Στην ψήφιση του νόμου για την απαγόρευση της Εκκλησίας που συνδέεται με το Πατριαρχείο Μόσχαςκαι αποτελεί επί της ουσίας δορυφόρο της αντέδρασε με ανακοίνωσή της η Ρωσική Εκκλησία. Στην εν λόγω ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Μόσχας, η οποία επιβεβαιώνει με τον πλέον επίσημο τρόπο την όξυνση του πολέμου που έχει ξεσπάσει σε εκκλησιαστικό επίπεδο από το 2019, γίνεται λόγος για πολιτική δίωξη η οποία προετοιμάστηκε συστηματικά από μέσα μαζικής ενημέρωσης της Ουκρανίας με στόχο, όπως αναφέρει, “την δίωξη της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας”.
Το Πατριαρχείο Μόσχας στην ανακοίνωσή του κάνει και ιστορικούς παραλληλισμούς με τους διωγμούς των Ρωμαίων και τις διώξεις των κομουνιστικών καθεστώτων σε Σοβιετική Ένωση και Αλβανία, υπογραμμίζοντας ότι ο συγκεκριμένος νόμος ξεπερνά κάθε άλλη δίωξη που έχει δεχθεί η Ορθόδοξη Εκκλησία στην μακραίωνη ιστορία της. “Στην κλίμακα και τον συγκεντρωτικό του χαρακτήρα, αυτό το μέτρο μπορεί να ξεπεράσει όλες τις προηγούμενες ιστορικές καταστολές κατά της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της δίωξης κατά την Ελληνοκαθολική Ένωση της Βρέστης, και είναι συγκρίσιμο με τέτοια θλιβερά ιστορικά προηγούμενα όπως οι διώξεις στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά την εποχή του Νέρωνα και Διοκλητιανού, ο λεγόμενος αποχριστιανισμός της Γαλλίας κατά τη Γαλλική Επανάσταση του 18ου αιώνα, η αθεϊστική καταστολή στη Σοβιετική Ένωση και η καταστροφή της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας τη δεκαετία του 1960 από το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα”.
Στοχοποίηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου
Μένοντας σταθερή στην στρατηγική της επιλογή να επιτίθεται στον Οικουμενικό Πατριάρχη, η Ρωσική Εκκλησία τον κατονομάζει ως κύριο υπεύθυνο για την κατάσταση, κάνοντας αναφορά σε “εκκλησιαστικό σχίσμα στην Ουκρανία”. Σημειώνεται δε ότι κατά την πάγια τακτική του, το Πατριαρχείο Μόσχας, τον αναφέρει αποκλειστικά ως “Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως” παραλείποντας σκόπιμα το Οικουμενικός. “Με το μονόπλευρο, βιαστικό και αντίθετο με το πνεύμα των ιερών κανόνων, μόνο επιδείνωσαν το εκκλησιαστικό σχίσμα στην Ουκρανία χωρίς να το γιατρέψουν. Η ηγεσία των σχισματικών που αναγνωρίστηκε από το Φανάρι με ιδιαίτερη μανία ζήτησε την ψήφιση νόμου για την πραγματική απαγόρευση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας. Και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που είχε προηγουμένως εγκρίνει δημόσια την ποινική δίωξη και τις συλλήψεις των ιεραρχών και των κληρικών, τώρα, όπως οι αρχιερείς Άννας και Καϊάφας, υποστήριξε ανοιχτά τις ενέργειες των κρατικών αρχών, σκοπός των οποίων είναι η σταύρωση και η καταστροφή της κανονικής Εκκλησίας στην Ουκρανία. Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως φέρει λοιπόν προσωπική ευθύνη για την οργάνωση του διωγμού των πιστών της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας”.
Το ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ρωσίας
"Στις 20 Αυγούστου 2024, το Verkhovna Rada της Ουκρανίας ενέκρινε σε δεύτερη ανάγνωση το σχέδιο νόμου “Για την προστασία της συνταγματικής τάξης στον τομέα των δραστηριοτήτων των θρησκευτικών οργανώσεων”, το οποίο επιτρέπει τη δικαστική απαγόρευση των δραστηριοτήτων οποιωνδήποτε θρησκευτικών κοινοτήτων στο έδαφος της Ουκρανίας εάν “συνδέονται” με θρησκευτικές οργανώσεις στη Ρωσία. Για την κατάλληλη δικαστική απόφαση, θα αρκεί το συμπέρασμα της «θρησκευτικής εμπειρογνωμοσύνης», η οποία στις συνθήκες του “κυνηγιού μαγισσών” μπορεί και θα παραποιηθεί.
Οι εμπνευστές και υποστηρικτές του νομοσχεδίου στην Ουκρανία – υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, βουλευτές του Verkhovna Rada, ακροδεξιοί πολιτικοί και δημόσια πρόσωπα, εκπρόσωποι σχισματικών οργανώσεων και της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας – δεν κρύβουν το γεγονός ότι το νομοσχέδιο στρέφεται ευθέως κατά της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας; ότι ο σκοπός αυτού του νόμου είναι να εκκαθαρίσει την ίδια και όλες τις κοινότητές της ή να τις μεταφέρει βίαια σε άλλες θρησκευτικές οργανώσεις. Εκατοντάδες μοναστήρια, χιλιάδες κοινότητες, εκατομμύρια ορθόδοξοι πιστοί στην Ουκρανία θα βρεθούν εκτός του νομικού πεδίου, χάνοντας την περιουσία τους και τον τόπο προσευχής τους.
Κατά την περίοδο 2014-2023, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας έχει επανειλημμένα επισημάνει την πίεση που ασκείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία έχει αναμφίβολα χαρακτηριστικά της κρατικής αντιθρησκευτικής πολιτικής. Η σημερινή ψήφιση του νόμου αποτελεί απόδειξη της αδυναμίας του καθεστώτος, το οποίο καθ’ όλη τη διάρκεια της πολιτικής του ύπαρξης προσπάθησε σταθερά, βήμα προς βήμα, να αποδυναμώσει, να διασπάσει και να καταστρέψει την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Ο Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας έχει επανειλημμένα απευθύνει έκκληση σε οργανισμούς του ΟΗΕ, του ΟΑΣΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης, ηγέτες των παγκόσμιων θρησκευτικών κοινοτήτων, μαρτυρώντας τις διώξεις των πιστών στην Ουκρανία. Παρά το γεγονός ότι πολλοί εμπειρογνώμονες και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δύση αναγνώρισαν παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, αυτό δεν αποτέλεσε εμπόδιο στην έγκριση ενός νομοσχεδίου που καταστρέφει την ίδια την ιδέα της ελευθερίας συνείδησης και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ένα σταθερό υπόβαθρο της πολιτικής διώξεων της Εκκλησίας είναι η μακροχρόνια συκοφαντική αντιεκκλησιαστική εκστρατεία των ουκρανικών μέσων ενημέρωσης, με στόχο τη δυσφήμιση της κανονικής Ορθοδοξίας, προκαλώντας και δικαιολογώντας μαζικές καταλήψεις εκκλησιών, που ονομάζονται “εθελοντικές μεταφορές”. Αυτές οι κατασχέσεις οργανώνονται από υποστηρικτές της διάσπασης και ριζοσπάστες εθνικιστές με την υποστήριξη των τοπικών αρχών, των ειδικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Κατά κανόνα, συνοδεύονται από βία, μαζικούς ξυλοδαρμούς κληρικών και πιστών. Γίνονται κατασχέσεις και απόπειρες κατάληψης των μεγαλύτερων μοναστηριών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και οι κάτοικοί τους εκδιώκονται βίαια.
Η άμεση πίεση προς την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, την Ιεραρχία και τον κλήρο της από τις ουκρανικές ειδικές υπηρεσίες συνεχίζεται. Εκτός από τις απειλές και τους εκβιασμούς, αυτή η πίεση εκφράστηκε με το άνοιγμα δεκάδων κατασκευασμένων ποινικών υποθέσεων και άδικων ποινών για πολιτικούς λόγους. Αρκετοί αρχιερείς και ποιμένες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας συλλαμβάνονται, κρατούνται ή τους επιβάλλονται άδικες ποινές.
Σε ορισμένες περιοχές και οικισμούς της Ουκρανίας, οι τοπικές αρχές έχουν «απαγορεύσει» άμεσα τις δραστηριότητες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, κλείνουν βίαια τους ναούς της, εμποδίζουν τις θείες λειτουργίες και κατάσχουν παράνομα γη κάτω από τα μοναστήρια, τους ναούς και τα προσκυνήματά της.
Αφού απέτυχαν να αποδυναμώσουν την κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία, αφού απέτυχαν να κλονίσουν την ενότητά της, οι τοπικές αρχές έκαναν ένα βήμα προς την άμεση απαγόρευσή της.
Στην κλίμακα και τον συγκεντρωτικό χαρακτήρα του, το μέτρο αυτό μπορεί να ξεπεράσει όλες τις προηγούμενες ιστορικές καταστολές κατά της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, συμπεριλαμβανομένων των διωγμών της εποχής της Ελληνοκαθολικής Ένωσης της Βρέστης, και μπορεί να συγκριθεί με τέτοια θλιβερά ιστορικά προηγούμενα όπως οι διωγμοί στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία την εποχή του Νέρωνα και του Διοκλητιανού, η λεγόμενη αποχριστιανοποίηση της Γαλλίας κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης του 18ου αιώνα, οι αθεϊστικές καταστολές στη Σοβιετική Ένωση και η καταστροφή της Αλβανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη δεκαετία του 1960 από το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.
Το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε είναι ασυμβίβαστο με τις έννοιες του κράτους δικαίου και είναι μια πολιτική διακήρυξη που στοχεύει στη νομιμοποίηση της καταστροφής της πλειοψηφικής θρησκευτικής κοινότητας. Ο νόμος προσδιορίζει κριτήρια που καθιστούν δυνατό τον εντοπισμό μιας ομάδας προσώπων που συνδέονται με το σημάδι ότι ανήκουν στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και τη σκόπιμη άσκηση πολιτικής καταστολής εναντίον τους.
Με ιδιαίτερη πικρία πρέπει να σημειώσουμε τον αρνητικό ρόλο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου και των ομοϊδεατών ιεραρχών. Με τη μονομέρειά τους, βιαστικά και αντίθετα με το πνεύμα των ιερών κανόνων, το μόνο που έκαναν ήταν να επιδεινώσουν το εκκλησιαστικό σχίσμα στην Ουκρανία, χωρίς να το θεραπεύσουν. Η αναγνωρισμένη από το Φανάρι ηγεσία των σχισματικών με ιδιαίτερη σφοδρότητα απαίτησε την υιοθέτηση νόμου για την de facto απαγόρευση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος είχε προηγουμένως εγκρίνει δημοσίως την ποινική δίωξη και τις συλλήψεις των ιεραρχών και του κλήρου του, τώρα, όπως οι αρχιερείς Άννα και Καϊάφας, υποστήριξε ανοιχτά τις ενέργειες των κρατικών αρχών, σκοπός των οποίων είναι η σταύρωση και η καταστροφή της κανονικής Εκκλησίας στην Ουκρανία. Επομένως, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως φέρει προσωπική ευθύνη για την οργάνωση της διώξεως των πιστών της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Εκφράζοντας την ακλόνητη πεποίθηση ότι οι πύλες της κόλασης δεν θα υπερισχύσουν εναντίον της Εκκλησίας του Χριστού (Ματθ. 16:18), όπως ακριβώς οι πιο σκληροί διωγμοί δεν έχουν επικρατήσει εναντίον της πριν. ότι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Ουκρανίας θα αντιμετωπίσουν τις νέες δοκιμασίες με θάρρος και σταθερότητα και θα τις ξεπεράσουν με τη δύναμη του Ιησού που μας αγάπησε (Ρωμαίους 8:37) – καλούμε την πληρότητα ολόκληρης της παγκόσμιας Ορθοδοξίας να ενισχύσει τις προσευχές τους για την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία θλίβεται για τον λόγο του Θεού και για τη μαρτυρία του Ιησού Χριστού (Αποκ. 1:9).
Απευθύνουμε έκκληση στις διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων να απαντήσουν άμεσα και αντικειμενικά στην κατάφωρη καταπίεση των πιστών στην Ουκρανία».
Τα μέλη της Ιεράς Συνόδου ζήτησαν από τον Αγιώτατο Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλο να απευθύνει τις κατάλληλες εκκλήσεις στους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, στους επικεφαλής των ετεροδόξων Εκκλησιών και των διαχριστιανικών κοινοτήτων, στους ηγέτες και στους εκπροσώπους των διεθνών οργανισμών.
Στήριξη της Σερβικής Εκκλησίας προς τον Μητροπολίτη Ονούφριο
Το ανακοινωθέν του Πατριαρχείου Μόσχας υποστήριξε με συνοδική της απόφαση η Σερβική Εκκλησία, η οποία βρίσκεται στον κύκλο επιρροής των Ρώσων, αποτελώντας τον ισχυρότερο μοχλό πίεσης που διαθέτει η Μόσχα στα Βαλκάνια. Στην απόφαση που υπογράφει ο Πατριάρχης Σερβίας ως πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Σερβίας γίνεται αναφορά για έναν “νέο ολοκληρωτισμό” με την ουκρανική απόφαση καθώς και για ένα “απροκάλυπτο ολοκληρωτικό, εγκληματικό καθεστώς μαριονέτας φασιστικής δημιουργίας”.
Ο Πατριάρχης Σερβίας Πορφύριος
“Εφόσον πριν από λίγο καιρό, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είχε απαγορευτεί και διωχτεί, στην περίπτωσή σας αισθανόμαστε την αλήθεια των ιερών λόγων του Αποστόλου Παύλου ότι αν ένα μέλος υποφέρει, όλα τα μέλη υποφέρουν μαζί του και αν εορτάζεται ένα μέλος, όλα τα μέλη χαίρονται μαζί του (Α’ Κορ. 12, 26)” , επισημαίνει ο Πατριάρχης κ.κ. Πορφύριος και προσθέτει πως “το έργο και η αποστολή της Εκκλησίας παρεμποδίζεται με ένα απροκάλυπτο ολοκληρωτικό, εγκληματικό καθεστώς μαριονέτας φασιστικής δημιουργίας, ενώ , για να γίνει ακόμη μεγαλύτερη η τραγωδία, σήμερα η αδελφή Εκκλησία στην Ουκρανία διώκεται από μια δηλωτικά δημοκρατική κυβέρνηση που αποτελείται από συμπατριώτες της, γεγονός που κάνει την κατάσταση δύσκολη και ασύγκριτα πιο παράλογη”.
“Με αγωνία στις καρδιές μας, αγαπητέ εν Χριστώ αδελφέ, νιώθουμε ότι, στο παράδειγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, εισάγεται ένας νέος ολοκληρωτισμός, στον οποίο ακόμη και το ρητό του Αγίου Ισαποστόλου Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, που είναι μια από τις βασικές γενικά αποδεκτές κοινωνικές αρχές με τις οποίες ζούμε, δεν ισχύει, που λέει: Ο καθένας ας πιστεύει όπως θέλει η καρδιά του” , προσθέτει σε άλλο σημείο ο Σέρβος Πατριάρχης καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι είναι σαφές πως “η υποβάθμιση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε απαγορευμένη οργάνωση επιπροσθέτως νομιμοποιεί την ήδη μόνιμη δίωξη, σύλληψη και παρενόχληση της ιεραρχίας και του πιστού λαού της, επιτρέπει την περαιτέρω κατάσχεση της περιουσίας της ή, ακριβέστερα, επαναλαμβάνει τον Γολγοθά, και το σενάριο που τη σταυρώνει επίσης σε έναν νέο σταυρό οδύνης και η ουκρανική κοινωνία ως ολόκληρη επιστρέφει στην εποχή των ρωμαϊκών διωγμών της Εκκλησίας του Χριστού”.
“Οι προσευχές μας, οι ελπίδες μας, οι σκέψεις μας, αλλά και οι ειλικρινείς ευχές μας οι υπεύθυνοι να απομακρυνθούν από αυτή την θέση και να κυριαρχήσει η αλήθεια της δικαιοσύνης, καθώς και να επικρατήσει ξανά στην πατρίδα σας η ειρήνη, η αδελφική αγάπη και η αρμονία. Ενώπιον του Κυρίου εκφράζουμε την αμέριστη στήριξη του σερβικού λαού προς εσάς, για του οποίου την ανεπιφύλακτη υποστήριξη και βοήθεια δεν πρέπει να αμφιβάλλετε ποτέ. Με την ελπίδα για την πιο ευνοϊκή και δίκαιη λύση στην οδυνηρή κατάσταση και με μια προσευχή στον μεγαλύτερο πάσχοντα σε όλους τους κόσμους, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, να δώσει σε εσάς και στην πληρότητα της αγαπημένης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας τη δύναμη, την πίστη, την αγάπη και υπομονή να κουβαλάς τον σταυρό σου μέχρι το ξημέρωμα της Ανάστασης, σου στέλνουμε Αδελφικούς χαιρετισμούς και την αγάπη της καρδιάς μας” καταλήγει.
