Το νέο Κολέγιο των Επιτρόπων που έλαβε νωρίτερα την Τετάρτη την έγκριση του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου έχει μπροστά του ένα δύσκολο διάστημα. Και αυτό διότι βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ενώ την ίδια ώρα όλοι περιμένουν να δουν εάν ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα ξεκινήσει έναν νέο εμπορικό πόλεμο με την Ε.Ε.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του France 24, η κυρία Φον ντερ Λάιεν αρχίζει τη νέα της θητεία με ένα «εξωγενές σοκ, που πρέπει να αντιμετωπίσει», όπως υπογραμμίζει ο Σιμόνε Ταλιαπιέτρα της δεξαμενής σκέψης Bruegel, που εδρεύει στις Βρυξέλλες. Μάλιστα, σπεύδει να θυμίσει ότι η 66χρονη Γερμανίδα επικεφαλής της Κομισιόν είχε κληθεί να διαχειριστεί την πανδημία της Covid-19, που χτύπησε λίγο μετά την έναρξη της πρώτης θητείας της το 2019.

Όμως η επιστροφή του Τραμπ στο Οβάλ γραφείο έχει σημάνει συναγερμό στις Βρυξέλλες. Η ομάδα της προέδρου της Κομισιόν καλείται να σχεδιάσει πολύ γρήγορα -εάν δεν το έχει κάνει ήδη- σχέδια που αφορούν το εμπόριο αλλά και την ευρωπαϊκή άμυνα. Όπως αναφέρει ο Ιταλός αναλυτής, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ωθήσει την ΕΕ σε δεσμεύσεις προμήθειας περισσότερων οπλικών συστημάτων και φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ προκειμένου να ενισχύσει την άμυνά της, αλλά να αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο.

Το κεφάλαιο της οικονομίας

Στο μεταξύ, η πρόεδρος της Κομισιόν υποστηρίζει ότι στη δεύτερή της θητεία θα πρέπει μαζί με την ομάδα της να εστιάσουν στην αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ώστε να αποφύγει την «αργή αγωνία» της παρακμής, όπως άλλωστε προειδοποίησε ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι.

Εν τω μεταξύ η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να συμβαδίσει με τις ΗΠΑ και ως εκ τούτου αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό από την Κίνα, τη στιγμή που μία σειρά από προκλήσεις όπως η χαμηλή παραγωγικότητα, η αργή ανάπτυξη, το υψηλό ενεργειακό κόστος και οι αναιμικές επενδύσεις βρίσκονται προ των πυλών. Έτσι η Φον ντερ Λάιεν έχει στόχο να συνάψει συμφωνία με τις βιομηχανίες προκειμένου να υποστηριχθεί η απεξάρτηση της ευρωπαϊκής οικονομίας από τον άνθρακα και να διασφαλιστεί η πρόσβαση σε φθηνές, βιώσιμες και ασφαλείς προμήθειες ενέργειας.

Η μείωση της γραφειοκρατίας, η δημιουργία μιας ένωσης αποταμιεύσεων και επενδύσεων για να βοηθηθούν οι εταιρείες να αποκτήσουν πρόσβαση σε κεφάλαια που μπορούν να διαθέσουν στην έρευνα για καινοτομία και η ενίσχυση του τομέα της τεχνητής νοημοσύνης είναι επίσης στις βασικές προτεραιότητες της ατζέντας της Φον ντερ Λάιεν.

Άμυνα

Στο κομμάτι της άμυνας άμεση προτεραιότητα αποτελεί η ενίσχυσή της και ιδιαίτερα σε μία περίοδο όπου βρίσκονται σε εξέλιξη δύο πόλεμοι (σε Ουκρανία και Γάζα). Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες ήταν πολύ μικρές και πολύ ασύνδετες τις τελευταίες δεκαετίες σε σύγκριση με εκείνες της Ρωσίας και της Κίνας. «Πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα, να ξοδεύουμε καλύτερα, να ξοδεύουμε μαζί», τόνιζε τον Ιούλιο η Φον ντερ Λάιεν τον Ιούλιο, όταν είχε παρουσιάσει τα σχέδιά της για τη δεύτερη θητεία της. Εκτίμησε δε ότι η ΕΕ θα χρειαστεί να επενδύσει 500 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία.

Για πρώτη φορά η ΕΕ θα έχει έναν επίτροπο Άμυνας, τον Λιθουανό Άντριους Κουμπίλιους, ο οποίος μαζί με τη νέα επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας, έχει επιφορτιστεί με τη διατύπωση ενός οράματος για το μέλλον της άμυνας της ΕΕ τις πρώτες 100 ημέρες της νέας Κομισιόν. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, διχάζουν οι εκκλήσεις για υιοθέτηση ενός κοινού συστήματος δανεισμού, όπως είχε κάνει η ΕΕ με το Ταμείο Ανάκαμψης μετά την πανδημία.


Προσφυγικό

Όσον αφορά τώρα το προσφυγικό βλέπουμε ότι οι παράτυπες διελεύσεις των συνόρων που εντοπίστηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μειώθηκαν κατά 43% φέτος, αφού είχαν εκτοξευτεί σε υψηλό δεκαετίας το 2023. Παρ' όλα αυτά το μεταναστευτικό βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα μετά τα εκλογικά κέρδη της ακροδεξιάς σε πολλά κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Τον Οκτώβριο οι Ευρωπαίοι ηγέτες  ζήτησαν επείγουσα νέα νομοθεσία για να αυξηθούν και να επιταχυνθούν οι επιστροφές μεταναστών και κάλεσαν την Κομισιόν να διερευνήσει «νέους τρόπους» για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης. Η πρόεδρος της Κομισιόν, από την πλευρά της, δεσμεύτηκε να καταθέσει γρήγορα μια πρόταση στο τραπέζι, μολονότι η Ένωση ενέκρινε ύστερα από πολύχρονες διαπραγματεύσεις πριν από λίγους μήνες μια σαρωτική μεταρρύθμιση των πολιτικών ασύλου.

Η συμφωνία ΕΕ-Mercosur

Τέλος, ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που θα πρέπει να διαχειριστεί η νέα Κομισιόν είναι η αμφιλεγόμενη συμφωνία με τις χώρες της Mercosur. Ήδη ο αγροτικός κόσμος, κατά κύριο λόγο στη Γαλλία, έχει ξεσηκωθεί, καθώς εκφράζει φόβους ότι θα πληγεί από έναν αθέμιτο ανταγωνισμό των προϊόντων τους διότι υπόκεινται σε διαφορετικά ποιοτικά κριτήρια από τα φθηνότερα των χωρών της Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Βολιβία, Παραγουάη και Ουρουγουάη), όπου δεν ισχύει η απαγόρευση επί παραδείγματι συγκεκριμένων φυτοφαρμάκων.

Πάντως η Ευρωπαϊκή Ένωση προσβλέπει σε ολοκλήρωση της συμφωνίας με τη Mercosur στη διάρκεια συνόδου κορυφής τον ερχόμενο μήνα στην πρωτεύουσα της Ουρουγουάης, το Μοντεβιδέο, αλλά η Γαλλία αναζητεί συμμάχους για να αποτρέψει τη δημιουργία της μεγαλύτερης ζώνης ελεύθερου εμπορίου στον πλανήτη.

Τέλος, η Φον ντερ Λάιεν έχει επίσης υποσχεθεί να παρουσιάσει ένα «όραμα για τη γεωργία και τα τρόφιμα», που θα διασφαλίζει «την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα» του αγροτικού τομέα.