ίδιους, στο στόχαστρο βρίσκεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με την προπαγάνδα αυτή να μην είναι η πρώτη φορά που σημειώνεται. Οπως προσθέτουν, οι στοχεύσεις είναι περισσότερο πολιτικές και απευθύνονται στο εσωτερικό ακροατήριο της Τουρκίας και όχι σε εξωτερικούς παρατηρητές, ακόμα κι αν απέχουν κατά πολύ από την πραγματικότητα, όπως ο θόρυβος που προκλήθηκε για τη Διεθνή Διάσκεψη Κορυφής για την Ειρήνη στην Ουκρανία.