Τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη Ιστορία από όση μπορούν να καταναλώσουν», έλεγε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και είχε δίκιο. Το σίγουρο είναι ότι σήμερα αυτή η ευαίσθητη γωνιά της Ευρώπης δεν χαίρει της διπλωματικής προσοχής που αξίζει. Μολονότι πρόκειται για μια περιοχή στρατηγικής σημασίας, ένα σταυροδρόμι μεταξύ Δύσης και Ανατολής, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης δείχνουν να την αφήνουν στην τύχη της.

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει καταβάλει φιλότιμες προσπάθειες να ηγηθεί μιας προσπάθειας διεύρυνσης της Ε.Ε., τασσόμενη υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων. Ομως, ειδικά τους τελευταίους (πολλούς) μήνες, σκοντάφτει συνεχώς σε εμπόδια.

Στην άνοδο του εθνικισμού, στην Τουρκία, που προσπαθεί να εντάξει στη σφαίρα επιρροής της την Αλβανία, αλλά και σε δικά της, «γαλανόλευκα» λάθη.  

Δυτικά βαλκάνια: Το ελληνικό Βέτο

Τη Δευτέρα θα πραγματοποιηθεί στη γερμανική πρωτεύουσα η Σύνοδος Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου. Μολονότι αρχικά ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε «τσεκάρει» την παρουσία του, τελικά δεν θα παραστεί. Την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης. Τούτο διότι η χώρα μας δεν θα μπορούσε να ήταν απούσα από μια σύνοδο με βασικό αντικείμενο την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Διαδικασία που ξεκίνησε με ελληνική πρωτοβουλία πριν από 21 χρόνια, στη Θεσσαλονίκη. Η Ελλάδα, λοιπόν, ανέκαθεν τασσόταν υπέρ της διεύρυνσης. Σύμφωνα με αρμόδιες διπλωματικές πηγές, η στάση μας δεν έχει αλλάξει. Ειδικά τώρα, εν μέσω δύο πολέμων σε απόσταση αναπνοής, η Ε.Ε. πρέπει να παραμείνει πόλος σταθερότητας. Ιδανικά, θα έπρεπε να μην παρακολουθεί αμέτοχη τις πολεμικές εξελίξεις. Η ανθρωπότητα δεν αντέχει άλλη «αφωνία» εκ μέρους των Βρυξελλών.

Μέχρι να επιτευχθεί αυτό, καλό θα ήταν (τουλάχιστον) να εξασφαλιστεί η σταθερότητα. Και η σταθερότητα επιτυγχάνεται (και) μέσω της διεύρυνσης. 

Από τη στιγμή που απαιτείται ομοφωνία των κρατών-μελών για να ενταχθεί μια χώρα στην Ε.Ε., η Ελλάδα, μέχρι να έρθει η ώρα να δώσει το «πράσινο φως», είναι αποφασισμένη να ξεκαθαρίζει σε κάθε ευκαιρία πως τα Δυτικά Βαλκάνια οφείλουν να πληρούν τα κριτήρια που έχουν τεθεί, ιδίως την πλήρη υιοθέτηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου και του Διεθνούς Δικαίου. Αυτό τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, αυτό ξεκαθάρισε και ο Γιώργος Γεραπετρίτης από την πρόσφατη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Διαδικασίας του Βερολίνου.

Σύμφωνα με πληροφορίες των «Π», ίδια θα είναι και η γραμμή που θα ακολουθήσει τη Δευτέρα ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας. Ο κ. Γεραπετρίτης θα υποστηρίξει πως η ευρωπαϊκή προοπτική είναι μονόδρομος, πλην όμως θα πρέπει να στηρίζεται στην αιρεσιμότητα και στις ίδιες επιδόσεις των κρατών σε τρία επίπεδα: 

  • Ευρωπαϊκό κεκτημένο. 
  • Τήρηση θεμελιωδών κανόνων, της δημοκρατίας, του κράτους Δικαίου, της προστασίας των μειονοτήτων. 
  • Πιστή εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου.  

Η «καμπάνα» χτυπά -κυρίως- για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, τα δύο μέτωπα που «καίνε» την Ελλάδα. Με τη μεν Αλβανία, οι διμερείς μας σχέσεις στη μετα-Μπελέρη εποχή βαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Βέβαια, σε προσωπικό επίπεδο, ο Εντι Ράμα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχουν... χαλάσει τις καρδιές τους. Μάλιστα, χαιρετήθηκαν τόσο στη Νέα Υόρκη όσο και στο Ντουμπρόβνικ την περασμένη Τετάρτη. Δεν έκαναν βαριά διπλωματική συζήτηση, αλλά είπαν ένα «γεια». Είναι, όμως, ξεκάθαρο ότι η υπόθεση Μπελέρη, τα περιουσιακά ζητήματα της Ομογένειας και τα σχέδια Αγκυρας - Τιράνων για δημιουργία ενός ισλαμικού «Βατικανού» στην καρδιά της αλβανικής πρωτεύουσας έχουν επηρεάσει σημαντικά τις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Σημειωτέον, προχθές ο Ταγίπ Ερντογάν εγκαινίασε το μεγαλύτερο τζαμί των Βαλκανίων στα Τίρανα.  

«PACTA SUNT SERVANDA»

Με τη δε Βόρεια Μακεδονία, από τη στιγμή που το εθνικιστικό VMRO ανέλαβε την εξουσία, άρχισαν τα «όργανα», με την ηγεσία της γείτονος να αγνοεί πλήρως τον πυρήνα της Συμφωνίας των Πρεσπών (το erga omnes) και να επιμένει στο να αποκαλεί τη χώρα «Μακεδονία», σκέτο. «Οι διεθνείς συμφωνίες πρέπει να γίνονται σεβαστές και να εφαρμόζονται πλήρως και καλόπιστα, είτε μιλάμε για το Ντέιτον είτε για τις Πρέσπες είτε για τις συμφωνίες Βελιγραδίου - Πρίστινας», τόνιζε ο Κ. Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στον ΟΗΕ. Επομένως, αν τα Σκόπια θέλουν να ενταχθούν στην Ε.Ε., τότε θα πρέπει να σεβαστούν τις Πρέσπες.  

Η Ελλάδα θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί το άτυπο βέτο για την ενταξιακή τους προοπτική ως διπλωματικό όπλο για να επαναφέρει την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία στον ίσιο δρόμο. Στον δρόμο του Διεθνούς Δικαίου. Η «οικοδέσποινα» Γερμανία θεωρητικά βλέπει με καλό μάτι την προσχώρηση των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. Αλλά τον τελευταίο καιρό οι ενδιαφερόμενες χώρες δεν της το κάνουν εύκολο. Μιας και το συγκεκριμένο γκρουπ χωρών έχει ψηλά στην ατζέντα του τα προβλήματα των μειονοτήτων. Τούτων λεχθέντων, από τη Σύνοδο της Δευτέρας δεν περιμένουμε θαύματα.