Να προβάλλει τη θέση της ως νησίδας ασφάλειας και σταθερότητας σε μια ταραγμένη περιοχή και να αναθεωρήσει βάσει της νέας συγκυρίας τη μεταναστευτική πολιτική επιχειρεί η ελληνική κυβέρνηση. Ο πλανήτης έχει πλέον στραμμένο το βλέμμα του στη Μέση Ανατολή και το έχει «σηκώσει» αυτές τις μέρες λίγο βορειότερα, στη Συρία, όπου εν μέσω επιθέσεων από την Τουρκία στον βορρά και από το Ισραήλ στον νότο η ριζοσπαστική ισλαμιστική οργάνωση «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ» (HTS) προσπαθεί να εγκαθιδρύσει νέο καθεστώς στη Δαμασκό.

«Η Ελλάδα παραμένει πυλώνας σταθερότητας σε μια περιοχή γεμάτη με γεωπολιτικές προκλήσεις», είναι η μόνη φράση την οποία έχει απευθύνει όλες αυτές τις ημέρες ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος κινείται ιδιαίτερα προσεκτικά: Αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι πολυσύνθετη και περιμένει πρώτα να αποκρυσταλλωθούν τα πράγματα, προτού τοποθετηθεί πιο αναλυτικά.

Σήμερα, ο πρωθυπουργός πραγηματοποιεί το εξ αναβολής προγραμματισμένο του ταξίδι στη Βηρυτό, στέλνοντας, όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, ισχυρό μήνυμα υπέρ της σταθερότητας και της ειρήνης στην περιοχή και στήριξης του Λιβάνου στην εφαρμογή της εκεχειρίας που επετεύχθη στις 26 Νοεμβρίου με το Ισραήλ. Η επίσκεψη, όπως εκτιμούν οι ίδιες πηγές, είναι υψηλού συμβολισμού και σημασίας, καθώς ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο πρώτος ηγέτης τρίτης χώρας -και μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης- που επισκέπτεται τη Βηρυτό μετά τη συμφωνία εκεχειρίας και φυσικά ο πρώτος μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις στη γειτονική Συρία. Στέλνει, έτσι, έμπρακτα το μήνυμα του ισχυρού ρόλου και της παρουσίας της Ελλάδας στην περιοχή.

Η Ελλάδα και ο Λίβανος συνδέονται με παραδοσιακούς δεσμούς φιλίας. Στις συζητήσεις που θα έχει ο κ. Μητσοτάκης με τον πρωθυπουργό του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, και τον πρόεδρο της Βουλής, Ναμπίχ Μπέρι, αναμένεται να επαναλάβει την ετοιμότητα της Ελλάδας να συνδράμει στην ενίσχυση των κρατικών δομών του Λιβάνου - ανάμεσά τους και οι Ενοπλες Δυνάμεις, που παίζουν κρίσιμο ρόλο στην εφαρμογή της εκεχειρίας. Ο κ. Μητσοτάκης θα συναντηθεί, ακόμα, με την ελληνική κοινότητα του Λιβάνου.

Το τέλος των ροών

Στο Μεταναστευτικό, είναι σαφές ότι η κυβέρνηση ουσιαστικά παγώνει προσωρινά τις αποφάσεις επί των αιτήσεων ασύλου από Σύρους πολίτες, όπως επίσης σαφής είναι η πρόθεσή της, εφόσον τελικά η ομαλότητα επιστρέψει στη Συρία με τρόπο που να δείχνει μόνιμος, να σταματήσει τη χορήγηση ασύλου σε πολίτες της και να ανοίξει τον δρόμο για να επιστρέψουν στη χώρα τους όσοι βρίσκονται στην Ελλάδα. Η Ελλάδα, δηλαδή, εξακολουθεί να δέχεται αιτήματα ασύλου και να τα αξιολογεί. Προσώρας, όμως, όπως αποφάσισε και χθες το ΚΥΣΕΑ, δεν εκδίδονται αποφάσεις έως ότου παγιωθεί η κατάσταση στη Συρία. Επίσης, όπως τονίζουν κυβερνητικές πηγές, μέχρι στιγμής οι ροές είναι μειωμένες. «Η επιστροφή στη δημοκρατική ομαλότητα θα πρέπει να σημάνει το τέλος των προσφυγικών ροών από την πολύπαθη χώρα και να ανοίξει τον δρόμο για την ασφαλή επιστροφή των Σύρων προσφύγων στις εστίες τους.

Η Ελλάδα, από τη θέση του μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καθώς και με τους ισχυρούς δεσμούς που διαθέτει στον αραβικό κόσμο, θα συμβάλλει στην κατά το δυνατόν συντομότερη αποκατάσταση της ειρήνης και της ευημερίας στη Συρία», επεσήμανε χαρακτηριστικά το υπουργείο Εξωτερικών, λίγες ώρες μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ. Τους δέκα πρώτους μήνες του 2024, με βάση τα επίσημα καταγεγραμμένα στοιχεία στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, 58.505 αλλοδαποί έχουν καταθέσει αίτημα ασύλου και η πρώτη σε αριθμό αιτούντων χώρα προέλευσης -με διαφορά- είναι η Συρία, που αντιπροσωπεύει το 30,6% των αιτημάτων. Το ίδιο διάστημα, οι θετικές αποφάσεις για χορήγηση ασύλου (πολλές εκκρεμούσαν από πέρυσι) σε Σύρους πολίτες ανέρχονταν στις 10.934. Αυτά τα στοιχεία αφορούν μόνο τη φετινή χρονιά, καθώς οι πρόσφυγες και μετανάστες από τη Συρία στη χώρα μας είναι σημαντικά περισσότεροι, χωρίς ωστόσο να είναι ξεκάθαρος ο ακριβής αριθμός τους

Ενιαίο πλαίσιο

Το ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών από τη Συρία, αλλά και συνολικά η στάση της Ευρώπης απέναντι στη νέα πολιτική πραγματικότητα στη Δαμασκό και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή θα τεθεί στο τραπέζι της συζήτησης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: Την Τετάρτη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μεταβεί στις Βρυξέλλες, για να συμμετάσχει στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το 2024 (προηγείται η Σύνοδος Ε.Ε. - Δυτικών Βαλκανίων). Στα περισσότερα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, είναι ξεκάθαρη πλέον η βούληση να αξιοποιηθεί η συγκυρία αυτή για να μπει ένα φρένο στις μεταναστευτικές ροές από τη Συρία, αλλά και για να βρεθεί ένας τρόπος να διευκολυνθούν και να επιταχυνθούν οι επιστροφές μεταναστών και προσφύγων στη Συρία.

Ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να επιμείνει συνολικά στη γρήγορη υιοθέτηση μιας νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας γύρω από τα ζητήματα των επιστροφών και στον καθορισμό ενός ενιαίου πλαισίου, κάτι που θα στείλει το μήνυμα και στους διακινητές αλλά και σε αυτούς που γνωρίζουν ότι δεν δικαιούνται άσυλο ότι, αν έρθουν στην Ευρώπη, έχουν αυξημένες πιθανότητες να επιστρέψουν στη χώρα από την οποία ήρθαν.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά