Ποιες χώρες κρύβονται πίσω από την κατάληψη της ∆αµασκού και την κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ; Αυτό αναρωτιέται η υποψιασµένη κοινή γνώµη. ∆ιότι θεωρείται δεδοµένο ότι σε τέτοιες τεκτονικές ανακατατάξεις δεν λογίζεται η πιθανότητα του τυχαίου, του συµπτωµατικού. Το ερώτηµα έχει δύο απαντήσεις. Η µεγάλη εικόνα δείχνει ότι το καθεστώς Ασαντ εδώ και καιρό φλέρταρε µε την κατάρρευση. Το Ιράν, που είχε στηρίξει τον Ασαντ µετά το 2015, στέλνοντας στρατιωτικές δυνάµεις, είχε υποστεί δεινά πλήγµατα στο συριακό έδαφος από την ισραηλινή αεροπορία. Η «Χεζµπολάχ» του Λιβάνου που είχε συνδράµει τους Ιρανούς έχει µείνει ακέφαλη µετά την εισβολή του Ισραήλ στον Νότιο Λίβανο.

Η Ρωσία, βασικός σύµµαχος, έχει πάψει εδώ και χρόνια να είναι µεγάλη δύναµη. ∆εν µπορούσε να πολεµά σε δύο µέτωπα, στην Ουκρανία και τη Συρία. Επιπλέον, οι αµερικανικές κυρώσεις έχουν γονατίσει τη συριακή οικονοµία. Χαρακτηριστικά, ένα αµερικανικό δολάριο αντιστοιχεί σε 27.000 συριακές λίρες. Η χώρα ζούσε µέσα στη φτώχεια και τη µιζέρια. Παράλληλα, οι τζιχαντιστές συνέχιζαν να έχουν αφενός την υποστήριξη της Τουρκίας µε χρηµατοδότηση του Κατάρ και αφετέρου τη βοήθεια που προσέφεραν τρίτες χώρες που ήθελαν να αδυνατίζουν τη Ρωσία, διατηρώντας ένα ενεργό µέτωπο γι' αυτήν µακριά από την Ουκρανία. Τα γεγονότα των τελευταίων ηµερών, όµως, που οδήγησαν στην πτώση Ασαντ δείχνουν ότι δεν υπήρξαν αντικείµενο σχεδιασµού, όσο και να ακούγεται αυτό περίεργο.

Οι τζιχαντιστές της Βορειοδυτικής Συρίας θέλησαν να ελέγξουν τον αυτοκινητόδροµο Μ4, που οδεύει παράλληλα προς τα τουρκο-συριακά σύνορα. Στην πρώτη τους επαφή µε τις δυνάµεις του συριακού στρατού διαπίστωσαν ότι οι (κακοπληρωµένοι και µε χαµηλό ηθικό) στρατιώτες εγκατέλειψαν τον οπλισµό και τις θέσεις τους, πέταξαν τις στολές τους και έφυγαν πανικόβλητοι. Οι τζιχαντιστές βάδισαν προς το Χαλέπι, όπου, ύστερα από λίγες αψιµαχίες, ο στρατός εγκατέλειψε την πόλη. Η κατάληψη της ∆αµασκού φαίνεται ότι έγινε περίπου αναίµακτα. Πρόκειται για µια τεράστια επιτυχία πρωτίστως του Ισραήλ.

Μέσα σε έναν χρόνο ανέτρεψε την ισορροπία του τρόµου που είχε στήσει γύρω του το Ιράν µε τη «Χαµάς» (που δεν υπάρχει πλέον ως συγκροτηµένη οργάνωση), µε την (ακέφαλη) «Χεζµπολάχ» και µε το καθεστώς Ασαντ στη Συρία. Η πτώση του καθεστώτος Ασαντ µειώνει τα προβλήµατα του Ισραήλ για αρκετά χρόνια. Με ταχύτητα κατέστρεψε (ευτυχώς!) Αεροπορία, Ναυτικό και τεθωρακισµένα της Συρίας, για να µην πέσουν στα χέρια των τζιχαντιστών. Κατέλαβε, επίσης, στρατηγικές θέσεις που του δίνουν τη δυνατότητα να ελέγχει τη ∆αµασκό, αλλά και την επικοινωνία Συρίας - Λιβάνου.

Ταυτοχρόνως, όµως, ήρθε στην επιφάνεια ένα τέρας. Οι τζιχαντιστές που έχουν καταλάβει την εξουσία έχουν δώσει δείγµα γραφής στην περιοχή Ιντλίµπ, που ήλεγχαν έως τώρα. Οι µειονότητες έχουν εξαφανιστεί, ενώ οι γυναίκες κυκλοφορούν µόνον µε χιτζάµπ.

Σε αντίθεση µε τους ευσεβείς πόθους της ∆ύσεως, δεν υπάρχει «µετριοπαθής τζιχαντιστής»... Επίσης, η εµπειρία από τις πτώσεις των τυραννικών καθεστώτων Σαντάµ στο Ιράκ και Καντάφι στη Λιβύη δείχνει τι συµβαίνει σε τέτοιες µεταβατικές περιόδους. Για ένα µεγάλο χρονικό διάστηµα η Συρία θα είναι κάτι µεταξύ Λιβύης και Αφγανιστάν. Τεράστια επιτυχία, πράγµατι, µε καταστροφικές συνέπειες για το µέλλον της περιοχής.

Ο Άγγελος Συρίγος είναι καθηγητής ∆ιεθνούς ∆ικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήµιο και βουλευτής Ν.∆. στην Α’ Αθηνών